ABC pielęgnacji seniora – skąd się biorą odleżyny i jak sobie z nimi radzić?

Jednym z trudniejszych zadań geriatrii, czyli gałęzi medycyny poświęconej osobom starszym, jest problem odleżyn. Czym właściwie są odleżyny? Czy można je wyleczyć? Jak dbać o skórę osoby, która jest przykuta do łóżka?

W dzisiejszych czasach, dzięki dynamicznemu rozwojowi medycyny, żyje się coraz dłużej, a choroby, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu nieuchronnie prowadziły do śmierci, dziś udaje się skutecznie leczyć. W krajach wysokorozwiniętych żyje coraz więcej starszych osób, a ich problemy zdrowotne stanowią duże wyzwanie dla współczesnej opieki zdrowotnej.

Co to są odleżyny i gdzie tworzą się najczęściej?

Najprościej rzecz ujmując – odleżyna to obszar martwicy skóry, tkanki podskórnej i przyległych tkanek, który powstaje na skutek przewlekłego ucisku.

Zobacz maści na odleżyny.

Odleżyna najczęściej tworzy się:

• z tyłu głowy
• wzdłuż kręgosłupa
• nad kością krzyżową i ogonową
• na piętach i kostkach

Dlaczego dokładnie w tych miejscach? Odpowiedź jest banalnie prosta: właśnie one, kiedy leżysz, są najbardziej uciskane. Krew nie jest w stanie dopłynąć do wszystkich tkanek, a to skutkuje ich niedotlenieniem i w efekcie martwicą.

Na co dzień pewnie nie zastanawiasz się, w jaki sposób odżywiane są tkanki Twojego organizmu, prawda? To właśnie stały przepływ krwi gwarantuje dostawy życiodajnego tlenu i składników odżywczych do każdej komórki Twojego ciała. Bez tych substancji Twój organizm nie jest w stanie przeżyć.

Zobacz kremy i maści na problemy skórne.

Jak ocenić stopień zaawansowania odleżyn?

Istnieje wiele skal, za pomocą których lekarz precyzyjnie może ocenić stopień zaawansowania odleżyny i dzięki temu wdrożyć odpowiednie leczenie. To bardzo ważne, ponieważ postępowanie różni się w zależności od stadium problemu.

Sprawdź, jak leczyć odparzenia u dorosłych.

Odleżyny – stopnie według skali Torrance’a. 5 stopni zaawansowania odleżyn:

Stopień I – początkowa faza procesu. Skóra podczas ucisku staje się blada.

Stopień II – na tym etapie mikrokrążenie tkankowe jest już uszkodzone, a skóra jest zaczerwieniona. Mogą pojawić się pęcherze, obrzęk oraz ból.

Stopień III – proces obejmuje skórę na całej jej grubości, rana jest ostro odgraniczona od skóry zdrowej, a jej dno zawiera rozpadające się masy tkankowe lub ziarninę

Stopień IV – proces postępuje i zajmuje tkankę podskórną. Mogą być widoczne martwicze masy tkankowe o czarnej barwie.

Stopień V – to najbardziej zaawansowana faza odleżyn. Zajęta jest już nie tylko skóra, ale również sąsiadujące tkanki – mięśnie, ścięgna, powięzi i kości.

Jak leczyć odleżyny? Zacznij od… profilaktyki

Istnieje wiele metod radzenia sobie z odleżynami, np. plastry na odleżyny ze srebrem czy pochirurgiczne opracowywanie rany. Wszystko zależy oczywiście od stopnia zaawansowania odleżyn. Dlatego gdy tylko zaniepokoi Cię na przykład przewlekłe zaczerwienienie skóry lub niegojąca się rana – udaj się jak najszybciej do lekarza.

W przypadku odleżyn podstawę postepowania nie stanowi samo leczenie, a profilaktyka, czyli niedopuszczanie do tworzenia się martwicy.

Zobacz, na czym polega masaż geriatryczny.

Co robić, kiedy bliska Ci osoba, jest narażona na rozwój odleżyn?

1. Zmieniaj pozycję chorego co 2 godziny, dzięki czemu poprawi się ukrwienie tkanek.

2. Kup sprzęt, który ogranicza nieustanny ucisk skóry np. materace przeciwodleżynowe, podpórki pod pięty z poliuretanu, żelowe podkładki czy wałki podpierające nogi.

3. Regularnie oglądaj skórę chorego i sprawdzaj, czy nie pojawiły się na niej zaczerwienione i bolesne obszary. Zwracaj szczególną uwagę na miejsca tuż nad kośćmi!

4.Nie pozwól, by chory się „zastał”. Bardzo ważna jest fizykoterapia, czyli wykonywanie czynnych i biernych ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty.

5. Zadbaj o prawidłową pielęgnację skóry chorego. Używaj delikatnych środków do mycia ciała, które nie podrażniają skóry.

6. Dbaj o to, by skóra chorego była odpowiednio natłuszczona. Idealnie sprawdzą się tu preparaty z lanoliną. Pamiętaj, że sucha skóra jest bardziej narażona na uszkodzenie!

Zobacz balsamy do ciała.

7. Regularnie zmieniaj bieliznę oraz pościel i zwróć uwagę, by zawsze były one wykonane z przewiewnych i naturalnych materiałów.

Jeśli mimo przestrzegania wszystkich zasad profilaktyki u seniora i tak dojdzie do rozwoju odleżyny, pamiętaj, by jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza. Im wcześniej wdroży leczenie, tym większa szansa na pozbycie się problemu.