Łuszczyca krostkowa – przyczyny, objawy i leczenie

Łuszczyca krostkowa jest rzadko występującą postacią łuszczycy. W jej przebiegu dochodzi do pojawienia się charakterystycznych drobnych krostek wypełnionych jałową treścią ropną. W miejscu ich pojawienia się skóra jest najczęściej zaczerwieniona i obrzęknięta. Zmiany zazwyczaj zajmują dłonie i podeszwy stóp. Jednak łuszczyca krostkowa może również wystąpić w postaci uogólnionej. Poznaj przyczyny, objawy towarzyszące i możliwe sposoby leczenia łuszczycy krostkowej.

Łuszczyca krostkowa – przyczyny

Łuszczyca jest dość powszechną dermatozą zapalną o przebiegu przewlekłym i ogólnoustrojowym. Szacuje się, że schorzenie dotyka około 2% Europejczyków. Warto pamiętać o tym, że łuszczyca jest chorobą niezakaźną. Co ważne, może rozwijać się również w obrębie stawów – łuszczyca stawowa, a także na skórze głowy – łuszczyca skóry głowy czy na paznokciach. Przyczyny rozwoju tego schorzenia nie są w pełni wyjaśnione. Niewątpliwie na pojawienie się tej choroby wpływ mają:

• Czynniki genetyczne – dziedziczenie łuszczycy ma charakter wielogenowy, co oznacza, że występowanie tej choroby w najbliższej rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania. Oszacowano, że ryzyko zachorowania na łuszczycę dziecka zdrowych rodziców wynosi około 1-2%, gdy jedno z nich cierpi na to schorzenie, wzrasta ono do 10-20%, a gdy oboje – wynosi już 50-70%,
• Czynniki immunologiczne – zaburzenia funkcji komórek odpornościowych,
• Czynniki środowiskowe – przebyte infekcje, narażenie na alkohol, dym tytoniowy, stres, stosowanie niektórych leków (m.in. beta-blokerów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych), a u kobiet również okres ciąży, a później menopauzy.

Łuszczyca krostkowa jest specyficzną postacią łuszczycy, w której na ciele pacjenta nie pojawiają się typowe grudki pokryte łuską, charakterystyczne dla łuszczycy zwyczajnej. W tej dużo rzadziej występującej odmianie łuszczycy obserwuje się natomiast zlokalizowane nieprzymieszkowo jałowe krostki. Choroba zwykle ujawnia się po zadziałaniu specyficznego czynnika u osób predysponowanych genetycznie. Najczęściej jest to:

• infekcja wirusowa,
• próchnica zębów,
• narażenie na stres,
• przewlekła terapia sterydowa, która następnie zostaje nagle odstawiona,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu.

Co ważne, zmiany skórne charakterystyczne dla łuszczycy krostkowej mogą pojawić się zarówno w wieku dziecięcym, jak i w dorosłości.

Łuszczyca krostkowa – objawy

Łuszczyca krostkowa może przebiegać w dwóch postaciach – ograniczonej i uogólnionej.

• W odmianie ograniczonej najczęściej obserwujemy zmiany o charakterze ropnych krostek zlokalizowanych na skórze niezmienionej zapalnie lub na podłożu rumieniowym, mogącym przypominać egzemę. Co ważne wydzielina wypełniająca krostki jest jałowa.
• Zmiany chorobowe nie wychodzą z kompleksu łojowo-włosowego, co odróżnia je od krostek obserwowanych np.: w przebiegu trądziku. Najczęściej lokalizują się na powierzchni dłoniowej rąk i podeszwowej stóp. Postać ta określana jest mianem palmoplantar pustular psoriasis. Zmiany łuszczycowe mogą się ze sobą zlewać i tworzyć większe, nawet kilkucentymetrowe, nieregularne obszary podminowanego treścią ropną naskórka.
• Do odmiany ograniczonej łuszczycy krostkowej należy również postać typu acrodermatitis continua Hallopeau. Charakteryzuje się występowaniem jałowych krostek na końcowych częściach paliczków z towarzyszącym zajęciem płytek (łuszczyca paznokci) i wałów paznokciowych.
• Łuszczyca krostkowa uogólniona znana jest również pod nazwą łuszczycy rozsianej lub obrączkowatej. W tym typie łuszczycy, zmiany chorobowe mogą umiejscawiać się na całym ciele. Bardzo często zlewają się ze sobą, a krostki łączą się w większe skupiska.
• Łuszczyca krostkowa von Zumbusch jest najcięższą odmianą łuszczycy krostkowej, przebiegającą z objawami ogólnymi, takimi jak gorączka, dreszcze, osłabienie oraz złe samopoczucie. Może dochodzić do rozwoju erytrodermii łuszczycowej – stanu stanowiącego zagrożenie dla życia.
• Wówczas zmiany chorobowe pokrywają ponad 75% powierzchni ciała, mają charakter rumieniowy, złuszczający, obserwujemy nadmierne wypadanie włosów, a nawet spełzanie płytek paznokciowych.
• Pacjenci obciążeni są dużym ryzykiem nadkażenia bakteryjnego i rozwoju posocznicy. Poza tym przez uszkodzoną skórę tracą duże ilości wody i elektrolitów.
• Erytrodermia łuszczycowa może rozwinąć się w ciągu kilku godzin i być pierwszą manifestacją łuszczycy. W tym przypadku zawsze konieczna jest hospitalizacja i leczenie szpitalne.

Łuszczyca krostkowa – leczenie

Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, której nie da się całkowicie wyleczyć. Możliwe jest natomiast złagodzenie jej objawów i zmniejszenie nasilenia towarzyszącego chorobie stanu zapalnego. Dzięki leczeniu można uzyskać ustąpienie zmian chorobowych oraz postarać się maksymalnie wydłużyć czas remisji i zapobiegać rozwojowi powikłań choroby. Terapia polega na stosowaniu leczenia miejscowego, ogólnego lub skojarzonego obejmującego obie te metody.

W leczeniu łuszczycy krostkowej podstawową rolę odgrywają retinoidy, czyli pochodne witaminy A. U niektórych pacjentów z łuszczycą krostkową uogólnioną konieczne może być stosowanie leków, takich jak metotreksat, czy cyklosporyna. Część z nich może odnieść korzyści z naświetlania ciała metodą PUVA.

U pacjentów z łuszczycą krostkową dłoni i stóp stosuje się maści i kremy na łuszczycę zawierające glikokortykosteroidy lub substancję immunomodulujące, takie jak takrolimus oraz pochodne witaminy D3. Dodatkowo zaleca się całoroczną suplementację witaminy D3 i stosowanie cynku w tabletkach. Podczas codziennej pielęgnacji skóry dotkniętej łuszczycą nie można zapomnieć o jej należytym nawilżeniu i natłuszczeniu przy pomocy emolientów.

Dieta przy łuszczycy krostkowej

Łuszczyca krostkowa jest przewlekłą chorobą zapalną. Udowodniono, że stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety przeciwzapalnej jest w stanie zmniejszyć nasilenie zmian chorobowych. Co ważne prowadzenie zdrowego trybu życia zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy, cukrzycy oraz nadciśnienia tętniczego – schorzeń, które dużo częściej rozwijają się u osób obciążonych łuszczycą. Do produktów, które zmniejszają nasilenie stanu zapalnego w naszym organizmie, należą:

• Tłuste ryby, takie jak łosoś czy śledzie,
• Oliwa z oliwek, olej lniany, orzechy, zwłaszcza włoskie,
• Świeże warzywa i owoce, zwłaszcza owoce jagodowe, takie jak borówki, jagody, maliny.

Należy natomiast unikać lub przynajmniej maksymalnie ograniczyć spożycie produktów przetworzonych, bogatych w cukry proste – wszelkich słodyczy, napoi gazowanych i soków, a także chipsów oraz czerwonego mięsa.

Czy łuszczyca krostkowa jest zaraźliwa?

Łuszczyca krostkowa, podobnie jak każda inna odmiana łuszczycy, nie jest zakaźna i nie można się nią zarazić. Oznacza to, że nie należy obawiać się kontaktu z osobą z aktywnymi zmianami łuszczycowymi na ciele.

Podsumowanie

Łuszczyca krostkowa to postać łuszczycy, w której obserwujemy pojawiające się na skórze drobne krostki wypełnione treścią surowiczą. Zmiany najczęściej umiejscawiają się na dłoniach i podeszwach stóp. Jednak u części pacjentów może ona wystąpić w postaci uogólnionej, w której zmiany chorobowe są zauważalne na całym ciele.

Źródła:

1. Wolska, Łuszczyca krostkowa – jej postaci i najskuteczniejsze terapie, https://podyplomie.pl/dermatologia/22078,luszczyca-krostkowa-jej-postaci-i-najskuteczniejsze-terapie, [dostęp 22.07.20 23 r.]
2. Kulczycka-Siennicka, Leczenie łuszczycy krostkowej – jakie propozycje przynosi konsensus Narodowej Fundacji ds. Łuszczycy?, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/015/440/original/17-22.pdf?1481285259, [dostęp 22.07.2023 r.]
3. Świątecka-Czaj, A. Szczerkowska-Dobosz, D. Purzycka-Bohdan, Odmienności kliniczne łuszczycy u dzieci, https://podyplomie.pl/dermatologia/23810,odmiennosci-kliniczne-luszczycy-u-dzieci, [dostęp 22.07.2023 r.]