Zatkane ucho – jak je odetkać?

Z pewnością każdy z nas przynajmniej raz w życiu miał nieprzyjemne uczucie zatkanego ucha. Bardzo często towarzyszą mu inne objawy, takie jak pogorszenie słuchu czy szumy uszne. Choć w większości przypadków przyczyna zatkanego ucha jest całkowicie prozaiczna – czop woskowinowy lub zwyczajne przeziębienie – może być to również objaw poważniejszych dolegliwości.

Zatkane ucho – przyczyny

Uczucie zatkania ucha to jedna z częstszych dolegliwości, z którą pacjenci zgłaszają się do gabinetu lekarza rodzinnego lub otolaryngologa. Choć nie zawsze towarzyszy mu ból, sam dyskomfort związany z nieprzyjemnym odczuciem utraty drożności przewodów słuchowych, a nierzadko również upośledzeniem słuchu zmusza do szybkiej wizyty. Zatkanie ucha może wynikać z wielu przyczyn. Najczęstszą jest nim obecność czopu woskowinowego (korka woszczynowego), czyli konglomeratu złożonego z wydzieliny gruczołów łojowych przewodu słuchowego, złuszczonych komórek nabłonka oraz włosów. Woskowina zatykająca ucho może mieć barwę od bladożółtej aż po czarną i być płynna lub skamieniała.

Do innych możliwych przyczyn zatkania ucha należy:

• Zapalenie skóry przewodu słuchowego zewnętrznego – towarzyszy mu ból, świąd oraz obrzęk i zaczerwienienie skóry pokrywającej przewód słuchowy. Nierzadko w jego świetle zbiera się wydzielina ropy i złuszczonego nabłonka, upośledzając drożność i doprowadzając do powstania uczucia zatkania ucha. Najczęstszą przyczyną rozwoju zapalenia jest tzw. ucho pływaka, czyli zakażenie bakteryjne lub grzybicze wynikające z długotrwałego przebywania w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych,
• Ostry lub przewlekły nieżyt nosa i zatok obocznych z towarzyszącym zapaleniem trąbki słuchowej – ta ostatnia struktura łączy ucho środkowe z gardłem i odpowiada za wyrównanie ciśnień pomiędzy nimi. W następstwie obrzęku trąbki słuchowej w uchu środkowym tworzy się podciśnienie, a w jamie bębenkowej zbiera się wydzielina śluzowa, która nie może zostać ewakuowana. Pacjent skarży się na uczucie zatkania i przelewania w uchu oraz pogorszenie słuchu,
• Barotrauma – nagła zmiana ciśnienia zewnętrznego np.: podczas lotu samolotem może dać uczucie zatkania ucha,
• Woda – dostając się do przewodu słuchowego zewnętrznego podczas kąpieli, powoduje pęcznienie zalegającej w nim wydzieliny (woskowiny), co powoduje nieprzyjemne uczucie zatkania ucha,
• Nagła głuchota lub pogorszenie słuchu – to objaw, któremu często towarzyszy uczucie zatkanego ucha. Przyczyną nagłej utraty/pogorszenia słuchu może być zakażenie wirusowe, uraz lub zator drobnego naczynia zaopatrującego ucho wewnętrzne,
• Choroba Meniera – to choroba ucha wewnętrznego objawiająca się okresowymi zawrotami głowy z pogorszeniem słuchu, nudnościami, wymiotami oraz szumem usznym,
• Ciało obce w przewodzie słuchowym zewnętrznym.

Zatkane ucho – objawy

Ucho to narząd składający się z trzech części:

• Ucha zewnętrznego – małżowiny i przewodu słuchowego zewnętrznego prowadzącego do błony bębenkowej,
• Ucha środkowego – w jego skład wchodzi jama bębenkowa, 3 kosteczki słuchowe oraz trąbka słuchowa,
• Ucha wewnętrznego – utworzonego z przedsionka, ślimaka, który odbiera wrażenia słuchowe i błędnika będącego narządem równowagi.

W zależności od dolegliwości współtowarzyszących zatkane ucho może być objawem schorzeń ucha zewnętrznego, środkowego lub wewnętrznego:

• zmiany skórne w postaci zaczerwienienia, łuszczenia czy pęcherzy zlokalizowane w okolicy małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego z towarzyszącym silnym bólem oraz świądem sugerują stan zapalny ucha zewnętrznego,
• zatkanie ucha z towarzyszącym upośledzeniem słuchu, rzadziej bólem o niewielkim nasileniu to typowe, lecz niecharakterystyczne objawy obecności czopu woskowinowego. Mogą również pojawić się po dostaniu się wody do ucha zewnętrznego,
• nieżyt nosa i zatok obocznych, czyli po prostu przeziębienie z towarzyszącym uczuciem rozpierania, przelewania w uchu i pogorszeniem słuchu sugeruje niedrożność trąbki słuchowej. Silny ból ucha z towarzyszącą gorączką to typowe objawy ostrego zapalenia ucha środkowego,
• zapalenie błędnika to jedno z powikłań zapalenia ucha środkowego. Objawia się nagle pojawiającym się zaburzeniem równowagi z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami, szumami usznymi oraz upośledzeniem słuchu. Podobne, lecz pojawiające się okresowo objawy są charakterystyczne dla inne choroby ucha wewnętrznego – choroby Meniera.

Uczucie zatkanego ucha nie należy bagatelizować! Jego przyczyną może być wiele schorzeń narządu słuchu oraz równowagi. Dokładne badanie otolaryngologiczne jest niezbędne, aby poznać jego podłoże oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. Silny ból, a niekiedy gorączka sugerują zapalenie ucha u dorosłych, jak i u dzieci. Niedosłuch, szumy uszne oraz zaburzenia równowagi są charakterystyczne dla uszkodzenia ucha wewnętrznego.

Jak odetkać zatkane ucho?