Niedobór wapnia może prowadzić do osteoporozy. Skąd się bierze?

Niedobór wapnia w organizmie może powodować problemy z rozwojem i prawidłowym funkcjonowaniem organizmu. Istnieje wiele przyczyn niedoboru wapnia: od źle zbilansowanej diety po poważne choroby. Dlaczego wapń jest tak ważnym makroelementem i jakie są objawy jego deficytów?

Rola wapnia w organizmie

Wapń to istotny pierwiastek, który odgrywa dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Większość osób kojarzy go z kośćmi i zębami − i prawidłowo! Aż 99% wapnia znajduje się właśnie w kościach. Ale ten 1%, który krąży w Twojej krwi i płynie pozakomórkowym wcale nie jest mniej ważny.

Sprawdź też preparaty i suplementy diety z wapniem.

To między innymi dzięki prawidłowej ilości zjonizowanego wapnia, sprawnie funkcjonuje Twój układ nerwowy, mięśniowy, serce czy mechanizmy krzepnięcia krwi. Wapń bierze również udział w aktywacji i wydzielaniu hormonów czy enzymów i w regulacji procesów zapalnych. Gospodarkę wapniowo-fosforanową w głównej mierze reguluje parathormon, czyli hormon przytarczyc. Wpływ na poziom wapnia w organizmie ma także inny hormon − kalcytonina, bardzo ważna witamina D, fosforany i praca nerek. Mechanizmy regulacji wapniowej są skomplikowane, złożone i zależą także od wielu innych czynników.

Niedobór wapnia w organizmie − przyczyny

Hipokalcemia to spadek poziomu wapnia w surowicy krwi poniżej 2,25 mmol/l.

Jakie są możliwe przyczyny takiego stanu?

• zbyt mało wapnia dostarczanego w diecie
• niedostateczne wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego
• nadmierna utrata wapnia z moczem
• nadmierne odkładanie wapnia w tkankach miękkich lub kościach
• niedobór witaminy D
• niedoczynność przytarczyc, ich uszkodzenie lub oporność tkanek na działanie hormonu przytarczyc
• wyniszczenie organizmu

Sprawdź też, jak wzmocnić kości.

Jak widzisz, przyczyn może być wiele, a każdy podpunkt zawiera w sobie kolejne możliwości takiego stanu rzeczy (np. utrata wapnia z moczem może być spowodowana zaburzeniem czynności nerek, ale też stosowanymi lekami). Żeby znaleźć powód hipokalcemii konieczne jest więc rozszerzenie panelu badań i indywidualna analiza przypadku.

Objawy niedoboru wapnia

Objawy niedoboru wapnia (aktywnego biologicznie) we krwi są związane z zaburzeniem funkcjonowanie układu nerwowo-mięśniowego. Niedobór wapnia objawia się tężyczką lub jej równoważnikami.

Jak wygląda napad tężyczkowy? Otóż początkowo możesz poczuć drętwienie palców i okolicy ust. Następnie dochodzi do symetrycznego drętwienia i skurczy mięśni rąk, a potem także przedramion i ramion. Charakterystyczna jest tzw. „ręka położnika”, czyli maksymalne zgięcie 4 i 5 palca przy wyproście pozostałych.

Objawy dotyczą także twarzy (skurcz powiek, „usta karpia”- czyli zaciśnięcie mięśni wokół ust), klatki piersiowej i nóg. Przez cały czas chory pozostaje świadomy, ale nie kontroluje skurczy.

Inne dolegliwości, jakie mogą być obecne to tzw. równoważniki tężyczki.

Należą do nich:

• światłowstręt
• podwójne widzenie
• napad astmy
• ból w klatce piersiowej (skurcz tętnic wieńcowych)
• kołatanie serca
• ból brzucha
• napad migreny
• utrata przytomności

U niektórych, pozornie zdrowych osób, bez napadów tężyczkowych, można wykryć tężyczkę utajoną. Wtedy, po uderzeniu młoteczkiem w nerw twarzowy ujawni się skurcz mięśni twarzy (objaw Chwostka), a „ręka położnika” pojawi się po uciśnięciu ramienia mankietem ciśnieniomierza (objaw Trousseau). Warto również wiedzieć i pamiętać, że łagodny i niewielki niedobór wapnia często nie powoduje żadnych objawów.

Sprawdź też, co jeść, a czego unikać przy osteoporozie.

Długofalowe skutki niedoboru wapnia

Długotrwały niedobór wapnia w diecie u dzieci i młodych ludzi w okresie wzrostu może skutkować krzywicą, próchnicą i zaburzeniami rozwoju zębów i zmniejszeniem szczytowej masy kostnej.

U osób dorosłych natomiast, a szczególnie u kobiet po menopauzie, niedobór wapnia w diecie lub jego zaburzone wchłanianie będzie mobilizować wapń z kości, prowadzić do ich demineralizacji i przyczyniać się do rozwoju osteoporozy. Organizm w tym przypadku dąży do zachowania prawidłowych poziomów wapnia w surowicy, dlatego pobiera go z kości. Wiele niecharakterystycznych objawów może być spowodowane przez brak wapnia w organizmie w prawidłowych ilościach. Są to na przykład problemy ze snem, skurcze i drętwienia, kiepska krzepliwość krwi, skórne reakcje alergiczne i wysypki, zaburzenia apetytu czy też kłopoty z pamięcią.

Sprawdź też leki i suplementy na osteoporozę.

Niedobór wapnia − co dalej?

Pamiętaj, że gospodarka wapniowo-fosforanowa w Twoim organizmie opiera się na złożonych i skomplikowanych procesach. Zaburzenia mogą przebiegać bezobjawowo lub objawiać się w niecharakterystyczny sposób. Na brak wapnia w organizmie mogą wpływać zarówno zaburzenia hormonalne, nieprawidłowa dieta, choroby nerek, jak i wiele innych. Wnikliwa analiza, wywiad lekarski i diagnostyka poprowadzona we właściwym kierunku są konieczne do postawienia adekwatnego rozpoznania, które będzie potrzebne, żeby rozpocząć leczenie.

W wielu przypadkach potrzebnym działaniem okaże się suplementacja wapnia i witaminy D, ale zawsze warto pamiętać o zdrowej i zbilansowanej diecie. Podstawowym źródłem wapnia jest oczywiście mleko i przetwory mleczne. Istnieją także produkty, które zmniejszają i utrudniają jego wchłanianie.