Niedobór witaminy D – objawy i skutki zdrowotne
Niedobory witaminy D inicjują szereg niekorzystnych następstw w naszym organizmie. Dlatego tak ważne jest, by wszelkie braki uzupełniać odpowiednią dietą, ekspozycją na słońce oraz suplementacją.
Spis treści
Witamina D, powszechnie nazywana witaminą słońca, należy do grupy związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Uczestniczy w wydzielaniu niektórych hormonów, a także koordynuje działanie wielu narządów. Niestety każdy z nas narażony jest na niedobory. Dowiedz się, czym objawia się deficyt witaminy D oraz jak skutecznie podnieść jej poziom!
Niedobór witaminy D – przyczyny
Podaż witaminy D do organizmu może być zakłócona przez różne czynniki. Co można wyróżnić wśród najważniejszych przyczyn?
- Niewystarczająca ekspozycja na słońce. Największym źródłem witaminy D jest promieniowanie słoneczne – synteza skórna pod wpływem promieniowania UVB może pokryć aż 90% dziennego zapotrzebowania na tę substancję. Efektywność ekspozycji słonecznej w wielu przypadkach jest bardzo utrudniona. Wpływ ma na to: klimat, szerokość geograficzna, pora dnia, roku, poziom zanieczyszczenia powietrza. W Polsce synteza skórna naturalnej witaminy D praktycznie nie zachodzi w okresie od września do kwietnia.
- Dostarczanie małej ilości witaminy D z pożywieniem. Nasza codzienna dieta zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę D zaledwie w 3-5%, dlatego u większości z nas występują niedobory, co znacznie zaburza gospodarkę fizjologiczną i zwiększa ryzyko pojawienia się wielu chorób przewlekłych.
- Różnego rodzaju choroby. Wśród nich wymienia się między innymi: cukrzycę, niewydolność nerek, mukowiscydozę, chorobę Leśniowskiego-Crohna, chorobę Whipple’a, schorzenia wątroby itp. Należy zaznaczyć, że nerki i wątroba to strategiczne narządy biorące udział w prawidłowym metabolizmie witaminy D w ustroju.
- Przyjmowane leki. Niektóre środki farmakologiczne mogą wpływać na zmniejszoną przyswajalność witaminy D. Lekami, które mogą powodować jej deficyt w organizmie, są: ryfampicyna, izoniazyd, czy leki przeciwpadaczkowe.
Objawy niedoboru witaminy D
U osób cierpiących na niedobory witaminy D obserwujemy następujące objawy:
- Osłabienie mięśni,
- Częste infekcje,
- Obniżenie nastroju – stany przygnębienia, spadek motywacji, może dojść do rozwoju zaburzeń depresyjnych,
- Zwiększoną wrażliwość na bodźce – uczucie bólu całego ciała,
- Silne bóle głowy niewiadomego pochodzenia,
- Senność,
- Zmniejszoną odporność na stres,
- Utratę apetytu,
- Szybką męczliwość,
- Trudności w gojeniu ran.
Skutki niedoboru witaminy D
Niedobór witaminy D może skutkować poważnymi schorzeniami ze strony wielu układów organizmu. Negatywnie wpływa m.in. na:
- Układ odpornościowy – niskie stężenie witaminy D przyczynia się do zwiększonej podatności na wszelkiego rodzaju infekcje oraz ogólnego osłabienia układu immunologicznego,
- Układ kostny – witamina D zapewnia prawidłową gospodarkę wapniowo-fosforanową (jest jedną ze składowych witamin na zęby). Te dwa pierwiastki uczestniczą w procesach mineralizacji tkanki kostnej, stając się głównym budulcem kości i zębów,
- Okres ciąży – właściwa podaż witaminy D podczas ciąży jest niezwykle istotna zarówno dla zdrowia kobiety, jak i prawidłowego rozwoju dziecka.
Jakie choroby powoduje niedobór witaminy D?
Najgorsze skutki niesie za sobą długotrwały niedobór witaminy D3. Są to przede wszystkim częste złamania, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego. Osłabiony organizm częściej atakują choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane), nowotwory (rak piersi, prostaty i jelita grubego), choroby kości – osteoporoza oraz osteomalacja. Ponadto występują wyraźne problemy w funkcjonowaniu układu nerwowego, stany zapalne skóry oraz znaczne obniżenie odporności. Dla małych dzieci szczególnie niebezpieczna jest awitaminoza. Przyczynia się bowiem do zmniejszenia wchłaniania wapnia w jelitach. Jeśli taki stan utrzymuje się długotrwale, następuje zniszczenie tkanki kostnej, co prowadzi do rozwoju krzywicy.
Suplementacja witaminy D
By móc dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość witamin krwiotwórczych, w tym witaminy D w okresie jesienno-zimowym, warto zadbać o jej podaż poprzez przyjmowanie gotowych suplementów diety. Ze względu na szerokie działanie eksperci zalecają suplementację witaminy D zarówno u niemowląt, małych dzieci, jak i dorosłych. Formę preparatu oraz dawkę dostosowuje się do potrzeb pacjenta. Jej zażywanie powinno być zindywidualizowane w zależności od wieku, masy ciała, nasłonecznienia (pory roku) oraz stylu życia. Witamina D dla dzieci ma istotne znaczenie, ponieważ wpływa na poprawny rozwój kości i zapobiega skrzywieniom kręgosłupa. Witamina D dla noworodka suplementowana już od pierwszych dni wspiera jego właściwy rozwój.
Coraz więcej danych naukowych wskazuje, że suplementacja witaminy D poprawia odporność organizmu i zabezpiecza go przed infekcjami. Ponadto poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej witamina może łagodzić przebieg COVID-19 i zapobiegać wystąpieniu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Co jeszcze, poza suplementacją możemy zrobić, aby uzupełnić niedobory witaminy D? Pomoże w tym zbilansowana dieta, bogata w gotowane lub pieczone ryby. Największe jej stężenie możemy znaleźć w tłustych rybach morskich, takich jak: węgorz, makrela, śledź, łosoś. Witamina obecna jest również w jajach, serze żółtym i niektórych grzybach.
Dobierając właściwą dawkę witaminy D, w pierwszej kolejności należy sprawdzić poziom jej stężenia we krwi. W Polsce skierowanie na badanie w ramach refundacji może zlecić wyłącznie lekarz specjalista – najczęściej endokrynolog. Niestety lekarz POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej) nie ma takich uprawnień. Komercyjny koszt oznaczenia jej poziomu może być różny w zależności od laboratorium, z reguły jest to kwota wahająca się od 80 do 100 zł.
Zalecenia dawkowania witaminy D są różne, jednak posiłkując się aktualnymi wytycznymi, przyjmuje się następujące normy:
- Noworodki i niemowlęta – rekomendowana suplementacja powinna rozpocząć się od pierwszych dni życia 400 j.m./dobę,
- Dzieci (1-10 lat) – 600-1000 j.m./dobę,
- Młodzież (11-18 lat) – 800-2000 j.m./dobę,
- Dorośli i seniorzy – 800-2000 j.m./dobę.
Dawek rekomendowanych nie wolno mylić z dawkami górnymi. Dobranie odpowiednich wartości zawsze powinno być przeprowadzane przez lekarza.
Podsumowanie
Niedobór witaminy D nigdy nie powinien być przez nas lekceważony. Warto regularnie sprawdzać poziom jej stężenia we krwi i dbać o właściwą suplementację. W każdej aptece bez trudu dostaniemy witaminę D dla dzieci, kobiet, mężczyzn czy osób starszych w różnych formach podania.
- H. Myśliwiec, M. Myśliwiec, Rola witaminy D w ustroju, „Medycyna po Dyplomie”. Wrzesień 2007. 16/9, s. 130–135, 2007.
- J. Kosińska, K. Billing-Marczak, M. Krotkiewski. Nowe nieznane funkcje witaminy D, „Medycyna Rodzinna”, s. 34–47, 2008.
- 3. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2018, Medycyna Praktyczna.
- Suplement diety kapsułkach doustnych z witaminą D3 w dawce 2000 j.
- Suplement diety zawierający witaminę D w dużej dawce 1000 jednostek.
- Suplement diety w postaci kapsułek zawierający 2000 j.m witaminy D3.
- Suplement diety z witaminą D3 wspierającą układ odpornościowy i mięśniowy.
Najnowsze artykuły
Awokado - właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania. Czy awokado jest zdrowe?
Żeń-szeń – zastosowanie, działanie, właściwości
Olej z czarnuszki - właściwości, zastosowanie i przeciwskazania. Czy olej z czarnuszki jest zdrowy?
Mleczko pszczele – zastosowanie, działanie, właściwości
Niedobór witaminy B – jak rozpoznać i jak uzupełnić niedobór witamin z grupy B?
Dieta przy boreliozie – co jeść, a czego unikać?
Dieta obniżająca cholesterol: poznaj przepis na zdrowe guacamole!
Aloes – zastosowanie, działanie, właściwości
Przeczytaj także
Izotoniki – czym są i jak działają?
Adaptogeny – czym są i kiedy warto je stosować?
Niedobór witaminy B – jak rozpoznać i jak uzupełnić niedobór witamin z grupy B?
Bergamota i monakolina K i ich wpływ na leczenie zaburzeń lipidowych
Berberyna – czy jej działanie pomaga w odchudzaniu? Zastosowanie lecznicze berberyny
Ocet jabłkowy na odchudzanie – jak działa i jakie są efekty jego stosowania?
Monakolina K – właściwości, przeciwwskazania, skutki uboczne i jej wpływ na leczenie zaburzeń lipidowych
Kwas linolowy CLA we wspomaganiu odchudzania - czy działa?
Więcej artykułów na ten temat
Anemia – przyczyny, objawy i leczenie. Jakie są skutki nieleczonej anemii?
· 7 minut czytaniaOsłabienie, bladość skóry, przyspieszone bicie serca, to tylko niektóre objawy świadczące o anemii. Poznaj najczęściej występujące przyczyny niedokrwistości i dowiedz się, w jaki sposób są one leczone.
Niedobór żelaza – przyczyny, objawy, skutki i leczenie
· 5 minut czytaniaZmęczenie, wypadanie włosów czy spadek koncentracji to częste oznaki niskiego stężenia żelaza we krwi. Wykonanie odpowiednich badań pozwala znaleźć przyczynę dolegliwości i dobrać odpowiednie leczenie.
Skurcze nóg - łydek i ud - szczególnie w nocy mogą być bardzo niekomfortowe. Sprawdź, jakich substancji odżywczych może Ci brakować i jak uzupełnić niedobory!