Suchość pochwy – przyczyny, objawy i leczenie

Suchość pochwy to objaw zgłaszany przez kobiety w różnym wieku. Nierzadko w znacznym stopniu obniża jakość życia seksualnego. Ponadto towarzyszące mu dolegliwości, takie jak świąd czy pieczenie, wywołują duży dyskomfort. Dowiedz się, co może być przyczyną suchości pochwy i jak z nią walczyć.

Suchość pochwy – przyczyny

W warunkach fizjologicznych błona śluzowa pokrywająca pochwę jest wilgotna. Wszystko za sprawą wydzieliny produkowanej przez znajdujące się w niej gruczoły. Jej ilość, barwa, konsystencja, a także zapach są zależne od fazy cyklu miesiączkowego oraz stosowanej antykoncepcji hormonalnej, a co najważniejsze – indywidualne dla każdej kobiety. Wydzieliny jest więcej w czasie owulacji oraz podczas podniecenia seksualnego.  

W wieku rozrodczym nabłonek pokrywający pochwę pozostaje pod silnym wpływem hormonów płciowych produkowanych przez jajniki – estrogenów (głównie estradiolu) i progesteronu. Co ważne, nie możemy zapominać o fizjologicznej mikroflorze tego narządu. Środowisko pochwy nie jest jałowe. Znajdująca się w niej dobroczynna flora bakteryjna w przeważającej części składa się z populacji pałeczek kwasu mlekowego. Produkowany przez nie kwas mlekowy odpowiada za utrzymanie prawidłowego pH pochwy, co chroni przed rozwojem zakażeń. 

O suchości pochwy mówimy wówczas, gdy jej poziom nawilżenia jest niedostateczny, co staje się źródłem nieprzyjemnych dolegliwości odczuwanych przez kobietę. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele. Należą do nich: 

• Wahania hormonalne – w szczególności stany sprawiające, że dochodzi do obniżenia poziomu estrogenów (hipoestrogenizm). Takim fizjologicznym okresem w życiu kobiety jest okres okołomenopauzalny. Występujące wówczas objawy ze strony narządów płciowych, w tym suchość pochwy, składają się na zespół moczowo-płciowy. Przypadłość określa się również mianem atrofii pochwy i sromu. Poza tym suchość pochwy może wystąpić w ciąży, w okresie laktacji oraz przed spodziewaną miesiączką, 
• Nieprawidłowości hormonalne – hiperprolaktynemia, niedoczynność tarczycy, przedwczesne wygasanie czynności jajników, czy zatrzymanie miesiączki w przebiegu anoreksji, 
• Infekcje intymne – suchość pochwy jest jednym z objawów, który może się wówczas pojawić, pomimo towarzyszących upławów. Występująca wtedy, nadmierna wydzielania ma nieprawidłowy skład i nie zapewnia prawidłowego poziomu nawilżenia tej okolicy. Jedną z takich infekcji jest grzybica pochwy. Często zdarza się również, że kobiety mierzące się z nawracającą grzybicą pochwy odczuwają suchość pochwy pomiędzy nawrotami choroby, 
• Radioterapia okolicy miednicy, chemioterapia, 
• Stosowanie niektórych leków – są to w szczególności leki o działaniu antycholinergicznym stosowane m.in. w leczeniu psychiatrycznym i neurologicznym, leki na alergię, a także tabletki antykoncepcyjne, 
• Palenie tytoniu, 
• Nadmierny stres, 
• Choroby reumatologiczne – zespół Sjogrena, toczeń rumieniowaty układowy. 

Prawidłowe zdiagnozowanie przyczyny suchości pochwy pozwala na wprowadzenie ukierunkowanego leczenia przyczynowego. 

Suchość pochwy – objawy

Suchość pochwy ma wiele przyczyn. Nierzadko współistnieje z innymi symptomami. Bardzo często zdarza się, że kobieta decyduje się na wizytę u ginekologa z powodu różnych doskwierających jej objawów, a o tym, że mierzy się również z suchością pochwy, lekarz dowiaduje się dopiero w trakcie wywiadu lub badania. 

• Niedostateczne nawilżenie pochwy, sprawia, że jest ona w dużo większym stopniu narażona na uszkodzenia, szczególnie w czasie współżycia. Wydzielina produkowana przez gruczoły zlokalizowane w nabłonku pochwy pełni przede wszystkim funkcje ochronne. Jej niedostateczna ilość sprawia, że dużo łatwiej dochodzi do otarć, co może być powodem plamienia po stosunku. Pamiętaj, że pojawienie się krwawienia z pochwy, nawet w śladowej ilości, po współżyciu zawsze jest wskazaniem do wizyty u ginekologa celem wykluczenia raka szyjki macicy, 
• Suchość pochwy może towarzyszyć i być objawem infekcji intymnej, jednak niedostateczne nawilżenie tej okolicy samo w sobie jest czynnikiem ułatwiającym rozwój zakażenia, 
• Poza tym, w czasie zapalenia pochwy, kobieta może odczuwać również inne dolegliwości, które nierzadko wysuwają się na pierwszy plan. Należą do nich: 
• Świąd oraz mrowienie w pochwie,
• Pieczenie okolic intymnych,
• Upławy – czy nieprawidłowa, nadmierna wydzielina z pochwy, która najczęściej nie zapewnia należytego nawilżenia, 
• Ból w czasie oddawania moczu i współżycia, 
• Zaczerwienienie oraz widoczne przeczosy okolicy sromu,
• Spadek libido. 

W czasie diagnostyki przyczyny suchości pochwy musimy również wziąć pod uwagę możliwe nieprawidłowości hormonalne, mogące odpowiadać za ten stan. Wiele mierzących się z nimi kobiet, zgłasza się do ginekologa z powodu nieprawidłowości cyklu miesiączkowego. Najczęściej mamy w tej sytuacji do czynienia z nadmiernym wydłużeniem cyklu miesiączkowego, a nawet całkowitym zatrzymaniem miesiączkowania. Poza tym pacjentki z niedoczynnością tarczycy, a także z hiperprolaktynemią nierzadko skarżą się na nadmierne zmęczenie, senność oraz zaburzenia koncentracji. 

Suchość pochwy – leczenie 

Leczenie suchości pochwy powinno być ukierunkowane na jej przyczynę.  

• W przypadku, gdy suchość towarzyszy infekcji intymnej sięgamy po leki na zapalenie pochwy. Co ważne po jej wyleczeniu stosuj dodatkowo globulki probiotyczne zawierające w swoim składzie pałeczki kwasu mlekowego, co pozwoli na odbudowę prawidłowej mikroflory pochwy i zabezpieczy przed nawrotem dolegliwości, 
• Jeśli suchość pochwy jest spowodowana przez zaburzenia hormonalne czy choroby reumatologiczne, stosujemy leczenie ukierunkowane na te przyczyny. Dodatkowo niezbędne może być leczenie objawowe niedostatecznego nawilżenia tej okolicy, 
• Leczenie objawowe jest wskazane również w przypadku, gdy niedostateczne nawilżenie pochwy wynika z procesów fizjologicznych, takich jak menopauza, ciąża czy laktacja. Wówczas stosujemy żele, globulki na suchość pochwy zawierające w swoim składzie substancje takie jak: kwas hialuronowy, kwas mlekowy, estradiol, czy czynniki wzrostu. Preparaty te działają w sposób doraźny. Jednak, aby móc cieszyć się ich pełnym potencjałem, zarówno żele, jak i globulki na suchość pochwy, należy stosować ciągle. Dodatkowo w czasie współżycia wspomagaj się lubrykantami, 
• Możliwe jest również zabiegowe leczenie suchości pochwy z zastosowaniem lasera CO2 lub radiofrekwencji, oraz leczenie iniekcyjne przy użyciu osocza lub preparatów kwasu hialuronowego. Wszystkie metody dają dobre wyniki. 

Domowe sposoby na suchość pochwy

Domowe sposoby na suchość pochwy sprowadzają się do dbania o prawidłowe nawyki higieniczne. Co ważne, zarówno niedostateczna, jak i nadmierna higiena tej okolicy, może przyczyniać się do rozwoju infekcji intymnej i towarzyszących jej objawów niedostatecznego nawilżenia. Jak w prawidłowy sposób dbać o czystość stref intymnych?

• Po pierwsze używaj delikatnych płynów do higieny intymnej o lekko kwaśnym pH. Przy ich pomocy oczyszczaj okolicę sromu, jednak nie wprowadzaj ich do pochwy. Pamiętaj o tym, że pochwa posiada mechanizm samoczyszczący, a woda z dodatkiem środków czyszczących może zaburzać jej naturalną mikroflorę, a przez to sprzyjać infekcjom intymnym, 
• Z tego samego powodu nie stosuj irygacji pochwy, a w przypadku objawów suchości nie wprowadzaj do niej często polecanych na forach internetowych substancji, takich jak olej kokosowy, czy oliwa z oliwek, 
• Zadbaj również, by Twoja codzienna dieta obfitowała w produkty pełnowartościowe dostarczające niezbędnych witamin i minerałów, a ubogich w cukry proste.  

Podsumowanie 

Suchość pochwy to objaw, z którym mierzy się wiele kobiet w różnym wieku. Nierzadko towarzyszy fizjologicznym przemianom zachodzącym w ciele kobiety – menopauzie, laktacji czy ciąży. Jednak może być też jednym z objawów zaburzeń hormonalnych czy infekcji intymnych wymagających diagnostyki i leczenia. 

Źródła:

1. Bręborowicz G., Ginekologia i Położnictwo. Tom 2, PZWL, Warszawa 2020,
2. Stephanie S. Faubion i Jordan E. Rullo, Dysfunkcje seksualne u kobiet. Podejście praktyczne, https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/147470,dysfunkcje-seksualne-ukobiet-podejscie-praktyczne,1, [dostęp 19.07.2023 r.]
3. Marnach M. L., Casey P. M., Zdrowie seksualne kobiety: analiza przypadków, https://podyplomie.pl/medycyna/27025,zdrowie-seksualne-kobiety-analiza-przypadkow, [dostęp 19.07.2023 r.]