Uzależnienie od leków przeciwbólowych − jak je rozpoznać?
28. 7. 2020
· 7 minut czytania
Jeśli często przyjmujesz leki przeciwbólowe, być może jesteś od nich uzależniony? Co powinno Cię niepokoić i czym objawia się ten nałóg? Dowiedz się więcej!
Spis treści
- Leki przeciwbólowe − uzależnienie
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − konsekwencje samodzielnego leczenia
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych na receptę
- Uzależnienie od leków przeciwbólowych − objawy
- Nadużywanie leków przeciwbólowych − skutki
- Uzależnienie od leków psychotropowych
- Uzależnienie od leków psychotropowych − objawy
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − najbardziej zagrożone grupy
- Zapobieganie nadużywaniu leków przeciwbólowych
- Uzależnienie od leków przeciwbólowych − leczenie
Zwiększone zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe, nasenne i przeciwdepresyjne prowadzi do częstych nadużyć i niesie ryzyko szybkiego uzależnienia. Zwiększona tolerancja organizmu na tego typu leki powoduje, że zwiększają się dawki przyjmowanych leków, co łatwo zaobserwować, gdy jesteśmy z kimś blisko. Na co jeszcze powinniśmy zwrócić uwagę?
Leki przeciwbólowe − uzależnienie
Uzależnienie od leków przeciwbólowych nie jest iluzją i ma swoje potwierdzenie w statystykach. Chociaż istnieje wiele rodzajów leków, które mogą uzależniać, obecnie rośnie odsetek osób nadużywających leki przeciwbólowe na receptę. Jak podaje amerykańskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Urazów, prawie 75% przypadków przedawkowania leków na receptę to efekt nadużywania leków przeciwbólowych (zwanych także lekami opioidowymi).
Sprawdź też, czym jest zespół abstynencyjny.
Bezprecedensowy wzrost liczby zgonów spowodowanych przedawkowaniem tych środków w USA oznaczał 300% wzrost w przeciągu około 11 lat. Dodatkowo, w 2010 roku ponad 12 milionów ludzi przyznało, że używa środków przeciwbólowych pozamedycznie dla uczucia, które wywołują. Po przykład wzięty z życia wystarczy sięgnąć do historii małego hrabstwa Kentucky, gdzie w ciagu 9 miesięcy umiera 53-letnia matka, jej 35-letni syn i 7 innych osób. Przyczyną jest przedawkowanie leków przeciwbólowych otrzymanych z kliniki na Florydzie. W stanie Utah, 13-latek zginął po przedawkowaniu pigułki oksykodonu, którą wziął od przyjaciółki swojej baci. Kolejna historia to śmierć 20-letniego mężczyzny z Bostonu, który przedawkował metadon. Stało się zaledwie rok po śmierci jego przyjaciela, który zmarł także z powodu przedawkowania leków na receptę. Nie są to odosobnione zdarzenia. W 2008 roku ponad 36 000 osób zmarło w Stanach z powodu przedawkowania leków, a większość z nich było na receptę.
W organizmie osób, które śmiertelnie przedawkowy leki przeciwbólowe często wykrywa się conajmniej jeden inny lek, w tym benzodiazepiny, kokainę czy heroinę. Alkohol jest również dodatkową substancją odpowiedzialną za wiele zgonów na skutek przedawkowania leków.
Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − konsekwencje samodzielnego leczenia
Polacy często próbują leczyć się samodzielnie, co stanowi spore zagrożenie dla ich zdrowia. Raporty, które trafiają do Ośrodków Monitorowania Niepożądanych Działań Leków jedynie potwierdzają ten fakt. Przyczyną części zgonów jest nieprawidłowe i nieodpowiedzialne używanie środków przeciwbólowych, w tym paracetalmolu. Nie każdy potrafi samodzielnie przeanalizować skład leku podany na ulotce i wyciagnąć wnioski na temat konsekwencji łączenia go z innymi substancjami. Tym bardziej, że substancje w preparatach przeciwbólowych są rozprowadzane pod różnymi nazwami handlowymi.
Dowiedz się więcej o leczeniu paracetamolem z artykułu: Paracetamol to nie cukierek! Jak bezpiecznie go stosować?
Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych na receptę
Powszechnie dostępne leki przeciwbólowe takie jak ibuprofen czy paracetamol nie wywołują fizycznego uzależnienia. Jednak, gdy są nadużywane, wywołują problemy żołądkowo-jelitowe, wrzody i mogą niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie nerek.
Paracetamol może spowodować uszkodzenie wątroby, bo niewielkie ilości leku są przekształcane w toksyczny metabolit, który wiąże białka wątroby i powoduje uszkodzenie komórek. Dlatego lek ma bardzo wąski margines bezpieczeństwa – istnieje niewielka różnica między zalecaną dawką terapeutyczną a potencjalnie toksyczną. U osób ze zwiększonym ryzykiem zawału serca czy udaru paracetamol może powodować działania niepożądane, zwłaszcza gdy zwiększa się z czasem ilość przyjmowanych dawek leku.
Sprawdź też, czym różni się ibuprom od paracetamolu.
Leki powszechnie nadużywane to opioidy. Są używane od tysięcy lat w leczeniu bólu i chorób psychicznych. Pochodzą z maku lekarskiego (lub są wytwarzane syntetycznie) i uważa się je za jedne z najbardziej uzależniających substancji. Są to na przykład: morfina, hydrokodon, oksykodon, fentanyl, metadon i kodeina. Co ciekawe, niektóre opioidy występują naturalnie w Twoim organizmie (endorfina).
Pierwszym stosowanym do celów leczniczych związkiem opioidowym był ekstrakt z łodygi maku. Aktywnymi składnikami opium są przede wszystkim morfina, kodeina i tebaina. Opium i jego pochodne miały większy wpływ na społeczeństwo niż jakiekolwiek inne leki.
Wielu ludzi straciło życie w wyniku niewłaściwego użycia, nadużywania i przedawkowania opioidów. Jest jednak również jasne, że substancje te stosowano na ból, gdy nie było innej alternatywy. Tak naprawdę od setek lat sięgano po produkty z opium jako jedyne skuteczne leki nie tyko na ból, ale też na lęk i depresję. Zwiększająca się tolerancja organizmu i uzależnienie zostały dosyć wcześnie zidentyfikowane jako główny problem z opioidami.
- Plaster rozgrzewający o długotrwałym działaniu do 8 h, łagodzi bóle.
- Żel z mentolem, który łagodzi przewlekłe bóle stawów oraz mięśni.
- Ziołowy balsam, oliwa do masażu dla osób z dolegliwościami bólowymi.
- Plaster rozgrzewający, który łagodzi bóle pleców, mięśni i stawów.
Uzależnienie od leków przeciwbólowych − objawy
Leki przeciwbólowe wiążą się z receptorami w mózgu, żeby zmniejszyć odczuwanie bólu w organizmie. Ich silne działanie może wywoływać uczucie euforii, powodować uzależnienie fizyczne, a ich odstawienie – objawy odstawienia.
Osoba uzależniona zaczyna przyjmować większe dawki, żeby osiągnąć i utrzymać efekt euforii i złagodzić objawy odstawienia leku.
Główne objawy uzależnienia od leków na receptę obejmują:
- przyjmowanie leku pomimo braku przeciwwskazań
- przyjmowanie zwiększonych dawek leku
- stan euforii, nadmierna potliwość
- senność
- obniżone ciśnienie krwi, słaby puls
- nudności, wymioty
- nasilone objawy odstawienia: smutek, rozdrażnienie, apatia
Sprawdź też, czym różni się nałóg od uzależnienia.
Nadużywanie leków przeciwbólowych − skutki
Leki przeciwbólowe na receptę często działają uspokajająco i spowalniają oddech. Większa dawka może spowodować tak duże spowolnienie oddychania, że doprowadzi do zatrzymania oddechu i śmiertelnego przedawkowania. Przy wydłużonym przyjmowaniu leku pomimo braku przeciwwskazań narażasz wątrobę, nerki i żołądek na poważne uszkodzenia.
Uzależnienie od leków psychotropowych
Leki psychotropowe stosuje się w leczeniu różnych schorzeń psychicznych, ale także w celu łagodzenia bólów neuropatycznych. Ból zwykle wiąże się ze znacznym stresem emocjonalnym. Potężne psychoterapeutyczne działanie opioidów pomaga złagodzić emocjonalny niepokój związany z bólem. Te efekty psychoterapeutyczne są prawdopodobnie znacznie silniejsze niż samo uśmierzanie bólu (wojny opiumowe nie były prowadzone z powodu efektów uśmierzających ból). Niestety te osoby, którze mają najwięcej problemów emocjonalnych, są bardziej skłonne do uzależnienia.
Sprawdź też zioła i tabletki na stres i uspokojenie.
Uzależnienie od leków psychotropowych − objawy
Wyraźnym sygnałem uzależnienia od leków oddziaływujących na Twój mózg są silne objawy abstynencyjne. Leki psychotropowe często mają wpływ na podwyższenie nastroju, złagodzenie zaburzeń psychoruchowych i spadek napięcia emocjonalnego i fizycznego.
Dlatego po ich odstawieniu mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości, które skłonią Cię do ponownego sięgnięcia po tabletkę:
- silne wahania nastroju (napady płaczu, euforii, stany maniakalne)
- potliwość, zaburzenia snu, światłowstręt
- nudności, bóle brzucha, biegunka, wymioty
Dlatego odstawianie leków psychotropowych powinno się odbywać pod nadzorem jednego, prowadzącego lekarza, bo objawy abstynencyjne zwiększają ryzyko uzależnienia.
Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − najbardziej zagrożone grupy
Rozpoznanie grup najbardziej narażonych na przedawkowanie może pomóc w ukierunkowaniu interwencji. Badania pokazują, że niektóre grupy są szczególnie narażone na przedawkowanie leków przeciwbólowych na receptę.
Są to:
- osoby, które praktykują tak zwany „doctor shopping” i wyłudzają recepty na pożądane leki od wielu lekarzy – jak mówi technik farmacji K.Cieślak dotyczy to nie tylko leków psychotropowych, ale również przeciwbólowych (o działaniu analgetycznym)
- osoby o niskich dochodach i mieszkające na obszarach wiejskich
- osoby z chorobami psychicznymi i osoby z historią nadużywania substancji
Każde nadużywanie leków przeciwbólowych na receptę jest niebezpieczne, ale istnieją pewne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko przedawkowania. Zachowaniami podwyższonego ryzyka jest: wciągnięcie lub wstrzyknięcie leku, ciągłe zwiększanie dawki, przyjmowanie leku w sytuacjach, gdy zalecana dawka nie jest znana czy też przyjmowanie podrobionych opioidów lub innych leków niewiadomego pochodzenia.
Sprawdź też leki i suplementy na pamięć i koncentrację.
Zapobieganie nadużywaniu leków przeciwbólowych
W Stanach Zjednoczonych powołano specjalne programy monitorujące przepisywanie leków na receptę. Wykorzystuje się w tym celu elektroniczne bazy danych, które umożliwiają śledzenie i kontrolowanie wydawanych recept. W Polsce w ramach projektu e-zdrowie powstaje Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych. W lipcu 2020 mija 6 miesięcy od momentu wprowadzenia w Polsce obowiązku wystawiania recept w postaci elektronicznej. Cyfryzacja w tym obszarze zwiększa szanse na monitorowanie informacji o podejrzeniu nadużycia przez pacjentów. Usprawnienie systemu analiz i kontroli może pomóc przepisującym i farmaceutom zidentyfikować pacjentów wysokiego ryzyka, którzy z pewnością skorzystaliby na wczesnych interwencjach.
Uzależnienie od leków przeciwbólowych − leczenie
Jednym z zalecanych kroków do podjęcia leczenia odwykowego jest nadzorowana detoksykacja. Dlatego wiele osób szuka pomocy w profesjonalnych centrach detoksykacji. Skuteczne progamy leczenia uzależnień mogą zmniejszyć skłonność do nadużywania leków wśród ludzi zmagających się z nawracającym uzależnieniem.
Źródła:
- Prescription painkilleroverdoses. National Center for Injury Prevention and Control (Division of Unintentional Injury Prevention)
- Evidence for the efficacy of pain medications by: dr. Donald Teater, Medical Advisor, National Safety Council
- Raporty i statystyki, które niepokoją. Dr Jarosław Woron, 28 maja 2013
- „Doctor shopping” oczami farmaceuty. E.Hoffman, 17 maja 2014
- Can You Overdose on Painkillers? J. Houchins, American Addiction Centers
Najnowsze artykuły
Problemy z seksem
Przedwczesny wytrysk – przyczyny i leczenie. Jak przedłużyć stosunek?
Przedwczesny wytrysk to zaburzenie seksualne mężczyzn, które można leczyć za pomocą środków farmaceutycznych, psychoterapii lub technik behawioralnych. Sprawdź, jak można przedłużyć stosunek.
Choroby intymne
Podrażnienia i otarcia okolic intymnych – jakie są przyczyny i jak sobie z nimi radzić?
Otarcia i podrażnienia miejsc intymnych u kobiet są wynikiem noszenia zbyt ciasnej bielizny i mikrourazów powstających podczas stosunku seksualnego. Sprawdź, jakie są sposoby na ich złagodzenie.
Choroby intymne
Mdłości przed okresem – o czym świadczą i jak sobie z nimi radzić?
Mdłości przed okresem mogą być związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Sprawdź, jakie są objawy PMS i inne przyczyny mdłości przed spodziewaną miesiączką.
Choroby intymne
Plamienie przed okresem – co oznacza plamienie przed miesiączką?
Plamienie przed miesiączką często wzbudza niepokój. Może wynikać m.in. ze zmian hormonalnych, polipów, urazów powstałych podczas stosunku seksualnego lub być wczesnym objawem ciąży.
Zdrowie psychiczne
Depresja – przyczyny, objawy i leczenie. Jak pomóc osobie z depresją?
Wszystko na temat depresji. Poznaj najczęstsze objawy, skuteczne strategie walki z depresją oraz różnorodne aspekty leczenia tego trudnego stanu psychicznego.
Zdrowie psychiczne
Jak poprawić koncentrację? Sposoby na problemy z koncentracją
Problemy z koncentracją mogą negatywnie wpływać na produktywność i jakość życia. W artykule wyjaśniamy, jak poprawić swoją koncentrację i w jaki sposób skutecznie walczyć z rozproszeniem uwagi.
Choroby intymne
Ból podczas stosunku (dyspareunia) – przyczyny, objawy i leczenie
Ból podczas stosunku może być skutecznie leczony metodami farmakologicznymi, specjalistycznymi ćwiczeniami lub psychoterapią, dlatego nie warto bagatelizować objawów mogących wskazywać na dyspareunię.
Choroby intymne
Pierwsza miesiączka – w jakim wieku się pojawia i jak przygotować się na pierwszy okres?
Długość, obfitość i wygląd pierwszej miesiączki to kwestie indywidualne u każdej dziewczynki. Regularność kolejnych cykli również może być zróżnicowana. Podpowiadamy, jakie są objawy miesiączki, jak może ona wyglądać oraz czym się kierować wybierając odpowiednie produkty higieniczne.
Przeczytaj także
Seks i emocje
Binge watching. Kiedy serial pochłonie Cię bez reszty!
Binge watching to uzależnienie od ciągłego oglądania seriali. Jeśli często spędzasz po kilka godzin dziennie, oglądając seriale to być może ten problem dotyczy również Ciebie! Sprawdź, jak sobie z tym radzić!
Seks i emocje
Uzależnienie od leków przeciwbólowych − jak je rozpoznać?
Jeśli często przyjmujesz leki przeciwbólowe, być może jesteś od nich uzależniony? Co powinno Cię niepokoić i czym objawia się ten nałóg? Dowiedz się więcej!
Seks i emocje
Papieros elektroniczny: fakty i mity. Pomaga czy truje jeszcze bardziej?
Choć e-papierosy stają się coraz popularniejsze, wciąż trudno jednoznacznie powiedzieć, jaki mają wpływ na zdrowie. Czy stanowią alternatywę dla tradycyjnych papierosów? Sprawdź!
Seks i emocje
Głód nikotynowy: jak go pokonać i nie wrócić do nałogu?
Chęć zapalenia papierosa bywa trudna do przezwyciężenia i nie ma jednego skutecznego sposobu na rzucenie palenia. Jak wyjść z nałogu? Poznaj sprawdzone rozwiązania
Seks i emocje
Lekomania − czy znasz jej objawy?
Lekomania to nałóg dotyczący osób w różnym wieku. Objawia się m.in. rozdrażnieniem, apatią, depresją, problemami w pracy lub szkole. Dowiedz się więcej!
Seks i emocje
Kompulsywne jedzenie – 6 sposobów, jak poradzić sobie z podjadaniem na tle nerwowym
Jedzenie kompulsywne to jedno z częstszych zaburzeń odżywiania. Polega na niekontrolowanym pochłanianiu posiłków. Z czego wynika ten stan? Co zrobić, by nie podjadać? Sprawdź!
Seks i emocje
Kawa na ławę: czym jest uzależnienie od kofeiny?
Choć picie kawy nie jest niczym złym, w nadmiarze prowadzi do uzależnienia. Po czym poznać, że dzieje się coś niepokojącego? Jakie są najczęstsze objawy związane z odstawieniem kofeiny? Sprawdź!
Seks i emocje
Rzucanie palenia – etapy procesu. Jak wygląda regeneracja organizmu po rzuceniu palenia?
Jak wyglądają kolejne etapy rzucania palenia? Na co się przygotować? Jakie objawy mogą Cię czekać? Sprawdź w naszym artykule!
Więcej artykułów na ten temat
Na jakim Ty świecie żyjesz? Uzależnienie od Internetu
· 4 minuty czytaniaCzy wiesz, że od Internetu można się uzależnić? Po czym poznać, że dzieje się coś niepokojącego? Jak reagować, kiedy widzisz, że Twoi bliscy wpadają w szpony nałogu? Sprawdź!
Kiedy seks przesłania Ci świat. Objawy seksoholizmu
· 5 minut czytaniaSeksoholizm definiowany jest jako przymus podejmowania zachować seksualnych. Uzależni nierzadko odczuwają wstręt i obrzydzenie do swoich zachowań. Jak można im pomóc? Sprawdź!
Phubbing: kto tego nie robi, niech pierwszy rzuci... smartfonem!
· 4 minuty czytaniaCzy zdarza Ci się zbyt często sprawdzać wiadomości w telefonie lub pisać SMS-y podczas rozmowy ze znajomym? Być może padłeś ofiarą phubbingu? Co kryje się pod tym terminem? Sprawdź!
Spis treści
- Leki przeciwbólowe − uzależnienie
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − konsekwencje samodzielnego leczenia
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych na receptę
- Uzależnienie od leków przeciwbólowych − objawy
- Nadużywanie leków przeciwbólowych − skutki
- Uzależnienie od leków psychotropowych
- Uzależnienie od leków psychotropowych − objawy
- Uzależnienie od tabletek przeciwbólowych − najbardziej zagrożone grupy
- Zapobieganie nadużywaniu leków przeciwbólowych
- Uzależnienie od leków przeciwbólowych − leczenie