Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe? Zobacz, jak je leczyć!

Trwa okres infekcyjny. Wielu pacjentów udaje się do lekarzy rodzinnych z objawami zapalenia górnych dróg oddechowych, w tym z zapaleniem krtani. Suchość i ból gardła, drapanie, chrypka czy trudności z mówieniem to tylko niektóre z jego objawów. Jak je prawidłowo rozpoznać? Kto jest najbardziej narażony na ten problem? Jak sobie z nim radzić? I czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?

Co to jest krtań?

Krtań to bardzo mały, ale kluczowy dla życia człowieka narząd. Stanowi połączenie gardła z tchawicą. Położona jest w środkowej części szyi. Choć jest niewielka, ma dość skomplikowaną budowę − składa się z licznych chrząstek, mięśni i drobnych więzadeł. Dzięki tak misternej konstrukcji może spełniać swoje funkcje. Do zadań krtani należy przepuszczanie powietrza do dolnych dróg oddechowych.

Krtań jest też odpowiedzialna za wydawanie głosu. To w niej właśnie znajdują się struny głosowe, które z uwagi na napinanie się i przepuszczanie strumieni powietrza pod odpowiednim ciśnieniem pozwalają Ci wydawać dźwięki. 

Jak uzupełnia Irmina Turek:

„Z tego powodu ta niewielka struktura jest narażona zarówno na działanie niekorzystnych czynników zewnętrznych, które dostają się do niej wraz ze wdychanym powietrzem, jak i na duży wysiłek ze względu na obciążenie narządu mowy”. 

Co to jest zapalenie krtani?

Zapalenie krtani to zapalenie odcinka pomiędzy gardłem a tchawicą. Najczęściej jest następstwem wcześniejszego nieżytu nosa i gardła. Kiedy Cię dopadnie, dokucza Ci suchy kaszel, ból gardła, a podczas oddychania z Twojej krtani wydobywa się charakterystyczne świszczenie. Czasami nawet możesz całkowicie stracić głos!

Sprawdź, jak leczyć nieżyt nosa: Nieżyt nosa. Leczenie domowymi sposobami może być skuteczne!.

Farmaceutka dodaje:

„Chorobie tej może towarzyszyć złe samopoczucie i gorączka oraz problemy z mówieniem i połykaniem”.

Krtań, podobnie jak całe drogi oddechowe, wyścielona jest jedną błoną śluzową. Dlatego też w przypadku stanu zapalnego, np. gardła, przez ciągłość tej błony, dochodzi również do zapalenia krtani.

Ile trwa zapalenie krtani?

Musisz uzbroić się w cierpliwość, bo leczenie chorej krtani zajmuje około 2 tygodni. Nie dość, że objawy mijają powoli (mimo prawidłowego leczenia), to jeszcze cały czas musisz uważać, żeby dodatkowo się nie przeziębić. W trakcie choroby najlepiej odpoczywać w domowym zaciszu. 

Irmina Turek uczula:

„Duże znaczenie dla tempa powrotu do zdrowia, oprócz prawidłowo dobranej terapii, ma również oszczędzanie krtani, tak aby mogła się prawidłowo zregenerować. Dlatego też należy ograniczyć rozmowy i unikać sytuacji, które mogą nadwyrężać ten narząd. 

Zapalenie krtani może występować w postaci ostrej lub przewlekłej. Najczęściej przybiera tę pierwszą postać, która trwa do 3 tygodni. Jeśli objawy ze strony krtani występują znacznie dłużej, to znaczy, że problem jest przewlekły”.

Przyczyny zapalenia krtani

Irmina Turek wymienia najczęstsze przyczyny zapalenia krtani:

 „U podłoża ostrego zapalenia krtani przeważnie leży infekcja. W niektórych przypadkach może ono powstać również jako efekt nadużycia głosu lub podrażnienia krtani dymem tytoniowym czy zanieczyszczonym powietrzem. Przewlekły stan zapalny krtani jest najczęściej albo następstwem niewyleczonego stanu ostrego, albo przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego". 

Więcej na temat refluksu dowiesz się z naszego artykułu: Co to jest refluks żołądka? Przyczyny i objawy refluksu żołądka.

Głównymi czynnikami, które mogą narażać Cię na częste lub przedłużające się problemy z krtanią, są palenie tytoniu lub regularne przebywanie w pomieszczeniach z dymem tytoniowym, częste oddychanie przez usta zamiast przez nos i stosowanie niektórych grup leków. 

Irmina Turek uzupełnia:

„Oddychanie przez usta (szczególnie częste u osób, które mają problemy np. z krzywą przegrodą nosową czy polipami w nosie) jest bardzo niekorzystne dla dróg oddechowych. Sprawia, że do organizmu trafia słabiej ogrzane i w żaden sposób nieoczyszczone powietrze. Za te procesy odpowiadają rzęski w nosie oraz ukrwienie jam nosa. Zarówno zimne, jak i zanieczyszczone powietrze może dużo mocniej podrażniać błonę śluzową gardła i górnych dróg oddechowych. Poza tym jest też większa szansa na to, że do układu oddechowego dostaną się niepożądane patogeny. 

Dowiedz się więcej o polipach w nosie:Polipy w nosie – czy potrzebna mi operacja? Lekarz odpowiada!

Innym aspektem jest stosowanie leków wysuszających błonę śluzową krtani, które obniżają jej odporność na infekcje. Aktywność komórek układu immunologicznego w błonie śluzowej tego organu zmniejsza się również na skutek częstego stosowania sterydów wziewnych. Tę grupę leków wykorzystuje się w leczeniu astmy i stanów zapalnych dróg oddechowych. Po wykonanych wyziewach zaleca się przepłukanie jamy ustnej i gardła w celu zmycia substancji z błon śluzowych i ograniczenia jej bezpośredniego wpływu na śluzówkę w tych rejonach. Takie postępowanie uchroni Cię zarówno przed infekcjami gardła i krtani, jak i przed grzybicami czy aftami w obrębie jamy ustnej”.

Więcej o aftach dowiesz się z naszego artykułu: Afty u dorosłych – to nie wygląda dobrze. Jak zapobiegać aftom?.

Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?

Irmina Turek tłumaczy:

„Pewnie często zadajesz sobie pytanie: zapalenie krtani – zaraźliwe czy nie? Odpowiedź nie jest prosta ani jednoznaczna. Jako że choroba ta może mieć różne podłoże, nie zawsze będzie zaraźliwa. Przeważnie wynika z infekcji i w tym przypadku niestety staje się zakaźna. Jeśli jednak powstaje w efekcie narażenia na znajdujące się w powietrzu substancje drażniące czy przeciążenie strun głosowych – niekoniecznie. 

Pamiętaj, że nawet jeśli stan zapalny rozwinie się przez niebezpośrednie działanie drobnoustrojów, wciąż istnieje ryzyko wtórnego nadkażenia osłabionej i podrażnionej krtani. Podczas jej zapalenia błona śluzowa tego odcinka górnych dróg oddechowych jest bardziej narażona na łapanie infekcji. W takiej sytuacji, podobnie jak przy infekcji pierwotnej, na postawione wcześniej pytanie (zapalenie krtani – czy zaraźliwe?), odpowiedź jest twierdząca”.

Objawy choroby

Objawy zapalenia krtani, szczególnie w przypadku jego ostrej formy, są dość proste do zdiagnozowania. Oto najczęstsze z nich:

• nagle pojawiające się zaburzenia głosu, z jego utratą włącznie,
• chrypka,
• ból gardła,
• kaszel,
• ból i dyskomfort przy przełykaniu,
• ból krtani,
• uczucie łaskotania w gardle,
• suchość w gardle.

Sprawdź, co może oznaczać dyskomfort przy przełykaniu: Ból gardła przy przełykaniu − czy to infekcja?.

W dodatku gdy przyczyną zapalenia krtani jest infekcja wirusowa, chory zwykle źle się czuje, jest rozbity, ma gorączkę i zmniejszony apetyt.

Co sprzyja stanowi zapalnemu krtani?

Osoby, które na co dzień pracują głosem,czyli dziennikarze, piosenkarze, nauczyciele i wykładowcy akademiccy,są szczególnie narażeni na ten problem. Można wręcz powiedzieć, że zapalenie krtani i kłopoty z głosem to choroba zawodowa tej grupy.

Do innych czynników ryzyka należy ekspozycja na substancje drażniące, takie jak dym papierosowy czy smog, leki wysuszające błonę śluzową dróg oddechowych, np. wziewne glikokortykosteroidy stosowane w astmie czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP).

Mimo że zapalenie krtani jest najczęściej spowodowane przez infekcję wirusową, nie bagatelizuj objawów. Szczególny niepokój powinny wzbudzić u Ciebie dolegliwości, które trwają dłużej niż 3 tygodnie. Pozornie błahy symptom, taki jak przedłużająca się chrypka, często towarzyszy infekcji, ale może też wynikać z uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego w przebiegu neuropatii czy chorób rozrostowych (nowotworów). 

Sprawdź, czym jest neuropatia poinfekcyjna: Neuropatia poinfekcyjna − co może ją wywołać?.

Irmina Turek przestrzega:

„Jeśli objawy się przedłużają i nawet gdy nie utrudniają znacząco życia codziennego, skonsultuj się z lekarzem, który przeprowadzi dalszą diagnostykę”.

Leczenie objawowe i przyczynowe

Działaj objawowo! Przede wszystkim bezwzględnie oszczędzaj głos, bo używanie strun głosowych nasila stan zapalny i opóźnia wyzdrowienie. Dużą wagę przyłóż także do odpowiedniego nawodnienia. Pij dużo ciepłych napojów, takich jak herbata czy napary ziołowe. Do ostudzonej herbaty możesz dodać odrobinę miodu, który ma właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne.

Ponadto do środków łagodzących stan zapalny należą wziewne glikokortykosteroidy czy doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jeśli powodem zapalenia krtani jest infekcja bakteryjna, wtedy leczenie niestety nie obejdzie się bez antybiotyku.

W przypadku nawracającego zapalenia krtani ważne jest działanie profilaktyczne: oszczędzanie głosu, nawilżanie powietrza w domu i eliminacja czynników drażniących takich jak dym papierosowy.

Przy zapaleniu krtani warto udać się na wizytę do lekarza, który ustali właściwe leczenie lub poleci Ci sprawdzone i skuteczne domowe sposoby. Jest to zwykle tzw. leczenie objawowe, do którego zalicza się:

• oszczędzanie głosu,
• nawilżanie powietrza w domu (zobacz, jak zrobić to skutecznie w artykule: Jak nawilżyć powietrze w domu? Czyli alergik kontra suche powietrze),
• niepalenie tytoniu,
• wyeliminowanie innych czynników drażniących
• czy też przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w razie bólu (więcej na temat tego rodzaju leków przeczytasz tu: Niesteroidowe leki przeciwzapalne: na ból, gorączkę i stany zapalne. Jak działają?); w razie obrzęku fałdów głosowych lekarz przepisze Ci glikokortykosteroidy.  

Irmina Turek przypomina:

„Do czynników drażniących zalicza się również smog. Jeśli doskwiera Ci zapalenie krtani, zwróć szczególną uwagę na alerty smogowe i unikaj przebywania na zewnątrz oraz wietrzenia mieszkania w czasie, kiedy powietrze jest złej jakości. Jeśli problem z krtanią nawraca, rozważ zainwestowanie w domowy oczyszczacz powietrza”.

Terapia przyczynowa oczywiście jest uzależniona od tego, dlaczego stan zapalny się rozwinął. W przypadku zakażenia bakteryjnego możesz dostać antybiotyk. Przy ropnym zapaleniu nagłośni często konieczna staje się hospitalizacja.

Farmaceutka Irmina Turek radzi:

„Jak leczyć zapalenie krtani? Jeśli stan zapalny rozwinął się w gardle i krtani, aby zwiększyć poczucie komfortu i przyspieszyć powrót do zdrowia, zastosuj leki na ból gardła. Na rynku dostępne są preparaty na stan zapalny i ból w gardle w formie tabletek do ssania lub aerozoli. Tabletki do ssania występują w formie słodzonej i bezcukrowej, bardziej przyjaznej dla diabetyków. Mogą mieć w składzie substancje pochodzenia naturalnego, takie jak wyciąg z prawoślazu lub porostu islandzkiego, czy dodatki miodu pszczelego lub manuka. Składniki te mają przede wszystkim nawilżać i powlekać błonę śluzową oraz łagodzić podrażnienia. 

Innym rodzajem tabletek są leki mające w składzie substanfcje o działaniu odkażającym i miejscowo znieczulającym. Sprawdzą się w sytuacjach, kiedy stan zapalny gardła i krtani powoduje duży ból i jest wywołany przez infekcję. Na rynku dostępne są też pastylki ze składnikami o działaniu przeciwzapalnym. Substancje w nich zawarte często możemy również kupić w postaci aerozoli na gardło. Podobnie jest w przypadku związków miejscowo znieczulających i odkażających. 

Wbrew pozorom jest to całkiem wygodna postać podania leku i sprawia, że duża ilość substancji czynnej trafia dokładnie na błonę śluzową gardła. Wśród produktów stosowanych w jego stanach zapalnych są też takie, które w swoim składzie mają nanosrebro o działaniu odkażającym i łagodzącym infekcje. 

Niezależnie od tego, jaki preparat wybierzesz, po jego zastosowaniu wstrzymaj się od jedzenia i picia, przynajmniej na 20-30 minut. Takie postępowanie zwiększy skuteczność, ponieważ wydłuży czas kontaktu substacji leczniczych z błoną śluzową gardła (lek nie zostanie wypłukany np. przez spożywane napoje)”.

Domowe sposoby na zapalenie krtani, które przyniosą Ci ulgę

Zapalenie krtani zwykle zaczyna się od niewinnej chrypki − drapie i swędzi, jakby cały czas ktoś łaskotał Cię piórkiem w gardle. Wydaje Ci się, że obejdzie się bez pomocy lekarza, ale niestety nie zawsze tak się dzieje. Jak możesz wspomóc leczenie zapalenia krtani i przynieść sobie ulgę? Oto domowe sposoby leczenia zapalenia krtani.

1. Nawilżaj powietrze

Leczenie zapalenia krtani nie zawsze polega na przyjmowaniu garści tabletek! Nie ma gorszego zabójcy dla Twojej krtani niż suche powietrze, szczególnie w klimatyzowanych pomieszczeniach lub zimą, kiedy ciepłe kaloryfery wracają do łask. Dlatego jeśli nie masz specjalnego nawilżacza powietrza, połóż na grzejniki mokre ręczniki.

Irmina Turek dodaje:

„Odpowiednio nawilżona krtań i drogi oddechowe to niezbędny element prawidłowo działającego układu odpornościowego i ochrony organizmu przed infekcjami”.

2. Stosuj inhalacje

Po raz kolejny zalecę ich stosowanie – na Twoją chorą krtań zadziałają jak balsam. Najlepsze będą te z rumianku i szałwii, bo mają właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Bardzo dobrze sprawdzą się również te z wykorzystaniem samej soli fizjologicznej. Fantastycznie nawilżą Twoją śluzówkę, co zmniejszy uczucie drapania i łaskotania w gardle. Wykonasz je bez problemu i to nawet bez posiadania inhalatora. 

Dowiedz się, jak wykonać inhalację: Inhalacje na zatoki, katar, kaszel. Na co pomagają inhalacje?.

Irmina Turek dopowiada: 

„Obecnie na rynku dostępne są również ampułki do inhalacji z solą fizjologiczną z dodatkiem kwasu hialuronowego, który koi i regeneruje. To dodatkowo nawilża podrażnioną krtań”.

3. Nie przegrzewaj się

Mimo że pewnie lubisz ciepełko, to w przypadku zapalenia krtani nie jest ono wskazane. Musisz leżeć w łóżku, a optymalna temperatura, która powinna panować w sypialni, to około 20 stopni C. Pamiętaj również o wietrzeniu pomieszczeń. 

Irmina Turek uzupełnia:

„Układ odpornościowy, który działa także w błonach śluzowych, lepiej radzi sobie przy mniejszych amplitudach temperatur. Trudno jest zachować prawidłowe funkcjonowanie tych struktur, jeśli na przykład przemieszczasz się z pomieszczenia ogrzewanego do 25 stopni C na zewnątrz, gdzie jest 10 stopni mniej. To naprawdę duża różnica! Poza tym w wysokich temperaturach dużo łatwiej wysuszyć krtań i dodatkowo ją osłabić”.

4. Przygotuj syrop własnej roboty!

Ten syrop jest w 100% naturalny. Sięgnij po cebulę, miód i cytrynę. Przyrządzenie takiego domowego lekarstwa jest bardzo proste: 3 duże cebule pokrój w plastry lub posiekaj i włóż je do słoika. Następnie zalej je sokiem z czterech cytryn i dodaj do tej mikstury 10 łyżek miodu. Całość odstaw na 24 godziny. Po tym czasie syrop jest gotowy! Najlepiej sięgaj po niego trzy razy dziennie: 1 łyżkę dodaj do połowy szklanki ciepłej wody. Nie dość, że taka mikstura Cię wzmocni, to dodatkowo zadziała antyseptycznie i przeciwzapalnie. 

Wypróbuj też przepis na syrop z czosnkiem na odporność: Przepis na syrop z czosnku! Na co pomoże?.

Irmina Turek komentuje:

„Inną dobrą praktyką przy zapaleniu krtani jest dodawanie do ciepłych napojów i herbaty startego imbiru. Jego składniki pomogą zapobiec nawrotom zapalenia krtani i przyspieszą zdrowienie. Dodatkowo pozwolą Ci rozgrzać organizm, który walczy z przeziębieniem. 

O tym, jak działa imbir przy infekcji przeziębieniowej, przeczytasz tu: Imbir na przeziębienie i nie tylko! Właściwości imbiru w diecie!”.

5. Pij dużo płynów

Nawadniaj się, kiedy tylko możesz. To ukoi Twoją wysuszoną krtań. Płyny powinny być letnie – skrajne temperatury zawsze podrażniają śluzówkę. Dobrze nawilżona śluzówka i nawodniony organizm o wiele lepiej poradzą sobie w walce z infekcją.

6. Unikaj używek

Alkohol i papierosy wysuszają śluzówkę, a alkohol dodatkowo odwadnia Twój organizm. Jeśli odstawisz je przynajmniej na czas leczenia, Twoja krtań szybciej wróci do zdrowia. Składniki używek podrażniają też bezpośrednio błonę śluzową i osłabiają jej odporność, przez co jest ona bardziej podatna na infekcje.

Sposoby na zapalenie krtani − co warto zapamiętać?

Poznałeś już odpowiedź na kilka pytań, z którymi wiąże się zapalenie krtani: czy jest zaraźliwe, jak można je wyleczyć i jakie są jego przyczyny. Pamiętaj, że jeżeli bardzo Cię ono męczy, warto udać się na wizytę do lekarza. W leczeniu pomocne mogą okazać się również proste domowe sposoby, które ulżą Ci w bólu. Staraj się unikać używek, pić dużo ciepłych płynów oraz przygotować syrop na bazie miodu lub imbiru. Zadbaj także o swoje otoczenie: odpowiednie nawilżenie powietrza i właściwą temperaturę. W powrocie do zdrowia mogą pomóc Ci też inhalacje.

Źródła:

1. Gajewski P., Szczeklik A. Interna Szczeklika. Kraków 2013.
2. Brunton L., Lazo J.S., Parker K.L. Farmakologia Goodmana i Gilmana. Red. wyd. pol. Buczko W., Krzemiński T.F., Czuczwar S.J. Lublin 2007.
3. Lechien J.R., Mouawad F., Barillari M.R., Nacci A., Khoddami S.M., Enver N., Raghunandhan S.K., Calvo-Henriquez C., Eun Y.G., Saussez S. Treatment of laryngopharyngeal reflux disease: A systematic review. World Journal of Clinical Cases 2019.