Probiotyki
Probiotyk dla dorosłych – czym jest?
Co to probiotyki? To żywe mikroorganizmy, które, przyjmowane w odpowiednich ilościach, mają pozytywny wpływ na zdrowie. Nazwa „probiotyk” pochodzi z języka greckiego, w którym „pro bios” – oznacza „dla życia”. Co ciekawe, dobroczynne mikroorganizmy występują naturalnie w ludzkim organizmie i stanowią integralną część mikroflory jelitowej. Znajdują się w przewodzie pokarmowym, gdzie odgrywają istotną rolę w trawieniu, wchłanianiu składników odżywczych oraz w funkcjonowaniu jelitowego układu immunologicznego. Z tego powodu bardzo ważne jest zachowanie odpowiednich proporcji między bakteriami probiotycznymi i chorobotwórczymi.
- Do zaburzeń mikroflory jelitowej dochodzi wskutek antybiotykoterapii, długotrwałego stresu, diety ubogiej w składniki odżywcze, braku aktywności fizycznej oraz chorób przewlekłych.
- W zachowaniu homeostazy mikrobiomu w organizmie istotną rolę odgrywają probiotyki, które pozwalają namnażać pożyteczną mikroflorę i łagodzą podrażnienia śluzówki żołądka.
- To właśnie wytwarzane przez bakterie probiotyczne związki chemiczne (kwasy organiczne, nadtlenek wodoru i bakteriocyny) hamują rozwój chorobotwórczych mikroorganizmów. Wyrównują również stężenie pH żołądka i biorą udział w syntezie przeciwciał.
Jakie probiotyki wybrać i co zawierają? Dostępne w sprzedaży preparaty probiotyczne zawierają zazwyczaj pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus sp., bakterie Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces boulardii. Łącznie mogą zawierać 2–4 szczepy bakterii z rodzaju Lactobacillus lub nawet do 10 szczepów Bifidobacterium w 1 kapsułce. Aby dany szczep drobnoustrojów został uznany za probiotyk, musi spełniać szereg wymagań obejmujących takie aspekty jak bezpieczeństwo stosowania, cechy funkcjonalne oraz cechy technologiczne.
Wybierając probiotyk, należy zwrócić uwagę na rodzaj szczepu, nazwę gatunkową, a także symbol, specyficzną nazwę i numer szczepu (kombinację liter i cyfr), np. Lactobacillus casei DN-114 001, Lactobacillus rhamnosus GG. Ważna jest również ilość bakterii probiotycznych, która powinna wynosić 2-4 miliardy w jednej porcji. Wiele specjalistycznych probiotyków, które stosuje się w przewlekłych chorobach jelit, zawiera jednak po 100 i więcej miliardów bakterii z rodzaju Lactobacillus.
Kiedy i na co stosuje się probiotyki? Wskazaniem do przyjmowania probiotyków są między innymi:
- Antybiotykoterapia,
- Infekcje intymne,
- Infekcje dróg moczowych,
- AZS (atopowe zapalenie skóry),
- Znaczne podwyższenie poziomu cholesterolu we krwi (hipercholesterolemia),
- Infekcje górnych dróg oddechowych,
- Zakażenie Helicobater pylori,
- Choroba Leśniowskiego-Crohna,
- Zespół jelita drażliwego.
Zażywanie probiotyków warto rozważyć przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego (np. wzdęciach i zaparciach), ponieważ mogą one być oznaką namnażania się bakterii gnilnych w jelicie grubym. Mikroorganizmy probiotyczne uzupełniają działanie tabletek na wzdęcia i leków na biegunkę, przyspieszając powrót do zdrowia. W sprzedaży dostępne są również probiotyki ginekologiczne (doustne lub dopochwowe), mające na celu odbudowę naturalnej mikroflory pochwy, zaburzonej wskutek infekcji intymnych czy stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Wpływ probiotyków na układ trawienny
Probiotyki wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego. Wpływają pozytywnie na perystaltykę, procesy trawienia i stan błony śluzowej jelit. Ich stosowanie może łagodzić wybrane dolegliwości przewodu pokarmowego, takie jak wzdęcia, biegunki czy zaparcia. Znaczenie mają zarówno w profilaktyce, jak i w terapii zaburzeń trawienia o różnym podłożu.
Rola probiotyków w zdrowiu jelit
Prawidłowa flora jelitowa chroni przed rozwojem patogenów, m.in. wywołujących biegunki. Probiotyki wspierają perystaltykę, trawienie oraz integralność bariery jelitowej. Wpływają też na odporność, m.in. poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej. Z tego względu doustne probiotyki, często zawierające 4 lub więcej szczepów, są stosowane m.in. w chorobach jelit.
Probiotyki i równowaga mikroflory jelitowej
Zaburzenia mikroflory jelitowej mogą prowadzić do problemów trawiennych, spadku odporności i pogorszenia samopoczucia. Probiotyk na jelita dla dorosłych wspiera odbudowę naturalnej bariery jelitowej i pomaga ograniczyć rozwój niekorzystnych drobnoustrojów. Regularna suplementacja może wspomagać przywrócenie równowagi mikrobiologicznej, szczególnie po antybiotykoterapii, w czasie stresu lub przy niewłaściwej diecie.
Probiotyki a wchłanianie składników odżywczych
Mikroflora jelitowa wpływa na wchłanianie składników odżywczych. Probiotyki wspierają regenerację nabłonka jelit i sprzyjają przyswajaniu wapnia, żelaza, magnezu czy witaminy D. Niektóre szczepy uczestniczą też w syntezie witamin z grupy B, np. biotyny. Poprawiają środowisko jelitowe, co może wspomagać lepsze wykorzystanie składników przez organizm.
Probiotyki a odporność organizmu
Jaki probiotyk wybrać na odporność? Warto sięgnąć po preparaty ze szczepami o działaniu immunomodulującym, np. Lactobacillus rhamnosus GG. Istotne jest także ich wsparcie w uszczelnianiu bariery jelitowej. Probiotyki mogą stymulować aktywność makrofagów i limfocytów – komórek odpowiedzialnych za reakcję immunologiczną. Dzięki temu organizm może sprawniej reagować na infekcje, zwłaszcza w sezonie zwiększonej zachorowalności.
Jak działają tabletki osłonowe?
Leki osłonowe to preparaty chroniące organizm przed skutkami ubocznymi antybiotykoterapii. Przyjmowanie antybiotyków może sprzyjać wyjałowieniu flory bakteryjnej jelit, ponieważ oprócz chorobotwórczych bakterii, niszczone są również te pożyteczne. Leki i tabletki osłonowe pomagają przywrócić równowagę mikroflory jelitowej oraz zapobiegają występowaniu biegunki polekowej.
Warto podkreślić, że preparaty osłonowe obejmują nie tylko probiotyki, ale także prebiotyki i synbiotyki. Czym różnią się poszczególne typy preparatów?
- Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które przynoszą korzyści zdrowotne poprzez kolonizację jelit i poprawę składu mikroflory jelitowej.
- Prebiotyki to niestrawione składniki pokarmowe, znajdujące się w okrężnicy, np. błonnik czy oligosacharydy (oligofruktoza, inulina), które stymulują wzrost i aktywność korzystnych bakterii jelitowych.
- Synbiotyki to produkty zawierające probiotyki i prebiotyki. Wspierają zdrowie jelit poprzez jednoczesne dostarczanie kultur prozdrowotnych mikroorganizmów oraz substancji wspomagających ich wzrost.
Probiotyk w płynie – jakie ma zalety?
Probiotyki w płynie charakteryzują się wysoką przyswajalnością i łatwością dozowania, przez co sprawdzą się szczególnie u niemowląt, małych dzieci oraz osób starszych. Sprzedawane są najczęściej w butelkach z ciemnego szkła lub innego, nieprzepuszczającego światła materiału, zapewniającego optymalne warunki do przechowywania i stabilność żywych kultur bakteryjnych.
Probiotyk w kroplach – jak go stosować?
Probiotyk w kroplach, w zależności od konkretnego preparatu, można dodać do letniego płynu lub zażyć bezpośrednio. Rozwiązanie to sprawdza się u osób, które mają problemy z połykaniem tabletek lub kapsułek, a chcą zadbać o zdrowie przewodu pokarmowego. Krople probiotyczne są zazwyczaj bezsmakowe lub mają delikatny smak. Dzięki precyzyjnemu dawkowaniu są odpowiednie do codziennego stosowania w celu wsparcia równowagi mikroflory jelitowej.
Probiotyk w saszetkach – co zawiera?
Probiotyki w saszetkach zawierają proszek z żywymi kulturami bakterii. Są gotowe do spożycia i łatwe do przechowywania. Aktywacja preparatu następuje bezpośrednio po rozpuszczeniu w wodzie. Probiotyki w saszetkach mogą być wzbogacone o prebiotyki, witaminy lub minerały. Takie produkty zapewniają kompleksowe wsparcie jelit i ogólnej kondycji organizmu.
Ostateczna decyzja o wyborze formy probiotyku zależy od osobistych preferencji oraz potrzeb zdrowotnych. Najważniejsze, aby zawsze wybierać produkty zawierające odpowiednią ilość kultur oraz wysokiej jakości szczepy bakterii probiotycznych. Kupując probiotyki w aptece, warto skorzystać z pomocy farmaceuty.