Prawdopodobnie masz tę bakterię! Helicobacter pylori – skąd się bierze?

W Polsce zakażenie bakterią Helicobacter pylori jest bardzo powszechne, a niestety, wiele osób nawet nie wie, że padło jego ofiarą. Jeśli słyszysz o tej bakterii pierwszy raz życiu lub wiesz o niej niewiele - warto pogłębić wiedzę. Dzisiaj opowiadam o rozpoznawaniu, objawach, a także leczeniu zakażenia bakterią Helicobacter pylori.

Helicobacter pylori – co to za bakteria?

Helicobacter pylori jest bakterią typowo ludzką. Swoim wyglądem przypomina spiralnie wygiętą pałeczkę, która na jednym z końców posiada kilka długich, ruchliwych rzęsek. To dzięki tym rzęskom, a także specyficznym enzymom, bakteria z łatwością się zagnieżdża i pomieszkuje w kwaśnym środowisku żołądka. Podczas gdy inne drobnoustroje w tych trudnych warunkach giną, Helicobacter pylori rozmnaża się w najlepsze! W około 90% przypadków nie daje objawów, ale gdy już zmobilizuje swoje siły, to wywoduje bolesne wrzody żołądka i dwunastnicy. W nielicznych przypadkach predysponuje do rozwoju nowotworów.

Bakteria Helicobacter pylori – czy ją masz?

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że Helicobacter pylori występuje u 70% ludności w krajach rozwijających się i u około 30% w krajach wysoko rozwiniętych. To nie wszystko! Stwierdzono, że Polska znajduje się w czołówce krajów z wysokim odsetkiem zakażenia. Statystyki alarmują, że Helicobacer pylori obejmuje 84% dorosłych Polaków i 32% dzieci do 18. roku życia.

Bakteria Helicobacter pylori z łatwością przenosi się od człowieka do człowieka, przy czym do zakażenia dochodzi przeważnie w dzieciństwie. W pierwszych 6 miesiącach życia dziecko jest chronione przez przeciwciała przekazane przez matkę. Kiedy okres ochronny mija, dziecko nabywa bakterię głównie w obrębie własnej rodziny – od rodziców, dziadków albo rodzeństwa. Winne są często spotykane (a niewłaściwe) praktyki rodziców, jak oblizywanie dziecku smoczka, zmazywanie śliną zabrudzeń czy oblizywanie łyżeczki.

Do zakażenia dochodzi również przez:

• kontakt usta-usta,
• bawienie się wspólnymi zabawkami,
• picie z tej samej szklanki,
• używanie wspólnych sztućców,
• wydaliny fekalne.

Najczęstsze źródła zakażenia bakterią Helicobacter pylori

Ryzyko zakażenia jest tym większe, im bardziej zaniedbuje się podstawowe zasady higieny. Źródłem zakażenia mogą być zanieczyszczone śliną lub kałem ręce, powierzchnie oraz przedmioty codziennego użytku. Zakazić się można też przez zanieczyszczoną wodę, brudne warzywa i owoce. Nabyta w dzieciństwie bakteria bytuje sobie swobodnie w żołądku aż do osiągnięcia dorosłości. Jeśli jest nieleczona, to do końca życia. Pocieszający jest fakt, że u niektórych dzieci dochodzi do samoistnego ustąpienia zakażenia.

Zainfekowane mogą być posiłki, napoje lub przedmioty. Helicobacter pylori po dostaniu się do organizmu przez wiele lat namnaża się w podszewce żołądka i staje się przyczyną stanów zapalnych i wrzodów. Bakteria potrafi przetrwać w tak srogim środowisku, bo wytwarza enzym ureazę, która neutralizuje kwas żołądkowy. Podczas gdy inne drobnoustroje w żołądku giną, Helicobacter pylori rozmnaża się w najlepsze.

Badania donoszą, że do zakażenia Helicobacter pylori dochodzi przeważnie w obrębie własnej rodziny − między rodzicami a dziećmi lub pomiędzy rodzeństwem. Głównym sposobem przenoszenia bakterii jest droga fekalno-oralna lub oralno-oralna.

Sprawdź też leki na zgagę, refluks, nadkwasotę.

Bakteria Helicobacter pylori – objawy zakażenia

W większości przypadków zakażenie ma charakter bezobjawowy, zatem przez wiele lat możesz nie wiedzieć, że je masz. Często pacjenci dowiadują się o zakażeniu dopiero wtedy, kiedy dokucza im ciągły dyskomfort ze strony przewodu pokarmowego.

Możesz być nosicielem Helicobacter pylori, gdy towarzyszą Ci:

• mdłości i zanik apetytu,
• ból brzucha i nadbrzusza,
• zaburzenia wypróżniania się,
• krwawienia z przewodu pokarmowego.

Sprawdź, czym jest rwa kulszowa.

Helicobacter pylori wywołuje przewlekłe stany zapalne błony śluzowej żołądka, a konsekwencji chorobę wrzodową. W zależności od czynników genetycznych i środowiskowych mogą się rozwijać nowotwory, zwłaszcza chłoniak typu MALT.

Badania i testy na obecność bakterii Helicobacter pylori

Test na bakterie Helicobacter pylori szczególnie polecam osobom, które uskarżają się na zgagę, bóle brzucha, nudności, wymioty i dyskomfort po posiłku. Osoby, które dodatkowo mają krew w stolcu lub wymiocinach, powinny być pod stałą kontrolą lekarza. Objawy te sugerują chorobę wrzodową lub inne schorzenia przewodu pokarmowego, za które może być odpowiedzialna bakteria Helicobacter pylori.

Inwazyjne testy na Helicobacter pylori, które wymagają wykonania gastroskopii:

• test ureazowy,
• badanie histologiczne,
• hodowla bakteryjna.

Nieinwazyjne testy na Helicobacter pylori, które można wykonać w domu lub laboratorium diagnostycznym:

• test serologiczny z przeciwciałami IgG,
• test oddechowy,
• badanie antygenów Helicobacter pylori w stolcu.

Testy domowego użytku

Możesz samodzielnie sprawdzić, czy jesteś nosicielem tej bakterii. Do kupienia są w aptece testy diagnostyczne domowego użytku, wykrywające we krwi swoiste przeciwciała anty-Helicobacter pylori. Należy mieć jednak na względzie to, że wynik może być niejednoznaczny i w celu podjęcia ostatecznej diagnozy trzeba będzie zwrócić się do lekarza. Bardziej wiarygodny, lecz droższy, jest nieinwazyjny test oddechowy, wykonywany w wielu dużych miastach w Polsce.

Do wykonania testu potrzeba kilka kropli krwi z palca, które nanosi się na płytkę testową, a następnie po 10 minutach możesz odczytać wynik. Szybki test diagnostyczny posłuży Ci do wykrywania przeciwciał w klasie IgG przeciwko Helicobacter pylori. Dla potwierdzenia wyniku warto dołączyć oznaczanie przeciwciał w klasie IgA.

UWAGA! Test domowego użytku rozpoznaje zakażenie pierwotne u osób dotychczas nieleczonych z powodu Helicobacter pylori. Jeśli jesteś w trakcie lub po leczeniu Helicobacter pylori, test ten nie będzie dla Ciebie miarodajny. Nie może być on stosowany do oceny skuteczności leczenia. Przeciwciała w klasie IgG lub IgA mogą utrzymywać się w surowicy nawet rok po zakończeniu terapii.

Zobacz testy na Helicobacter.

Bakteria  Helicobacter pylori - leczenie

Zakażenie Helicobacter pylori leczymy z pomocą lekarza. Zleca on testy, a po potwierdzeniu obecności bakterii, przepisuje na recepcie antybiotyki i leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego. Kuracja farmakologiczna trwa 7 dni. Jeśli po miesiącu od zakończenia terapii badania nie wykażą obecności szkodliwej bakterii, możemy to uznać za wyleczenie.

Ważnym elementem wspomagającym leczenie farmakologiczne jest odpowiednia dieta. Lekkostrawne produkty obniżają wydzielanie kwasu żołądkowego i zmniejszają dolegliwości bólowe żołądka. Ważne jest regularne spożywanie posiłków, picie odpowiedniej ilości płynów oraz unikanie używek w postaci kawy i papierosów.

Bakteria Helicobacter pylori – jak jej uniknąć?

Stopień rozprzestrzeniania zakażenia Helicobacter pylori na świecie jest bardzo zróżnicowany. Możemy przypuszczać, że w państwach wysoko rozwiniętych bakteria przenosi się głównie drogą ustno-pokarmową, a w krajach rozwijających się drogą kałowo-pokarmową. Zakażenie Helicobacter pylori jest chorobą brudnych rąk. Możesz jemu zapobiegać poprzez propagowanie higienicznych nawyków. Pamiętaj o utrzymywaniu czystości i ucz tego swoje pociechy.

1. Myj ręce!

Dbaj o higienę osobistą, myj ręce mydłem po skorzystaniu z toalety i przed podaniem jedzenia.

Sprawdź też, jak prawidłowo myc ręce.

2. Unikaj niehigienicznych miejsc

Uważaj zwłaszcza tam, gdzie produkcja żywności, warunki życia lub obszary działalności mogą być źródłem zakażenia bakterią Helicobacter pylori. Jak można się zarazić − już wiesz. Weź sobie do serca profilaktykę.

3. Utrzymuj higieniczne nawyki pomiędzy członkami rodziny

Staraj się też ograniczyć kontakt z osobami zakażonymi Helicobacter pylori. Trzymaj w innym miejscu szczoteczkę do zębów i przybory.