Szczepionka na krztusiec − warto czy nie warto? [opinia lekarza]

Wokół szczepień przez lata narosło wiele kontrowersji. Rodzice dzieci coraz częściej decydują się na niepoddawanie dzieci obowiązkowym szczepieniom i to na własne ryzyko. W artykule przedstawiam swoją lekarską opinię na temat skuteczności szczepień na krztusiec. Zobacz, czy warto zaszczepić dziecko na krztusiec.

Krztusiec − co to jest?

Krztusiec, inaczej zwany kokluszem, jest bakteryjną chorobą zakaźną przebiegająca pod postacią zapalenia oskrzeli o przewlekającym się charakterze, z ciężkimi napadami kaszlu. Chorobę wywołuje bakteria Bordetella pertussis, która wytwarza toksynę krztuścową. Toksyna ta powoduje z kolei martwicę nabłonka dróg oddechowych (najbardziej nasiloną obserwuje się w tchawicy), czego skutkiem jest zaburzenie wydzielania śluzu (gęsty i lepki) i silne pobudzenie odruchu kaszlowego.

Sprawdź też leki na kaszel suchy.

Bakterią możesz się zakazić od chorego na krztusiec człowieka, a do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową − przez wdychanie rozpylanej w powietrzu podczas kaszlu wydzieliny z dróg oddechowych chorego. Zakaźność dla osób z otoczenia jest bardzo wysoka, dochodzi do 80% − oznacza to, że krztusiec możesz więc stosunkowo łatwo złapać.

Objawy krztuśca mogą przypominać zapalenie oskrzeli z napadowym, przewlekłym kaszlem. Przebieg choroby i nasilenie objawów są zróżnicowane i zależą m.in. od Twojej odporności − ponowne zachorowania lub zachorowania po szczepieniu mają lżejszy przebieg i nietypowy obraz kliniczny – dominuje przewlekły, niecharakterystyczny kaszel.

Typowy przebieg krztuśca:

1. Okres nieżytowy (trwa 1 − 2 tygodnie) − dominują objawy grypopodobne, czyli: ogólne osłabienie, bóle mięśniowo-stawowe, a gorączka jest niewysoka lub nie występuje. Pod koniec tego okresu pojawia się kaszel, początkowo w nocy, potem też w ciągu dnia, suchy, początkowo niewielki, stopniowo staje się napadowy.

Sprawdź też leki na gorączkę.

2. Okres napadowego kaszlu (trwa 4 − 6 tygodni) − pojawiają się napady duszącego kaszlu bez nabierania powietrza (zanoszenie się), zakończonego głębokim wdechem z głośnym świstem krtaniowym przypominającym „pianie” (pojawia się głównie u dzieci, rzadziej u młodzieży i dorosłych), napady występują seriami. Pod koniec napadu możesz odpluwać gęstą, lepką wydzielinę (dzieci mogą ją połykać, co wywołuje następnie wymioty). Napadom takim może towarzyszyć obrzęk i sinica twarzy, wybroczyny na twarzy i spojówkach. U noworodków i małych dzieci zamiast kaszlu może wystąpić bezdech, uogólnione drgawki. Napady kaszlu są bardzo wyczerpujące i mimo że poza nimi stan chorego jest dość dobry, to dzieci sprawiają wrażenie ciężko chorych z powodu wycieńczenia kaszlem. U dorosłych zwykle dominuje przewlekły, niecharakterystyczny kaszel.

3. Okres zdrowienia (może trwać 3 − 4 miesiące) − kaszel stopniowo ustępuje, okresowo – zwłaszcza po wysiłku lub podczas innej infekcji dróg oddechowych – może się ponownie nasilać.

Leczenie krztuśca

Przy krztuścu lekarz zapisze Ci prawdopodobnie antybiotyki − to podstawowy sposób leczenia. Gdy zaczniesz przyjmować antybiotyki we wczesnej fazie okresu nieżytowego, Twoje objawy złagodzą się. Jeżeli jednak zaczniesz brać leki później, po wystąpieniu napadowego kaszlu, nie wpłyną one na objawy, ale za to skrócą okres, w którym możesz zakażać innych. Niestety w dalszym ciągu będzie doskwierał Ci uporczywy kaszel.

Dowiedz się więcej na temat leczenia krztuśca.

Powikłania po krztuścu

Sam krztusiec może być bardzo wyczerpującą chorobą, ale możliwe powikłania są dość niebezpieczne. Największe ryzyko powikłań obserwuje się u niemowląt (zwłaszcza poniżej 6. miesiąca życia.) oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami współistniejącymi.

Wśród powikłań krztuśca wyróżnia się:

1. Powikłania płucne: zapalenie płuc, niedodma, odma opłucnowa.

2. Powikłania neurologiczne (zwłaszcza u niemowląt, rzadko u dorosłych): drgawki, obrzęk mózgu, krwawienie wewnątrzczaszkowe, encefalopatia niedotlenieniowa (ciężkie zaburzenia świadomości, objawy ogniskowe, drgawki ogniskowe lub uogólnione trwające powyżej 24 h). Powikłania te mogą pozostawiać trwałe następstwa: upośledzenie umysłowe, głuchota, padaczka.

3. Inne: przepuklina, wypadanie odbytnicy, nietrzymanie moczu, złamania żeber, naderwanie wędzidełka języka, wylewy podspojówkowe oczu.

Sprawdź też witaminy i minerały na oczy.

Szczepionka przeciw krztuścowi − warto czy nie warto?

Aktualnie, zgodnie z obowiązującym Kalendarzem Szczepień Ochronnych, szczepionka: błonica, tężec, krztusiec – jest w Polsce obowiązkowa dla wszystkich dzieci od 1960 r.

A kiedy szczepienie na krztusiec powinno się odbywać? Zgodnie z obowiązkowym Programem Szczepień Ochronnych dziecko powinno być szczepione kilkukrotnie: w 2. i w 4. miesiącu życia, następnie pomiędzy 5. − 6. miesiącem życia oraz pomiędzy 16. − 18. miesiącem życia. Kolejne dawki szczepionki odbywają się kolejno: w 6., 14. i 19. roku życia. 

Z uwagi na aktywny ruch antyszczepionkowy w ostatnich latach obserwuje się zwiększoną zachorowalność (nawet 3 razy większą w porównaniu do ostatniej dekady!). Rośnie w związku z tym również ilość powikłań i hospitalizacji związanych z tą chorobą, zwłaszcza u nieszczepionych dzieci. A zaznaczę, że u noworodków i niemowląt choroba ta ma ciężki przebieg i wiąże się z dużym ryzykiem dla życia (ok. 1% w wieku 2. miesiąca życia i ok. 0,5% w wieku 2. – 11. miesiąca życia nie przeżywa tej choroby). W żadnym z przeprowadzonych badań nie potwierdzono, że szczepienia zwiększają ryzyko rozwoju autyzmu i innych chorób u dzieci.

Sprawdź też, jak działa szczepionka.

Pamiętaj, że szczepionka na krztusiec może zdecydowanie zmniejszyć ryzyko zachorowania i przede wszystkim wystąpienia niebezpiecznych dla dzieci powikłań.