Pletyzmografia − badanie swobody przepływu krwi

Pletyzmografia ocenia zmiany objętości kończyn związane z przepływającą przez nie krwią. Analiza wyników umożliwia ocenę obecności ewentualnych zmian, które zaburzają przepływ krwi w naczyniach − zarówno tętniczych, jak i żylnych. Pletyzmografia płuc to badanie czynnościowe układu oddechowego.  Pozwala ocenić całkowitą objętość powietrza w płucach.

Pletyzmografia − co to jest?

Pletyzmografia to jedna z metod badania układu krążenia. Pozwala ocenić przepływ w naczyniach żylnych i tętniczych kończyn, dzięki pomiarom zmian objętości kończyny, które pojawiają się podczas pracy serca.

Pletyzmografia może być przydatna w przypadku bólu i drętwienia nóg, owrzodzeń skóry, żylaków i obrzęków na kończynach dolnych czy uczucia tzw. „ciężkich nóg”.  Istnieje kilka metod, które nieco się od siebie różnią, np.: pletyzmografia klasyczna, pletyzmografia segmentarna czy fotopletyzmografia. Wyróżnić można także pletyzmografię pneumatyczną czy impedancyjną.

Sprawdź też preparaty wspomagające serce i krążenie.

Pletyzmografia tętnic

Jej głównym celem jest wykluczenie zatorów tętniczych, ocena zmian miażdżycowych, zwężeń czy niedrożności. Pletyzmografia klasyczna to prosty sposób na porównanie ciśnienia krwi we wszystkich 4 kończynach. Przy użyciu mankietu powietrznego, podobnego do tego do mierzenia ciśnienia tętniczego, ocenia się ciśnienie skurczowe w każdej kończynie, a wyniki analizuje się w oparciu o parametry zdrowej kończyny. Dzięki temu można uzyskać informacje o symetryczności ukrwienia rąk i nóg.

Sprawdź też, jak zapobiegać żylakom nóg.

Innym sposobem oceny tętniczego układu krążenia, jest założenie mankietów na nogi − w okolicy łydki, uda i kostki. Mankiety wychwytują zmiany w objętości kończyny podczas krążenia krwi, a pletyzmograf rejestruje pomiary. Mankiety powietrzne mogą być też zastąpione innym czujnikiem − np. elektrodą przyklejoną do skóry (pletyzmografia impedancyjna).

Pletyzmografia żył

Pletyzmografia układu żylnego umożliwia analizę wydolności zastawek żylnych, ocenę zwężeń i przyjrzenie się wydolności pompy mięśniowej łydek (mięśnie podudzi kurczą się podczas ruchu, a równocześnie uciskają żyły i wspomagają przepływ krwi). Żyły wyraźnie różnią się swoją budową od tętnic. Ich ściany są cieńsze i mniej sprężyste niż ściany tętnic, zawierają też znacznie mniej komórek mięśniowych. Posiadają jednak zastawki, których funkcją jest zapobieganie cofaniu się krwi (refluks żylny). Największe znaczenie mają właśnie w kończynach dolnych, gdzie krew żylna płynie niezgodnie z grawitacją − od dołu do góry. Niewydolność zastawek prowadzi do zastoju krwi i powstania żylaków.

Ocenę żył przeprowadza się za pomocą pletyzmografii pneumatycznej, gdzie specjalny mankiet powietrzny obejmuje nogę od kostki po kolano, a zapisy ciśnień przeprowadza się w różnych pozycjach (na leżąco, z uniesioną nogą, na stojąco, podczas stania na palcach) i fotopletyzmografii. Fotopletyzmografia wykorzystuje emitowanie światła do oceny przepływu w niewielkich naczyniach pod skórą. Pochłanianie światła zmienia się w zależności od wypełnienia naczyń krwią. 

Sprawdź też leki na żylaki i obrzęki.

Pletyzmografia płuc

Bodypletyzmografia to badanie czynności płuc. Pozwala ocenić całkowitą pojemność płuc, jej składowe i opór w drogach oddechowych. Wylicza się także wskaźnik rozdęcia RV/TLC (RV to objętość zalegająca, a TLC − całkowita pojemność płuc) i FRC (czynnościowa pojemność zalegająca), dzięki czemu można ocenić zjawisko pułapki powietrznej i hiperinflacji – jest to nadmierne zaleganie powietrza w płucach i ich rozdęcie.

Pacjent zostaje zamknięty na kilka minut w specjalnej kabinie, ma zaciśnięty nos klipsem i musi oddychać przez ustnik. Przeciwwskazania do wykonania badania pokrywają się z tymi do wykonania spirometrii (np. tętniak aorty lub tętnic mózgowych, świeży zawał serca czy niedawna operacja na oku), ale dodatkowym utrudnieniem jest tutaj klaustrofobia, w związku z zamknięciem w małej i szczelnej kabinie.

Głównym wskazaniem do wykonania pletyzmografii płuc jest podejrzenie choroby restrykcyjnej (np. choroby śródmiąższowe płuc, sarkoidoza, pylice płuc), która powoduje zmniejszenie pojemności płuc. Przydatna może być także w diagnostyce POChP i w celu oceny oporu dróg oddechowych (który świadczy o ich drożności).

Pletyzmografia płuc wykonywana jest zwykle w trybie ambulatoryjnym, po uprzednim skierowaniu przez lekarza. Przygotowanie do badania opiera się na tych samych zasadach, co przygotowanie do spirometrii. Lekarz kierujący poda Ci szczegółowe instrukcje, ale przykładowo nie możesz palić papierosów, ani jeść obfitego posiłku co najmniej 2 godziny przed badaniem czy pić alkoholu przez 4 godziny przed badaniem.  Jeśli nie jesteś pod opieką poradni specjalistycznej, a interesuje Cię pletyzmografia, cena różni się w zależności od ośrodka.

Dowiedz się więcej o spirometrii z artykułu: Spirometria − na czym polega badanie pojemności płuc?

Źródła:

1. „Chirurgia tętnic i żył obwodowych” pod redakcją W. Noszczyka

2. Medycyna praktyczna dla lekarzy- mp.pl

3. „Interna Szczeklika”, Podręcznik chorób wewnętrznych