Ceftriakson, Ceftriaxonum - dawkowanie, działanie, ulotka, skutki uboczne

Wskazania do stosowania ceftriaksonu

Ceftriakson, antybiotyk z klasy cefalosporyn III generacji, jest stosowany do leczenia szerokiego zakresu infekcji bakteryjnych. Wykorzystuje się go zarówno u dorosłych, jak i dzieci, włączając noworodki urodzone o czasie.

Lek jest rekomendowany:

• W terapii zakażeń skóry i tkanek miękkich,
• Bakteryjnych stanów zapalnych opon mózgowo-rdzeniowych,
• Zapaleniu płuc (szpitalnym i pozaszpitalnym),
• Ostrym stanie zapalnym ucha środkowego,
• Zakażeniach jamy brzusznej i układu moczowego,
• Zapaleniu kości i stawów,
• Infekcjach serca takich jak zapalenie wsierdzia,
• W kile oraz rzeżączce.

Innymi zaleceniami do zastosowania ceftriaksonu są leczenie nasilenia objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, terapia boreliozy w stanie zaawansowanym u osób dorosłych i dzieci, a także interwencja w zakażeniach bakteryjnych u osób z obniżoną liczbą neutrofilów i obecnością bakterii we krwi. Dodatkowo, lek jest polecany do profilaktyki infekcyjnej w obrębie obszarów chirurgicznych.

Mechanizm działania ceftriaksonu

Ceftriakson działa poprzez blokowanie tworzenia ściany komórkowej bakterii. Lek ten łączy się z białkami, które są odpowiedzialne za wiązanie penicyliny (PBP), skutecznie zakłócając syntezę mukopeptydów, kluczowych składników ściany komórki bakterii. Poprzez oddziaływanie z enzymami, które uczestniczą w procesach podziału komórkowego, lek powoduje tworzenie się wadliwych ścian komórek bakterii. Wynikiem tego jest liza, czyli śmierć komórki bakterii.

Dawkowanie ceftriaksonu

• Stosowanie ceftriaksonu zależy od różnych czynników, takich jak typ i lokalizacja zakażenia, jego nasilenie, wiek pacjenta oraz stan funkcjonowania nerek i wątroby.
• Zwykle stosowana dawka wynosi od 1 do 2 g na dobę. Czas trwania terapii zależy od charakterystyki i przebiegu infekcji.
• Podanie leku odbywa się za pomocą iniekcji domięśniowych lub infuzji dożylnej.
• W sytuacjach, gdy zakres działania substancji nie obejmuje wszystkich potencjalnie patogennych bakterii, zalecane jest podawanie go w połączeniu z innymi środkami przeciwbakteryjnymi.
• W celach profilaktycznych przed zabiegami chirurgicznymi, środek jest podawany od 30 do 90 minut przed operacją.

Przeciwwskazania do stosowania ceftriaksonu

• Nie powinno się stosować ceftriaksonu u osób z nadwrażliwością na tę substancję lub inne cefalosporyny. Osoby z anamnezą anafilaktycznych reakcji na antybiotyki beta-laktamowe również nie powinny otrzymywać tego leku.
• Lek jest przeciwwskazany u wcześniaków, oraz u noworodków z hiperbilirubinemią, niskim stężeniem albumin we krwi, kwasicą lub żółtaczką. Nie powinno się go również stosować u noworodków, które otrzymują dożylnie lub przez infuzję preparaty zawierające wapń, ze względu na ryzyko wytrącenia soli wapniowej ceftriaksonu.

Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu ceftriaksony

Skutki uboczne

• Najczęściej zgłaszanymi efektami ubocznymi ceftriaksonu są eozynofilia, spadek liczby płytek krwi, leukopenia, problemy żołądkowo-jelitowe, luźne stolce, podwyższony poziom enzymów wątrobowych oraz wysypka.
• Nieco rzadziej spotykane, są infekcje grzybicze narządów płciowych, uczucie mdłości i wymioty, bóle oraz zawroty głowy, zaburzenia krzepnięcia krwi, anemia, świąd skóry, gorączka i wzrost stężenia kreatyniny w surowicy krwi.
• Po podaniu ceftriaksonu dożylnie lub domięśniowo rzadko odnotowywane są skurcze oskrzeli, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, pokrzywka, obecność krwi lub cukru w moczu, obrzęki oraz dreszcze.

Wpływ na prowadzenie pojazdów

Zastosowanie ceftriaksonu może prowadzić do doświadczenia zawrotów głowy, co może negatywnie wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Wpływ na ciążę

Nie przeprowadzono badań klinicznych dotyczących podawania leku w czasie ciąży. Lek jest w stanie przeniknąć przez łożysko.  Ceftriakson może być stosowany w czasie ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, pod warunkiem, że korzyści przeważają nad ryzykiem.

Wpływ na laktację

Ceftriakson przenika do pokarmu matki, choć jego stężenie jest bardzo niewielkie. Niemniej, nie można wykluczyć możliwości wystąpienia zakażeń grzybiczych błon śluzowych lub biegunki. Możliwe jest również wystąpienie reakcji alergicznej.

Interakcje z lekami

Leku nie należy łączyć ani podawać jednocześnie z lekami zawierającymi wapń, zwłaszcza gdy są podawane drogą dożylną. Taka interakcja może prowadzić do powstania osadów soli wapniowej ceftriaksonu, co jest szczególnie niebezpieczne dla noworodków.

Inne środki ostrożności

• Podczas leczenia  mogą wystąpić objawy skórne, takie jak zespół Stevensa-Johnsona czy Lyella. Osoby, które wcześniej miały problemy, takie jak wysypka, czerwone plamy, łuszczenie, czy pęcherze w rejonie ust i oczu, powinny być pod szczególnym nadzorem. Możliwe są także reakcje związane z eozynofilią i ogólnymi objawami, zwane zespołem DRESS, zwłaszcza u osób leczonych z powodu innych schorzeń krwi.
• Terapia ceftriaksonem może wywołać reakcję Jarischa-Herxheimera u osób zarażonych krętkami. Jest to reakcja na toksyny uwalniane przez bakterie zabijane antybiotykiem, i zwykle jest tymczasowa.
• Pacjenci z ciężką niewydolnością nerek lub wątroby, a także osoby z kamicą nerkową lub żółciową powinni zachować szczególną ostrożność. Może dojść do stagnacji żółci i powstania osadów żółciowych lub złogów nerkowych.
• Ceftriakson, podobnie jak inne cefalosporyny, ma zdolność do wypierania bilirubiny z miejsc wiązania z albuminami, co może prowadzić do encefalopatii bilirubinowej. Szczególne ryzyko wystąpienia tego zjawiska obserwuje się u noworodków i wcześniaków, dlatego lek jest dla nich przeciwwskazany.
• Przypadki autoimmunologicznej niedokrwistości hemolitycznej były obserwowane u pacjentów leczonych ceftriaksonem. Dlatego konieczne jest ustalenie przyczyny wystąpienia niedokrwistości w czasie leczenia.
• W przypadku długotrwałego stosowania leku, konieczne jest monitorowanie morfologii krwi oraz wykonywanie badań moczu.
• Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia ceftriaksonem u pacjentów, u których wystąpiła biegunka po leczeniu antybiotykami lub innymi środkami przeciwbakteryjnymi. U tych pacjentów obserwowano przypadki rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego, które może być od łagodnego do zagrażającego życiu.
• Pacjenci, którzy w przeszłości mieli reakcje nadwrażliwości na cefalosporyny lub antybiotyki beta-laktamowe, powinni być pod szczególnym nadzorem.