Laktatory elektryczne i ręczne - Akcesoria do laktatorów

Gdy młodej mamie zależy na karmieniu niemowlęcia własnym mlekiem, ale nie może tego robić bezpośrednio z piersi, z pomocą przychodzą pewne urządzenia. Laktator ręczny i laktator elektryczny to przyrządy służące do odciągania pokarmu. Produkty te różnią się właściwie tylko sposobem zasilania.

Laktator – czym jest i w jaki sposób działa?

Niezależnie od wybranego modelu ogólna zasada funkcjonowania laktatora jest taka sama. Pokarm z piersi zostaje odciągnięty dzięki sile ssania, wytworzonej przez ręczne pompowanie (laktator ręczny) lub silniczek elektryczny (laktator elektryczny). Mleko ląduje w pojemniku (butelce), a następnie można je podać niemowlęciu lub przechować w bezpiecznych warunkach.

Kiedy laktator jest potrzebny?

Laktator staje się niezbędny w kilku sytuacjach.

Do zainicjowania laktacji

Gdy z jakichś powodów młoda mama nie może przystawić dziecka do piersi bezpośrednio po porodzie, niezbędne jest odciągnięcie pokarmu (najlepiej w ciągu pierwszych 6 godzin). Na początku siarę można pobrać nawet strzykawką (nawet 1-2 godziny po porodzie), a potem wprowadzić systematyczną pracę z laktatorem.

W pierwszych dniach najważniejsza jest regularność — piersi warto stymulować przynajmniej 8 razy na dobę. Do tego celu można użyć laktatora szpitalnego, najlepiej z nieregularnym cyklem ssania, imitującym naturalne ciągnięcie mleka z sutka przez noworodka. Jednak zazwyczaj będzie to prosty laktator ręczny, dostępny w każdej aptece.

Do zwiększenia produkcji pokarmu

Czasem nieodzowne jest zwiększenie laktacji i podawanie dziecku odciągniętego pokarmu. To lepsze rozwiązanie niż dokarmianie malca mlekiem modyfikowanym. Zazwyczaj zachodzi taka konieczność, gdy:

• maluch ssie słabo/nieefektywnie,
• dziecko za mało przybiera na wadze,
• ilość mleka nie wystarcza do zaspokojenia potrzeb niemowlęcia.

W takich sytuacjach zaleca się odciąganie mleka bezpośrednio po karmieniu — całkowicie opróżnione piersi produkują więcej pokarmu.

Gdy nie możesz nakarmić dziecka od razu

Czasem młoda, karmiąca piersią mama musi na jakiś czas zostawić dziecko pod opieką bliskiej osoby. Jeśli planujesz wyjście, a laktacja jest ustabilizowana i wystarczająca, wystarczy 2-3 dni wcześniej zacząć odciągać pokarm laktatorem między karmieniami. Zwiększy to nieco podaż mleka. Najlepiej, gdyby udało Ci się odciągnąć całą potrzebną porcję na raz. Jednak jeśli nie ma takiej możliwości, można łączyć mleko po wcześniejszym schłodzeniu (nigdy nie mieszaj pokarmu o różnej temperaturze!).

Gdy planujesz regularne przerwy w karmieniu, ponieważ np. wracasz do pracy, odciągaj pokarm w porach, w których dotychczas przystawiałaś niemowlę do piersi. Ściągnięte mleko możesz następnie przechowywać w lodówce czy zamrażalniku.

Gdy pokarmu jest za dużo

W momencie nawału mlecznego najlepiej byłoby skorzystać z pomocy malucha, aby, korzystając z laktatora, niechcący nie pobudzić laktacji jeszcze bardziej, ale nie zawsze jest to możliwe. Nadmiar pokarmu może powodować, że dziecko musi łykać porcje bardzo szybko, przy okazji połykając również powietrze (a to prowadzi do bolesnych kolek). Czasem w piersi pojawia się zastój, obrzęk lub stan zapalny. Wtedy zbawieniem będzie nawet zwykły laktator ręczny. Pamiętaj jednak, żeby skończyć odciąganie pokarmu w momencie, gdy poczujesz ulgę. Dłuższa stymulacja piersi może jeszcze bardziej zwiększyć produkcję mleka!

Do zainicjowania wypływu pokarmu

Czasem niemowlęta nie mają na tyle cierpliwości, żeby czekać, aż mleko zacznie płynąć w odpowiedniej ilości, a czasem Z drugiej strony początek wypływu pokarmu u niektórych mam jest za bardzo intensywny — wtedy pokarm tryska, a maluch nie nadąża z łykaniem. W takich przypadkach można przed przystawieniem dziecka do piersi popracować przez chwilę z laktatorem, a gdy wypływ się ureguluje, zacząć karmić malucha.

Gdy chcesz współpracować z bankiem mleka

Kobieta, która chce podarować swój pokarm, przechodzi rozmowę i badania wstępne (wykluczające np. zakażenie wirusem HIV oraz zapalenie wątroby typu B i C). Po takiej weryfikacji ustala się warunki współpracy.

Jak odciągać pokarm laktatorem?

Częstotliwość odciągania pokarmu oraz sposób pracy z laktatorem zależy od celu, w którym zbieramy mleko. Można przyjąć bardzo ogólną zasadę, że cykle odciągania pokarmu powinny być jak najbardziej zbliżone do tych naturalnych. Jednak czasami niezbędna jest konsultacja z doradcą laktacyjnym lub innym specjalistą (m.in. z położną, neonatologiem lub pediatrą), który poda odpowiednie zalecenia. Dotyczy to szczególnie tych sytuacji, gdy potrzeba stymulacji piersi wynika ze względu na słaby odruch ssania u malucha lub powolne przybieranie na wadze.

Sposób odciągania mleka różni się w zależności od rodzaju laktatora — czy posiadasz laktator symultaniczny czy sekwencyjny, a także jedno- czy dwufazowy.

• Laktator symultaniczny: Najczęściej jest to laktator elektryczny, który stymuluje obie piersi jednocześnie. To optymalny sposób odciągania pokarmu, zapewniający podaż mleka o większej zawartości tłuszczu i kalorii. Wystarczy ok. 10-15 minut od momentu, gdy mleko zacznie wypływać.
• Laktator sekwencyjny: W wypadku tego urządzenia konieczna staje się zmiana piersi. Jeśli masz urządzenie dwufazowe, wystarczy 10-15 minut stymulacji każdej z nich. Z kolei gdy laktator jest jednofazowy, a do tego musisz przeprowadzić odciąganie pełne, najbardziej popularny sposób to metoda 7-5-3. Polega ona na naprzemiennej stymulacji zgodnie ze schematem:
  1. 5-7 minut dla pierwszej piersi,
  2. 5-7 minut dla drugiej,
  3. 3-5 minut dla pierwszej,
  4. 3-5 minut dla drugiej,
  5. 2-3 minuty dla pierwszej,
  6. 2-3 minuty dla drugiej.

Całość zajmuje około 20-30 minut.

Jeśli niemowlę nie jest przystawiane do piersi, taki cykl trzeba powtarzać co najmniej 8 razy na dobę, a w przypadku starszych dzieci — 6 razy. Pamiętaj, że przerwa między sesjami stymulacji nie powinna być dłuższa niż 6 godzin. W przypadku gdy odciągasz pokarm w celu odbarczenia piersi albo między karmieniami, czynność ta zazwyczaj trwa kilka minut — do momentu, w którym poczujesz ulgę.

Laktator ręczny

Najprostszym typem laktatora ręcznego jest tzw. gruszka. Dawniej była ona wykonywana ze szkła, a obecnie z odpornego na rozbicie się plastiku. Jej używanie warto wziąć pod uwagę tylko wtedy, gdy odciągasz niewielkie ilości pokarmu lub już odstawiasz dziecko od piersi i wyciszasz laktację. Ten rodzaj laktatora nie sprawdzi się, jeżeli chcesz regularnie ściągać pokarm, a potem go magazynować (chociaż warto wspomnieć, że istnieją modele z możliwością podłączenia pojemnika do przechowywania).

W niektórych modelach siła ssania jest regulowana za pomocą specjalnego pokrętła, w innych zależy ona od tego, jak mocno i często naciskasz pompkę (albo gruszkę/tłok). W laktatorach bez regulacji możesz niestety nacisnąć ją za mocno, co spowoduje ból piersi. Innym dodatkowym elementem laktatora ręcznego może też być nakładka masująca, pobudzająca laktację.

Laktator elektryczny

Gdy musisz często odciągać pokarm, dobrym rozwiązaniem będzie laktator elektryczny. Zazwyczaj uruchomisz go za pomocą jednego przycisku, a poza tym ustawisz odpowiednią szybkość pobierania pokarmu. Siła ssania w laktatorach elektrycznych jest liczona w liczbie cykli na minutę. Jeśli korzystasz z urządzenia okazjonalnie, wartość ta powinna wynosić 30-35 cpm. Dla mam regularnie odciągających mleko ssanie można ustawić na 60 cpm.

Niektóre modele laktatorów elektrycznych mają przydatną funkcję naśladowania naturalnego sposobu ssania niemowlęcia. W pierwszej fazie laktator imituje szybkie ruchy inicjujące wypływ pokarmu, a potem ruchy głębokie, które stymulują jego produkcję. Dodatkowo laktator elektryczny może mieć specjalną, masującą nakładkę. Taki masaż przynosi ulgę obolałym piersiom.

W celu szybszego odciągania pokarmu możesz zdecydować się na laktator elektryczny podwójny. Nie tylko skraca on czas sesji o połowę, ale pozwala również na uzyskanie o 18% więcej mleka (w porównaniu do naprzemiennego odciągania z każdej piersi). Dzięki niemu dość szybko zbierzesz dużą ilość pokarmu, którą następnie możesz przechowywać (np. w zamrażarce). Takie urządzenie przyda Ci się także wtedy, gdy jesteś matką bliźniaków. 

Laktator ręczny a elektryczny – na który się zdecydować?

Chociaż w czasie przygotowywania wyprawki dla dziecka warto się zorientować, jakie laktatory elektryczne/ręczne oferują apteki i sklepy medyczne, decyzję o zakupie określonego modelu najlepiej podjąć już po porodzie. Potrzeby każdej mamy i niemowlaka są inne i mogą zmieniać się w czasie karmienia piersią. W nagłych sytuacjach można skorzystać z prostego, taniego urządzenia, które szybko zakupisz w każdej aptece.

Do sporadycznego odciągania pokarmu lepiej sprawdzi się laktator ręczny. Jest on tańszy niż laktator elektryczny, a poza tym pracuje ciszej. Jednak regularne ściąganie mleka z jego pomocą to proces czasochłonny i dość męczący, ponieważ to urządzenie wymaga stałego pompowania za pomocą dłoni (a nawet dwóch). Laktatory elektryczne są wygodniejsze i łatwiejsze w użyciu, chociaż ich zakup oznacza większy wydatek.

Jak pobudzić laktację?

Jeśli karmisz dziecko piersią i zależy Ci na tym, aby zwiększyć podaż pokarmu, możesz zastosować metodę zwaną „power pumping”. Polega ona na trwającej około godziny dziennie stymulacji piersi za pomocą laktatora przez 3 kolejne dni. Stymulacja przebiega zgodnie z jednym z dwóch cykli:

• 5 minut pobudzania piersi + 15 minut przerwy,
• 10 minut pobudzania piersi + 10 minut przerwy.

Podczas ściągania pokarmu bardzo ważne jest skupienie i prywatność. Nie próbuj robić tego w pośpiechu, ponieważ zaburza to odruch oksytocynowy i może utrudniać wypływ mleka. Ciche, dyskretne laktatory na pewno oszczędzają stresu w czasie ściągania pokarmu. A jeżeli chcesz dodatkowo wspomóc swój organizm w naturalny sposób, spróbuj zastosować zioła na pobudzenie laktacji.

Podstawowe zasady higieny w czasie ściągania pokarmu

1. Zanim zaczniesz pracę z laktatorem, dokładnie umyj ręce ciepłą wodą z mydłem.
2. Pokarm odciągaj w czystym miejscu — nie powinna to być łazienka/toaleta!
3. Ciepły prysznic lub okład na piersi może pomóc zainicjować wypływ mleka, jednak nie musisz myć piersi przed rozpoczęciem pracy z laktatorem (podobnie jak przed karmieniem).
4. Po każdym ściąganiu pokarmu laktator należy rozłożyć i dokładnie umyć wodą z detergentem te części, które miały kontakt z mlekiem. Niektóre laktatory można myć w zmywarce (sprawdź, jakie są zalecenia producenta danego urządzenia).
5. Sprzęt należy dezynfekować przez zanurzenie we wrzątku na 5-10 minut albo z użyciem specjalnego wyparzacza/woreczka do sterylizacji w mikrofalówce. To, jak często trzeba dezynfekować urządzenie, zależy od wieku dziecka:
   1. noworodki i wcześniaki — po każdym użyciu,
   2. niemowlęta od drugiego miesiąca — raz dziennie,
   3. starsze niemowlęta — 2-3 razy w tygodniu.
6. Umyty i zdezynfekowany laktator przechowuj w suchym, czystym pojemniku.

Jak przechowywać pokarm?

Sposób przechowywania pokarmu zależy od wielu czynników, które uwzględnia tabela poniżej.

Jeśli regularnie odciągasz pokarm, zaopatrz się w pojemniki specjalne przeznaczone do przechowywania mleka matki. Mogą to być np. kubeczki albo woreczki. Dzięki temu, że są one przystosowane do kobiecego pokarmu, zminimalizujesz ubytek jego cennych właściwości. Koniecznie opisuj zapasy datą i godziną, aby w pierwszej kolejności podawać dziecku ten najwcześniej ściągnięty.

Jeśli jednak odciągasz mleko raz na jakiś czas, możesz je przechowywać w szklanych albo plastikowych pojemnikach do żywności.