Cyjanokobalamina
Wskazania do stosowania cyjanokobalaminy
Witamina B12 jest kluczowa dla rozwoju organizmu, funkcjonowania układu nerwowego i produkcji komórek krwi. Jej niedobór może prowadzić do anemii złośliwej i trwałych uszkodzeń neurologicznych. Stosuje się ją w leczeniu anemii złośliwej Addisona-Biermera oraz innych form anemii megaloblastycznych spowodowanych brakiem B12. Przyczyny niedoboru to m.in. ścisła dieta wegetariańska, zaburzenia wchłaniania B12 (np. przez brak czynnika Castle’a), przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka, konkurencja bakterii jelitowych lub pasożytów o B12, oraz złe wchłanianie w chorobach takich jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna. Witamina B12 jest również używana w leczeniu neuropatii, takich jak nerwobóle i zapalenie nerwów.
Mechanizm działania cyjanokobalaminy
Witamina B12 odgrywa kluczową rolę w kilku procesach enzymatycznych. Jest niezbędna do:
- Przekształcenia kwasu metylomalonowego: Pomaga w przemianie kwasu metylomalonowego w koenzym A.
- Przemiany homocysteiny w metioninę: Uczestniczy w przekształcaniu homocysteiny w metioninę.
- Syntezy DNA: Umożliwia przemianę 5-metylotetrahydrofolianu w tetrahydrofolian, co jest kluczowe dla produkcji kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) oraz tworzenia czerwonych krwinek.
Niedobór witaminy B12 może prowadzić do zakłóceń w syntezie DNA, co skutkuje powstawaniem nieprawidłowych komórek, tzw. megaloblastów. Ponadto, cyjanokobalamina odgrywa istotną funkcję w metabolizmie grup metylowych, co jest ważne w wielu procesach biochemicznych komórkowych, w tym w syntezie kwasów nukleinowych. Jest to szczególnie ważne w układzie nerwowym. Witamina B12 wpływa również na skład kwasów tłuszczowych w fosfolipidach i cerebrozydach, które są obecne w komórkach układu nerwowego.
Dawkowanie cyjanokobalaminy
Witamina B12 podawana jest doustnie lub pozajelitowo (wstrzyknięcie podskórne lub domięśniowe).
- Dorośli: Doustnie 0,2–2000 mg dziennie. Pozajelitowo 250–1000 µg dziennie.
- Dzieci: Pozajelitowo 100–1000 µg dziennie.
Przeciwwskazania do stosowania cyjanokobalaminy
Substancji nie należy stosować w przypadku alergii na witaminę B12.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu cyjanokobalaminy
Skutki uboczne
Lek może powodować określone działania niepożądane o nieznanej częstości występowania (pokrzywka, wysypka, gorączka, swędzenie, trądzikopodobne zapalenie skóry, ciężkie reakcje nadwrażliwości).
Wpływ na ciążę
Zalecane dzienne spożycie witaminy B12 dla kobiet ciężarnych wynosi od 2,6 do 4 µg.
Wpływ na laktację
Witamina B12 przenika do mleka matki. Zalecane dzienne spożycie podczas karmienia piersią to od 2,6 do 4 µg.
Interakcje z lekami
- Kwas foliowy (Witamina B9): Długotrwałe przyjmowanie dużych dawek kwasu foliowego może obniżać poziom cyjanokobalaminy.
- Chloramfenikol (Detreomycyna): Antybiotyk ten może wpływać na poziom witaminy B12 w surowicy.
- Olanzapina i Rysperydon: Te neuroleptyki atypowe mogą zwiększać wchłanianie cyjanokobalaminy, szczególnie przy anemii złośliwej.
- Prednizon: Glikokortykosteroid ten może oddziaływać z witaminą B12.
Interakcja z alkoholem
Alkohol może zakłócać wchłanianie witaminy B12.
Inne środki ostrożności
- Brak reakcji na leczenie może wynikać z niedoboru kwasu foliowego, żelaza, mocznicę lub zakażenia. W takich sytuacjachh wymagane mogą być badania hematologiczne, poziomu B12 i kwasu foliowego.
- W rzadkich przypadkach pozajelitowe podanie B12 może wywołać wstrząs anafilaktyczny i śmierć.
- Należy zachować ostrożność przy stosowaniu dużych dawek w anemii złośliwej - ryzyko nadpłytkowości i hipokaliemii.
- U osób z chorobą Lebera, witamina B12 może przyspieszać zanik nerwu wzrokowego.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.