Żelazo
Żelazo w płynie – sposób użycia i przyswajalność
Żelazo – jeden z ważniejszych mikroelementów – uczestniczy w wielu przemianach metabolicznych organizmu. Odpowiada m.in. za:
- syntezę DNA,
- detoksykację wątroby,
- tworzenie czerwonych krwinek,
- transport tlenu do wszystkich komórek organizmu,
- zwalczanie drobnoustrojów i modulowanie układu odpornościowego.
Zapotrzebowanie na wszelkie witaminy i minerały należy uzupełniać w pierwszej kolejności wraz z dietą. W przypadku żelaza jego dobrymi źródłami są:
- Produkty zwierzęce – wątróbka, czerwone mięso, jaja, owoce morza. Żelazo odzwierzęce to żelazo hemowe i ma przyswajalność na poziomie ok. 30%.
- Produkty roślinne – strączki, kakao, zielone warzywa liściaste, pestki dyni, komosa ryżowa, jagody goji, orzechy nerkowca, tofu, brokuły, brukselka. Żelazo pochodzące ze źródeł roślinnych to żelazo niehemowe, którego przyswajalność wynosi ok. 10%.
Pierwiastek ten występuje w wielu różnorodnych produktach spożywczych, lecz problem jego niedoboru jest powszechny. Początkowo może nie dawać żadnych symptomów, lecz wraz z pogłębieniem deficytu może pojawić się m.in.:
- anemia,
- wypadanie włosów,
- szybkie męczenie się,
- zajady w kącikach ust,
- częste infekcje,
- zmęczenie i osłabienie,
- bladość skóry i śluzówek.
W celu zapobiegania niedoborom żelaza zaleca się prowadzenie odpowiednio zbilansowanej diety, która oprócz produktów bogatych w żelazo, powinna zawierać składniki wspomagające jego wchłanianie. Są to m.in. owoce i warzywa z wysoką zawartością witaminy C. Można również zastosować żelazo pod postacią suplementu lub leku. Preparaty żelazowe mają postać:
- płynu,
- fiolek,
- tabletek,
- kapsułek,
- proszku do przyrządzania zawiesiny.
Forma żelaza w płynie cechuje się dobrą przyswajalnością. W przeciwieństwie do preparatów stałych, które potrzebują dłuższego czasu na strawienie, żelazo w formie syropu lub zawiesiny może być bezpośrednio wchłaniane do krwiobiegu, co zwiększa jego biodostępność. Co więcej, w swoim składzie często zawiera substancje, które wspomagają jego przyswajanie i metabolizm. Są to niektóre witaminy np. C i z grupy B.
Żelazo w tej postaci sprawdzi się zarówno u dzieci, osób dorosłych, jak i seniorów. Warto wiedzieć, że przyjmowanie go może wiązać się z wystąpieniem przebarwień na zębach, dlatego poleca się je pić przez słomkę, a po spożyciu należy przepłukać jamę ustną wodą.
Kiedy warto rozważyć suplementację żelaza w tabletkach?
Przyjmowanie tabletek z żelazem jest zasadne, gdy lekarz zaleca zastosowanie większej dawki, ponieważ preparaty płynne zwykle zawierają mniej żelaza w jednej porcji. Ponadto, tabletki nie powodują przebarwień zębów, co może być istotne dla osób po wykonanym zabiegu wybielania zębów lub zmagającymi się z problemami z uzębieniem.
Żelazo w tabletkach, o ile jest przyjmowane według wskazań lekarza, może być stosowane w przypadku diety ubogiej w ten składnik, okresach zwiększonego zapotrzebowania np. podczas ciąży i laktacji oraz wśród osób intensywnie uprawiających sport.
Jak prawidłowo przyjmować preparaty żelaza?
Aby skutecznie uzupełnić poziom żelaza w organizmie, warto przestrzegać kilku poniższych zasad:
- Dawkę i rodzaj preparatu zawsze ustala lekarz.
- Przed i po przyjęciu suplementu z żelazem nie należy pić kawy ani herbaty.
- Preparaty żelaza należy spożyć na czczo, ok. 1 godz. przed posiłkiem lub 2 godz. po posiłku.
- Zabarwienie stolca na czarno podczas suplementacji jest naturalne i nie powinno budzić niepokoju.
- Suplementacja żelaza powinna trwać tak długo, aż osiągnie się docelowy poziom żelaza i hemoglobiny we krwi. Zwykle zajmuje to ok. 3 miesięcy.
- Nie należy łączyć leków i suplementów żelaza z preparatami zawierającymi błonnik lub niektóre minerały, m.in. wapń. Można za to przyjmować go jednocześnie z witaminą C.