Amoksycylina
Wskazania do stosowania amoksycykliny
Wskazania do stosowania amoksycykliny obejmują:
- Układ oddechowy: infekcjd bakteryjne, takie jak: ostry nieżyt zatok, ostry stan zapalny ucha środkowego, ostre zapalenie gardła i migdałków, pogorszenie przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz zapalenie płuc poza szpitalne.
- Układ moczowy: infekcje układu moczowego, np. ostre zapalenia pęcherza, bezobjawowy bakteriomoczyczy, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Inne zastosowania leku to: leczeniu duru i paraduru, rzeżączki, ropnia okołozębowego i innych infekcji stomatologicznych, eradykacja Helicobacter pylori (jako element terapii złożonej), leczenia wczesnej fazy choroby z Lyme.
Amoksycylina działa na wiele patogenów, takich jak:
- Proteus mirabilis;
- Streptococcus faecalis;
- Streptococcus pneumoniae;
- Haemophilus influenzae;
- Escherichia coli;
- Chlamydia psittaci;
- Chlamydia pneumoniae;
- Borrelia burgdorferi;
- Helicobacter pylori;
- Neisseria gonorrhoeae;
- Salmonella spp.;
- Shigella spp.;
- Staphyllococcus spp.;
- Streptococcus spp.
Mechanizm działania amoksycykliny
Amoksycylina to antybiotyk z grupy beta-laktamów, półsyntetyczna penicylina o szerokim zakresie działania. Mechanizm jej działania polega na niszczeniu ściany komórkowej bakterii, głównie poprzez blokowanie określonych enzymów – transpeptydaz, które są kluczowe dla tworzenia bakteryjnej ściany komórkowej. Amoksycylina, przez swoje strukturalne podobieństwo do składników ściany bakterii, jest traktowana przez enzymy budulcowe jako substrat. Po związaniu antybiotyku z enzymem, ostatni etap budowy ściany komórki bakteryjnej jest przerwany. Ten proces, wraz z zahamowaniem innych enzymów wewnątrz komórki (hydrolaz), prowadzi do intensyfikacji procesów autolitycznych, co ostatecznie prowadzi do śmierci komórki bakteryjnej. Ponieważ beta-laktamy są toksyczne dla komórek, które syntetyzują peptydoglikany, amoksycylina jest nieszkodliwa dla komórek ludzkich i innych zwierząt.
Oporność na penicyliny, w tym amoksycylinę, jest często spowodowana produkcją beta-laktamaz przez bakterie. Beta-laktamazy rozbijają strukturę antybiotyków. Dlatego, aby zwiększyć efektywność penicylin, często dołącza się do nich inhibitory beta-laktamaz. Na przykład, dostępne są preparaty łączące amoksycylinę z kwasem klawulanowym, który jest inhibitorem beta-laktamaz.
Dawkowanie amoksycykliny
- Ilość antybiotyku, która jest potrzebna do skutecznego leczenia, zależy od wielu czynników. Ważne są tu takie elementy jak wiek, waga oraz kondycja nerek pacjenta. Dodatkowo, dawka zależy od miejsca i stopnia zaawansowania zakażenia, a także od rodzaju bakterii odpowiedzialnej za chorobę.
- Antybiotyk zażywa się doustnie przed, w trakcie lub po posiłku.
- Dla dorosłych zalecane dawki dziennie wynoszą od 750 mg do 3 g. Standardowy okres leczenia wynosi od 5 do 7 dni.
- U dzieci dawkowanie jest ustalane na podstawie masy ciała, wynosząc od 40 do 90 mg/kg, ale maksymalnie do 3 g na dobę.
- Jeśli przesączanie kłębuszkowe jest poniżej 30 ml/min, możliwe są modyfikacje w zakresie dawkowania leku.
Przeciwwskazania do stosowania amoksycykliny
Nie powinno się stosować amoksycyliny w przypadku nadwrażliwości na penicyliny lub jeśli pacjent doświadczył poważnej reakcji alergicznej na inne antybiotyki beta-laktamowe, takie jak cefalosporyny, karbapenemy i monobaktamy.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu amoksycykliny
Skutki uboczne
Stosowanie amoksycykliny może wiązać się z występowaniem określonych działań niepożądanych.
- Do często obserwowanych należą: bóle głowy, biegunka, wysypka.
- Do niezbyt często obserwowanych należą: pokrzywka, świąd, grzybicze infekcje pochwy i sromu, młdości.
- Bardzo rzadko obserwowane skutki uboczne amoksycykliny obejmują: drgawki, leukopenię, małopłytkowość, obrzęk naczynioruchowy, rumień wielopostaciowy, zapalenie wątroby, zawroty głowy, zespół Stevensa-Johnsona, niedokrwistość hemolityczna, wstrząs anafilaktyczny, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, grzybicze infekcje skóry i błon śluzowych, krwotoczne zapalenie jelita grubego, osutka krostkowa, czarny włochaty język, krystaluria, śródmiąższowe zapalenie nerek, wydłużenie krwawienia, żółtaczka cholestatyczna.
Wpływ na prowadzenie pojazdów
Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu amoksycyliny na umiejętność prowadzenia pojazdów czy obsługi maszyn. Mimo to, pewne rzadko występujące skutki uboczne jak drgawki, zawroty głowy czy reakcje alergiczne mogą negatywnie wpływać na te zdolności.
Wpływ na ciążę
Uważa się, że stosowanie amoksycyliny w czasie ciąży jest bezpieczne. Nie stwierdzono zwiększonego ryzyka wad rozwojowych u dzieci matek przyjmujących amoksycylinę w trakcie ciąży. Lek jest zalecany w ciąży przez lekarza, jeśli są ku temu odpowiednie wskazania.
Wpływ na laktację
Z wszystkich dostępnych penicylin, amoksycylina posiada najwięcej dowodów potwierdzających jej bezpieczeństwo podczas laktacji. Choć lek przedostaje się do mleka matki, jest to tylko niewielka ilość. Niemniej jednak, warto pamiętać o możliwości wystąpienia u niemowlęcia reakcji alergicznej, która może przejawiać się objawami takimi jak senność, biegunka, wysypka czy kandydoza błon śluzowych. Pamiętaj, aby zawsze omówić z lekarzem plany przyjmowania lekupodczas karmienia piersią.
Interakcje z lekami
- Leki przeciwzakrzepowe doustne
Chociaż doustne leki przeciwzakrzepowe i penicyliny były często używane jednocześnie bez doniesień o interakcjach, istnieją raporty o zwiększeniu wartości INR u pacjentów leczonych acenokumarolem lub warfaryną, którzy równocześnie przyjmowali amoksycylinę. W przypadku konieczności jednoczesnego podawania, kluczowe jest dokładne monitorowanie czasu protrombinowego lub INR na starcie i na zakończenie terapii. Dodatkowo, może być wymagana zmiana dawki doustnych leków przeciwzakrzepowych.
- Metotreksat
Amoksycylina może hamować wydalanie metotreksatu, co skutkuje potencjalnym wzrostem jego toksyczności.
- Probenecyd
Zaleca się unikanie jednoczesnego stosowania z probenecydem. Probenecyd hamuje wydalanie amoksycyliny przez nerki. Skutkiem jednoczesnego stosowania obu tych leków może być podwyższone i przedłużone stężenie antybiotyku w surowicy krwi, jednak nie wpływa to na poziom kwasu klawulanowego.
Inne środki ostrożności
- Amoksycylina może wywołać reakcje alergiczne, włączając w to anafilaksję - groźną dla życia reakcję. Antybiotyku nie stosuje się, gdy istnieje uczulenie na antybiotyki beta-laktamowe, jak penicyliny czy cefalosporyny.
- Osoby z astmą czy alergiami powinny być ostrożne przy stosowaniu leku.
- W trakcie leczenia infekcji bakteryjnych, szczególnie wywołanych przez krętki (np. kiła, borelioza), możliwa jest reakcja Jarisha-Herxheimera. Może się ona objawić wysoką gorączką, dreszczami, potami, spadkiem ciśnienia tętniczego. Jest to wynikiem uwalniania toksyn przez bakterie zniszczone przez antybiotyk.
- U osób z mononukleozą i białaczką limfatyczną zaobserwowano wystąpienie wysypki odropodobnej po zastosowaniu amoksycyliny. W tych przypadkach leku nie powinno się stosować.
- Podczas leczenia może wystąpić biegunka i zapalenie jelit, istnieje ryzyko infekcji przez Clostridium difficile. W razie pojawienia się zapalenia jelit należy zakończyć leczenie antybiotykiem i rozpocząć terapię odpowiednią dla stanu pacjenta.
- U pacjentów z niewydolnością nerek, dawka amoksycyliny i częstotliwość jej podawania powinny zostać odpowiednio dostosowane. Osoby z niewydolnością nerek są bardziej narażone na drgawki podczas leczenia tą substancją.
- Długotrwałe leczenie oraz u niemowląt urodzonych przedwcześnie wymaga kontrolowania funkcji organów wewnętrznych i parametrów krwi. Przy stosowaniu dużych dawek leku trzeba zadbać o dostateczne nawodnienie, aby zapobiec krystalurii amoksycyliny, co może prowadzić do ostrej niewydolności nerek. Osoby korzystające z cewnika są szczególnie narażone.
- Podczas stosowania substancji, u pacjentów przyjmujących warfarynę czy acenokumarol, może dojść do wzrostu wartości INR, dlatego konieczne jest monitorowanie parametrów krzepnięcia i dostosowanie dawek leków przeciwzakrzepowych.
- Długotrwałe stosowanie amoksycyliny lub zastosowanie niewłaściwych dawek może zwiększyć oporność bakterii na ten antybiotyk.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.