Sulfasalazyna
Wskazania do stosowania sulfasalazyny
Sulfasalazyna to pochodna kwasu aminosalicylowego. Posiada działanie przeciwzapalne. Stosuje się ją w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, jeśli niesteroidowe leki przeciwzapalne nie działają. Znajduje zastosowanie także w leczeniu chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zarówno podczas zaostrzeń, jak i remisji.
Mechanizm działania sulfasalazyny
Sulfasalazyna składa się z sulfapirydyny i mesalazyny. Rozkłada się w okrężnicy pod wpływem bakterii. Sulfapirydyna jest wchłaniana w jelitach, mesalazyna pozostaje i wykazuje działanie farmakologicznie. Dokładny mechanizm działania sulfasalazyny nie jest znany. Sugeruje się, że mesalazyna działa przeciwzapalnie, blokując produkcję leukotrienów i prostaglandyn. Może ponadto wpływać na komórki odpornościowe, prezentując działanie immunosupresyjne.
Dawkowanie sulfasalazyny
Lek należy zażywać podczas jedzenia. W początkowym etapie terapii wskazane jest rozpoczynanie przyjmowania leku od mniejszych dawek i następne stopniowe ich zwiększanie co tydzień. Pełne efekty leczenia widoczne są po 6-10 tygodniach. Leczenie powinno trwać co najmniej 6 miesięcy.
Rekomendowana dawka zależy od choroby, jej fazy i kondycji pacjenta. Dorośli i młodzież powyżej 16 roku życia przyjmują zwykle 500 mg do 8 g dziennie. Dzieci powyżej 2 lat: 20 mg do 60 mg na kg masy ciała dziennie.
Przeciwwskazania do stosowania sulfasalazyny
Leku nie należy stosować w przypadku:
- Nadwrażliwości na sulfonamidy, salicylany,
- Niedrożności jelit lub dróg moczowych,
- U dzieci do 2 roku życia,
- Chorób takich jak porfiria ostra przerywana lub mieszana.
Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu sulfasalazyny
Skutki uboczne
Częste: leukopenia, białkomocz, biegunka, ból głowy, kaszel, szumy uszne, wymioty, ból brzucha, świąd, gorączka, ból stawów, utrata apetytu, wzdęcia, zaburzenia smaku, zawroty głowy.
Niezbyt częste: depresja, duszność, łysienie, obrzęk twarzy, pokrzywka, trombocytopenia, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.
Rzadkie: żółtaczka, zespół Stevensa-Johnsona, zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka.
Wpływ na ciążę
Sulfasalazyna może przenikać przez łożysko. U ludzi nie zanotowano zwiększonego ryzyka wad wrodzonych czy działania toksycznego u noworodków. Lek może wpływać na wchłanianie kwasu foliowego. Kobiety w wieku rozrodczym przyjmujące ten lek powinny suplementować kwas foliowy, gdyż jego brak może prowadzić do wad cewy nerwowej w pierwszym trymestrze ciąży. Ostateczna decyzja o stosowaniu leku w ciąży należy do lekarza.
Wpływ na laktację
Lek przenika do mleka matki w małych ilościach. Choć można ją stosować podczas karmienia piersią, ważne jest obserwowanie dzieci pod względem ewentualnych działań niepożądanych. Szczególna uwaga powinna być skierowana na wcześniaki i noworodki z żółtaczką fizjologiczną. U nielicznych niemowląt karmionych piersią odnotowano biegunkę lub krwawe stolce, gdy matka stosowała lek. O decyzji stosowania leku w czasie laktacji decyduje lekarz.
Interakcje z lekami
- Digoksyna (glikozydy nasercowe): może wystąpić obniżenie efektywności leczenia przez spadek wchłaniania digoksyny.
- Kwas foliowy (Witamina B9): ryzyko zmniejszonego wchłaniania.
- Azatiopryna i Merkaptopuryna (leki immunosupresyjne i analogi puryn): zwiększone ryzyko leukopenii i szkodliwego wpływu na szpik kostny.
- Ryfampicyna: obniżenie poziomu sulfapirydyny w krwi.
- Metotreksat (antymetabolity kwasu foliowego): wzrost ryzyka negatywnego wpływu na szpik kostny.
- Glukonian żelaza i siarczan żelaza (związki żelaza): możliwe osłabenie skuteczności sulfasalazyny.
- Chlorotetracyklina, Doksycyklina, Limecyklina, Tetracyklina (antybiotyki tetracyklinowe): Mogą wpływać na florę bakteryjną jelit, co skutkuje obniżeniem efektywności leczenia sulfasalazyną.
Inne środki ostrożności
- Stosowanie sulfasalazyny może powodować poważne reakcje, w tym uszkodzenia skóry oraz narządów wewnętrznych. Szczególną ostrożność należy zachować u osób z astmą oskrzelową oraz alergiami.
- W trakcie leczenia należy pamiętać o przyjmowaniu wystarczająco dużej ilości płynów (ogranicza to ryzyko rozwoju kamicy nerkowej).
- Lek obniża poziom kwasu foliowego, co może prowadzić do problemów krwiotwórczych. W razie potrzeby należy włączyć suplementację kwasem foliowym.
- Chorzy z niedoborem dehydrogenazy-6-fosforanowej są bardziej predysponowani do rozwoju niedokrwstości hemolitycznej. U tych osób zalecana jest kontrola w celu zapobiegnięcia rozwojowi anemii.
- W przypadku zaburzeń układu krwiotwórczego leczenie sulfasalazyną zalecane jest tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają ryzyko rozwoju dalszych uszkodzeń.
- Lek może osłabić układ odpornościowy, prowadząc do poważnych zakażeń. W takich sytuacjach wskazane jest przerwanie leczenia.
- Leczenie sulfasalazyną może wpływać na wyniki testów normetanefryny w moczu. Może to prowadzić do błędnie zwiększonych wartości normetanefryny, mierzonej metodą chromatografii cieczowej, co jest ważne w diagnozowaniu nowotworów neuroendokrynnych oraz nadciśnienia tętniczego.
- Podczas stosowania sulfasalazyny, absorpcja kwasu foliowego z jedzenia może ulec redukcji do 30%.
- Gorączka, bladość, ból gardła i plamica mogą świadczyć o poważnych zaburzeniach szpiku (zalecane przeprowadzenie badań diagnostycznych).
- Przed leczeniem zalecane są badania krwi, a w trakcie terapii także regularne kontrole.
Portal ma charakter edukacyjny. Staramy się, aby treści były poprawne merytorycznie, jednak nie powinny zastępować porady lekarza lub farmaceuty, dietetyka, kosmetologa czy fizjoterapeuty odnoszącej się do indywidualnej sytuacji pacjenta. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki zastosowania się do zamieszczonych informacji. Prosimy, skonsultuj się ze specjalistą, zanim zdecydujesz o podjęciu danej terapii mającej wpływ na Twoje zdrowie.