Selen
Jak działa selen?
Witaminy i minerały to składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednym z nich jest selen, który pełni wiele istotnych funkcji i powinien być dostarczany z dietą każdego dnia.
- Selen (Se) jest antyoksydantem. Chroni organizm przed negatywnym wpływem wolnych rodników, które w nadmiernej ilości powodują uszkodzenia komórek i przyspieszają procesy starzenia się.
- Wspiera funkcjonowanie układu immunologicznego.
- Reguluje pracę tarczycy i produkcję hormonów tarczycowych.
- Wpływa na utrzymanie dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci.
- Poprawia funkcje rozrodcze. Wpływa pozytywnie m.in. na jakość nasienia i kondycję plemników.
Niedobory selenu mogą zaburzać gospodarkę hormonalną, obniżać odporność i płodność, a także osłabiać kondycję skóry i jej przydatków. Aby zadbać o jego odpowiednią ilość w diecie, należy spożywać pokarmy będące jego dobrym źródłem, np. orzechy brazylijskie, mięso, ryby, jaja, sery, owoce morza, pełnoziarniste zboża i strączki. Pierwiastek ten występuje w wielu produktach i w większości przypadków realizacja zapotrzebowania na selen jest możliwa za pomocą urozmaiconej, dobrze zbilansowanej diety. Niekiedy jednak dochodzi do rozwoju jego niedoboru. Co więcej, w niektórych problemach zdrowotnych, np. chorobach tarczycy lub zaburzeniach płodności, zalecane może być zwiększenie spożycia selenu. Aby zapobiec niedoborom lub wspomóc organizm w stanach zwiększonego zapotrzebowania na ten składnik, można rozważyć jego suplementację po konsultacji z lekarzem z uwzględnieniem badania ilościowego Se we krwi.
Kiedy warto włączyć do suplementacji selen w tabletkach?
Suplementację selenu warto rozważyć w następujących sytuacjach:
- niedoczynność tarczycy,
- choroba Hashimoto,
- zaburzenia płodności (zwłaszcza u mężczyzn),
- osłabienie kondycji skóry, włosów i paznokci,
- stosowanie monotonnej, niedoborowej diety.
Selen w tabletkach nie powinien być przyjmowany na własną rękę. Suplementację należy skonsultować z lekarzem, który oceni zasadność jej stosowania, dobierze odpowiedni preparat i dawki na podstawie wywiadu, historii medycznej oraz wyników badań. Przedawkowanie selenu może nieść za sobą negatywne konsekwencje dla zdrowia, dlatego jego suplementacja powinna być uzasadniona i stosowana wtedy, kiedy jest to konieczne. Selenoza, czyli nadmiar selenu, może powodować m.in. omdlenia, bóle stawów, zaburzenia nastroju, zaburzenia pracy tarczycy, nadmierne wypadanie włosów, nieprzyjemny zapach z ust.
Suplement z selenem – jak wybrać dobry preparat?
Aby wybrać dobry suplement z selenem należy zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii.
- Forma chemiczna selenu – to od niej zależy przyswajalność tego składnika. Najlepiej przyswajalne są organiczne formy selenu, takie jak L-selenometionina i selenocysteina, których źródłem są drożdże wzbogacone w Se. Formy nieorganiczne, czyli selenin i selenian sodu, charakteryzują się mniejszą przyswajalnością.
- Zalecane dawkowanie selenu – nie należy przekraczać dawek zaleconych przez lekarza i producenta, ponieważ selen może kumulować się w organizmie i działać toksycznie. Dobowa porcja selenu to zwykle 100-200 µg przyjmowana w pojedynczej porcji.
- Obecność innych składników – suplementy selenu często zawierają też cynk, chrom, magnez, potas, miedź oraz witaminy z grupy B. Selen warto łączyć m.in. z witaminą E i A, ponieważ zwiększają jego wchłanianie. Natomiast preparaty wieloskładnikowe zawierające jednocześnie cynk i selen mogą być gorszym wyborem, ponieważ składniki te zaburzają wzajemnie swoją przyswajalność w organizmie. Niejednokrotnie sytuacja ta ma miejsce, gdy dzienna porcja cynku przekracza 50 mg dziennie.