Uderzenia gorąca w ciąży – czym są spowodowane i jak sobie z nimi radzić?

Wśród typowych dolegliwości ciążowych wymienia się między innymi uderzenia gorąca i charakterystyczne uczucie zalewającego ciepła, które są następstwem wzrostu temperatury ciała. Choć mogą uprzykrzać życie, rzadko wymagają interwencji medycznej. Przeczytaj, jak sobie radzić z uderzeniami gorąca i czy ich pojawienie się, może być jednym z objawów ciąży.  

Czy uderzenia gorąca mogą być objawem ciąży? 

Uderzenia gorąca i pocenie się w nocy większości osób kojarzą się z menopauzą. Dokuczliwe symptomy występują zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, a ich źródłem są zmiany hormonalne, głównie spadek poziomu estrogenów w organizmie. Trwają zwykle od kilku sekund do kilku minut, z częstotliwością oscylującą od kilku razy w tygodniu do kilku razy dziennie. Uderzenia gorąca są niezwykle uciążliwe, a co gorsze – nierzadko pojawiają się regularnie przez wiele lat w okresie przekwitania.  

Jednak, co ciekawe, uderzenia gorąca nie są wyłącznie domeną menopauzy, ponieważ mogą towarzyszyć transformacjom zachodzącym w organizmie przyszłej mamy. Zmiany dotyczą między innymi układu hormonalnego, sercowo-naczyniowego oraz metabolicznego.

W jaki sposób manifestują się uderzenia gorąca? Ciężarna może doświadczać:

• Dreszczy, 
• Bólu lub zawrotów głowy, 
• Wypieków na twarzy, 
• Obfitego pocenia się, również w nocy 
• Kołatania serca, 
• Zaczerwienień na twarzy oraz szyi, 
• Nieuzasadnionego niepokoju. 

Uderzenia gorąca w ciąży – przyczyny 

Za większość zmian zachodzących w ciele kobiety odpowiada burza hormonalna, której początki mają miejsce już w momencie zapłodnienia. Wzrost stężenia wytwarzanych przez łożysko hormonów – estrogenu i progesteronu może skutkować podwyższoną temperaturą ciała, przekraczającą 37°C i utrzymującą się przez około 2-3 tygodnie po owulacji. W tym czasie przyszła mama może doświadczać uderzeń gorąca, które, choć nie są wymieniane jako typowe pierwsze objawy ciąży, mogą stanowić jeden z sygnałów, że doszło do zapłodnienia.  

Wśród potencjalnych przyczyn uderzeń gorąca w ciąży wymienia się ponadto:

• Przyspieszenie metabolizmu determinujące wzrost stężenia hormonów ciążowych,  
• Wzrost objętości krwi w organizmie, 
• Obniżenie się ciśnienia tętniczego krwi, 
• Nadmierną masę ciała, 
• Niewłaściwą dietę, 
• Odwodnienie organizmu, 
• Niehigieniczny tryb życia, 
• Infekcje i choroby toczące się w ustroju (nadczynność tarczycy, migrena, nerwica, cukrzyca, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, gruźlica). 

Za uderzenia gorąca w ciąży mogą również odpowiadać bodźce zewnętrzne, w tym wysoka temperatura otoczenia, zbyt ciepła odzież nieadekwatna do pogody, nadmierny wysiłek fizyczny, zmęczenie czy nawarstwienie się sytuacji stresogennych. 

Uderzenia gorąca w ciąży 1 trymestr 

Pierwszy trymestr ciąży to czas ogromnych zawirowań i zmian w organizmie kobiety. Pierwsze symptomy ciąży kobieta zauważa przeciętnie około 4. tygodnia od zapłodnienia. Należy jednak pamiętać, że objawy wczesnej ciąży mogą się różnić, ponieważ jest to kwestia indywidualna (w sytuacji, gdy kobieta miała nieregularne miesiączki, przez dłuższy czas może nie być świadoma odmiennego stanu).  

• Pierwsze tygodnie ciąży charakteryzują się gwałtownym wzrostem poziomu hormonów ciążowych i przyspieszonym metabolizmem, co może prowadzić do uczucia nagłego, zalewającego ciepła wynikającego z podwyższenia temperatury ciała.  
• Uderzenia gorąca są naturalną reakcją organizmu na zwiększone wydzielanie potu mające na celu regulację temperatury i ochłodzenie ciała.  
• Uderzenia gorąca na początku ciąży mogą być również wywołane stresem i emocjami, związanymi z wiadomością o ciąży. Ważne wówczas jest wsparcie najbliższych, odpoczynek i relaks, który pomoże opanować natłok myśli krążących wokół przyszłości rodziny i nadchodzących zmian. 

Uderzenia gorąca w ciąży 2 trymestr 

Drugi trymestr ciąży uznawany jest często za najprzyjemniejszy okres. Brzuch zaczyna się powiększać, ale nie osiąga jeszcze takiego rozmiaru, który uniemożliwiałby normalne funkcjonowanie.  

• W tym czasie zazwyczaj ustępują niekomfortowe objawy, takie jak mdłości, problemy z krążeniem czy uczucie ciągłego zmęczenia, choć to właśnie w drugim trymestrze uderzenia gorąca mogą się nasilić i stać bardziej dokuczliwe.  
• Rosnące dziecko zaczyna uciskać ściany naczyń krwionośnych w okolicach macicy, przez co przepływ krwi staje się wolniejszy.  
• Istotną fizjologiczną zmianą jest również przyspieszenie czynności serca o około 20 uderzeń na minutę, czego skutkiem mogą być zawroty głowy, a także uderzenia gorąca. 

Uderzenia gorąca w ciąży 3 trymestr 

Uderzenia gorąca najsilniej odczuwane są przez kobiety w trzecim trymestrze ciąży, kiedy przyszła mama nosi już naprawdę duży brzuszek, którego dźwiganie jest coraz bardziej męczące.  

• Napady gorąca na końcówce ciąży mogę być następstwem zwiększającej się masy ciała. 
• Nadmiar tkanki tłuszczowej pełniącej funkcję izolacji termicznej, chroni przed utratą ciepła i może zaburzać procesy termoregulacyjne organizmu, zwiększając prawdopodobieństwo występowania potów i uderzeń gorąca.  
• Dodatkowo, mogą być jednym z objawów zbliżającego się porodu, tuż obok kołatania serca, bólu okolicy krzyżowej, nasilonych upławów, wymiotów czy biegunki.  

Uderzenia gorąca w ciąży – jak sobie radzić? 

Uderzenia gorąca mogą znacznie utrudniać funkcjonowanie, zwłaszcza w trzecim trymestrze, kiedy ciąża jest już bardzo zaawansowana. W jaki sposób złagodzić towarzyszący epizody zalewającego ciepła i towarzyszący im dyskomfort?  

• Dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu, zwłaszcza gdy dodatkowo doświadczasz intensywnego pocenia się, skutkującego utratą dużej ilości wody z organizmu. Zawsze miej przy sobie butelkę wody, aby móc się nawodnić i zrekompensować utracone płyny,  
• W schłodzeniu ciała pomocne będą specjalne okłady chłodzące. W ciągu dnia możesz nawilżać i chłodzić skórę za pomocą małej butelki z rozpylaczem wypełnionej wodą lub skorzystać z gotowych produktów, które dodatkowo mają właściwości kojące, łagodzące i błyskawicznie odświeżające, takich jak La Roche-Posay Eau Thermale, woda termalna lub Vichy Eau Thermale Mineralisante, woda termalna bogata w 15 minerałów, 
• Pamiętaj o częstym wietrzeniu mieszkania (optymalna temperatura to 22°C w dzień i ok. 20°C w nocy) i utrzymywaniu właściwej wilgotności powietrza, 
• Nie wychodź z domu w czasie największego nasłonecznienia, czyli między 11:00 a 15:00, 
• Wybieraj luźne, przewiewne ubrania wykonane z naturalnych materiałów, które umożliwiają swobodną cyrkulację powietrza i pozwalają skórze oddychać. Korzystna jest strategia ubierania się „na cebulkę”, czyli warstwowo – w przypadku uderzenia gorąca można z łatwością zdjąć jedną warstwę odzieży, 
• Wystrzegaj się intensywnej aktywności fizycznej, zwłaszcza w gorące dni. Zamiast forsujących ćwiczeń, postaw na lekką lub umiarkowaną aktywność, taką jak spacery, joga czy pływanie, 
• Kontroluj masę ciała i dbaj o zróżnicowaną, właściwie zbilansowaną dietę, bogatą w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste. Ogranicz spożycie kawy, pikantnych przypraw, cukru i tłuszczów nasyconych. 

W uzasadnionych przypadkach i po konsultacji medycznej można wprowadzić witaminy dla kobiet w ciąży. Przykładowy preparat dla ciężarnych to Vita-miner Prenatal, suplement diety z zestawem witamin i minerałów dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, natomiast po porodzie optymalnym wyborem będą preparaty stosowane wspomagająco jako uzupełnienie diety w niezbędne składniki odżywcze. Suplement diety z substancjami pomagającymi zachować zdrowe włosy i skórę głowy to np. Vitapil Mama. Zobacz też Hot Cold Therapy Dr.Max, kompres żelowy przeznaczony do wielokrotnego użytku. 

Podsumowanie 

Gwałtowne zmiany hormonalne i przyspieszony metabolizm w ciąży mogą przyczynić się do pojawienia się nieprzyjemnego zjawiska, jakim są uderzenia gorąca. Choć trwają zaledwie kilka minut, mogą w znacznym stopniu uprzykrzyć normalne funkcjonowanie i codzienne aktywności przyszłej mamy. Jeśli uderzenia gorąca zdarzają się często i są bardzo męczące, a dodatkowo towarzyszą im inne niepokojące symptomy, warto udać się na lekarza, który wykluczy ewentualne podłoże chorobowe. 

Źródła:

1. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, T. 1, Warszawa 2015, PZWL, S. 45–60.
2. B. Sternfeld, Czy aktywność fizyczna jest korzystna w przypadku uderzeń gorąca?, https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/013/055/original/59-61.pdf [dostęp 21.04.2024 r.]
3. K. Rytlewski, Zmiany fizjologiczne w organizmie kobiety ciężarnej i ich znaczenie w praktyce lekarza ogólnego, https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/4ba8b0ee-1319-4fd5-95ab-0d01632126a2/content [dostęp 21.04.2024 r.]