Pękające usta – przyczyny i domowe sposoby na popękane usta

Suche, nieprzyjemnie spierzchnięte i pękające usta to problem, który może pojawić się o każdej porze roku. Zimą jako skutek zmiennych i niekorzystnych warunków atmosferycznych, latem – nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. Jednak pękające usta mogą mieć również podłoże zdrowotne. Więcej o przyczynach i sposobach na popękane usta dowiesz się z artykułu. 

Pękające usta – przyczyny 

Wysuszony naskórek, spierzchnięte usta, a niekiedy również pękające kąciki ust to problem, z którym większość z nas miała do czynienia. Charakterystyczne objawy pojawiają się zazwyczaj jesienią i zimą, gdy temperatura drastycznie spada, jednak inne pory roku nie są dla naszych ust łaskawsze. Wbrew pozorom dokuczliwie przesuszona skóra może być również następstwem nadmiernej ekspozycji na słońce, a nawet chorób ogólnoustrojowych czy niedoborów niektórych witamin. 

Sprawdź, jak dbać o usta zimą? 

Dlaczego usta są podatne na pękanie i pierzchnięcie?  

• Skóra ust jest cieńsza niż na innych obszarach ciała, co oznacza, że szybciej traci wilgoć.  
• Ponadto pozbawiona jest gruczołów łojowych produkujących sebum – naturalną warstwą lipidową, zabezpieczającą przed wpływem czynników zewnętrznych.  
• Dorzućmy do tego częste ruchy ust, spowodowane jedzeniem, piciem czy mówieniem i mamy idealne środowisko do pojawienia się podrażnień czerwieni wargowej, suchości i szorstkości, pieczenia, łuszczenia, a nawet bolesnego pękania naskórka. 

Wśród najczęstszych przyczyn pękających ust wymienia się między innymi: 

• Kontakt z niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi – wiatrem, mrozem, promieniowaniem UV, suchym powietrzem, 
• Częste przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, 
• Oblizywanie i przygryzanie ust, 
• Niedostateczna pielęgnacja, 
• Używanie niewłaściwych kosmetyków, np. na bazie wysuszającego alkoholu, 
• Odwodnienie organizmu, 
• Przyjmowanie niektórych leków, między innymi retinoidów. 

Podatność na pękanie skóry na ustach może być również wywołana chorobą, np. infekcjami bakteryjnymi i grzybiczymi, problemami z tarczycą, cukrzycą lub łuszczycą, a także niedoborem niektórych witamin i minerałów, przede wszystkim żelaza, witaminy A i witamin z grupy B, np. witaminy B12. 

Jak wyleczyć popękane usta? 

Metoda leczenia popękanych ust uwarunkowana jest podłożem problemu.  

• W przypadku chorób ogólnoustrojowych, w pierwszej kolejności należy zgłosić się do odpowiedniego specjalisty, który wskaże właściwą ścieżkę leczenia.  
• Niedobory witamin i minerałów uzupełnisz za pomocą racjonalnej, zdrowo zbilansowanej diety.  
• Zwróć uwagę, by Twój jadłospis uwzględniał produkty bogate w witaminy z grupy B, takie jak mięso wieprzowe i wołowe, produkty zbożowe, wątróbka, drożdże spożywcze, rośliny strączkowe, migdały, a także owoce i warzywa zawierające cenne składniki odżywcze.  
• W zapobieganiu i leczeniu pękających ust istotne jest również nawadnianie organizmu. Staraj się pić minimum 2 litry płynów dziennie – wody, niesłodzonej zielonej, czarnej lub owocowej herbaty, regularnie, po kilka łyków w ciągu godziny. Systematyczne nawadnianie sprawdzi się znacznie lepiej niż jednorazowe wypicie dużej ilości płynów. 

W pozostałych sytuacjach zazwyczaj wystarczy wyeliminować szkodliwe nawyki, głównie częste oblizywanie ust, zastosować sprawdzone domowe sposoby, dermokosmetyki do ciała oraz systematycznie aplikować balsamy i pomadki ochronne do ust. W preparatach pielęgnacyjnych szukaj substancji aktywnych o działaniu natłuszczającym, regenerującym i nawilżającym, między innymi naturalnych olejów roślinnych, pantenolu, witamin, alantoiny, wosku pszczelego czy oleju parafinowego, które stworzą na ustach warstwę okluzyjną, zapobiegającą utracie wilgoci i chroniącą przed czynnikami zewnętrznymi. 

Co na pękające usta? Oto 6 dobrych balsamów do ust: 

• Aquastop Balsam do ust z olejem jojoba, woskiem pszczelim i witaminą E, bez zawartości wody. Intensywnie regeneruje i natłuszcza naskórek oraz chroni przed czynnikami zewnętrznymi, 
• Mokosh Balsam do ust Malina zamknięty w wygodnym słoiczku, idealnym do kieszeni lub torebki. W składzie znajdują się między innymi lanolina, olej z pestek malin, masło shea, witamina E czy olej jojoba. Produkt chroni usta, długotrwale nawilża oraz zabezpiecza przed mrozem i wiatrem, 
• Weleda, balsam do ust nawilżająco-ochronny z bogactwem cennych substancji, takich jak olej jojoba, wosk pszczeli, masło shea, wosk z róży damasceńskiej, wosk karnauba. Balsam skutecznie zmiękcza i odżywia usta, a dodatkowo zapewnia im subtelny efekt nabłyszczający, 
• Carmex nawilżający balsam do ust w sztyfcie Tropical z filtrem przeciwsłonecznym SPF 15, wazeliną, lanoliną, woskiem kandelila, masłem kakaowym, o przyjemnym egzotycznym zapachu mango i brzoskwini. Działa nawilżająco, odżywczo i ochronnie, chroni przed promieniowaniem UV, nabłyszcza, wygładza i delikatnie chłodzi usta, 
• Green Pharmacy, balsam do ust, miód i wanilia, intensywnie odżywczy, SPF 10 charakteryzujący się korzennym aromatem, a także intensywną pielęgnacją bez uczucia lepkości. W czasie zimy zapobiega suchości i pękaniu skóry. Zmiękcza, odżywia i regeneruje naskórek, 
• Avene Cicalfate, regenerujący balsam do ust na bazie gliceryny. Może być stosowany w pielęgnacji warg narażonych na pękanie wskutek ekspozycji na czynniki drażniące oraz podczas stosowania wysuszających terapii farmakologicznych. 

Domowe sposoby na popękane usta 

Jeśli Twoim zmartwieniem jest nawracający problem z pękającymi ustami, suchym i łuszczącym się naskórkiem – zawsze miej pod ręką ochronny balsam i aplikuj go wielokrotnie w ciągu dnia. Opcjonalnie możesz przetestować starą, dobrą wazelinę lub maść z witaminą A, które kupisz w każdej aptece. Wsparciem są również domowe sposoby na popękane usta, z wykorzystaniem produktów, które masz w swojej kuchni. Jakie to produkty?  

• Olej kokosowy – doskonale nawilża i natłuszcza usta, tworząc na nich ochronny film zapobiegający wysuszeniu. Dla wygody stosowania przełóż łyżeczkę oleju do niewielkiego słoiczka i stosuj jako zamiennik balsamu. 
• Olej rycynowy – uniwersalny produkt, który świetnie działa na porost rzęs i brwi, ale również fantastycznie odżywia i regeneruje wyschnięte usta. Posmaruj naskórek olejkiem tuż przed snem i pozostaw na całą noc, a rano przemyj usta wodą. Postaraj się nie oblizywać warg, ponieważ olejek rycynowy ma właściwości przeczyszczające. 
• Masło shea – bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E i prowitaminy A. Masło długo utrzymuje się na ustach, niestraszne mu jedzenie czy picie, dlatego jest niezastąpione jako okluzyjna bariera chroniąca przed wysuszającymi czynnikami. 
• Domowy peeling cukrowy – świetny sposób na naturalne złuszczanie i nawilżanie naskórka. Wymieszaj łyżeczkę cukru z łyżeczką oliwy z oliwek i masuj usta przez około 2 minuty, aż cały suchy naskórek zniknie. Na koniec przemyj je ciepłą wodą i nałóż ulubiony balsam, olej kokosowy lub oliwę z oliwek. 
• Scukrzony miód – ochrona, nawilżenie i peeling do ust w jednym. Weź odrobinę scukrzonego, gęstego miodu i wmasuj go w usta. Po zabiegu przemyj wargi i zaaplikuj regenerujący balsam. 

Podsumowanie 

Pękające usta mogą być skutkiem wielu czynników, w tym zmian klimatycznych, niedoborów witaminowych, podrażnień, chorób czy infekcji. W złagodzeniu i zapobieganiu problemowi pomaga codzienna troska o delikatną skórę, czyli dbanie o nawilżenie, unikanie czynników drażniących i stosowanie ochronnych balsamów do ust. Ważne jest również utrzymywanie odpowiedniego nawodnienia, racjonalna dieta oraz eliminacja szkodliwych nawyków, np. oblizywania warg, szczególnie podczas wiatru lub mrozu. 

Źródła:

1. D. Kopczyńska, S. Klasik-Ciszewska, K. Duda-Grychtoł, Produkty pszczele w pielęgnacji skóry, https://www.czytelniamedyczna.pl/6271,produkty-pszczele-w-pielgnacji-sklry.html [dostęp 07.11.2023 r.]
2.  Lugović-Mihić L., Pilipović K., Crnarić I., Šitum M., Duvančić T., Differential Diagnosis of Cheilitis – How to Classify Cheilitis?, Acta Clin Croat. 2018 Jun;57(2):342-351, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6531998/ [dostęp 07.11.2023 r.]
3. B. Pietrzak, A. Seremak-Mrozikiewicz, B. Marciniak, A. Witek, B. Leszczyńska-Gorzelak, Niedokrwistość z niedoboru żelaza w położnictwie i ginekologii, https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/48369 [dostęp 07.11.2023 r.]