Sączenie wód płodowych – przyczyny, objawy i rozpoznanie wycieku wód płodowych

Wody płodowe otaczają płód rozwijający się w macicy i pełnią bardzo ważną funkcję w jego prawidłowym wzroście. Ich przedwczesny wyciek jest niekorzystny dla przebiegu ciąży i życia dziecka. Sprawdź, jak wygląda sączenie wód płodowych i na jakie objawy zwrócić szczególną uwagę. 

Co to znaczy sączenie wód płodowych? 

Sączenie wód płodowych to wyciek płynu owodniowego przez kanał szyjki macicy. Ten termin ma zastosowanie do sytuacji, w której sączeniu nie towarzyszy porodowa czynność skurczowa macicy – nie myl jej ze skurczami przepowiadającymi, które występują w 8.-9. miesiącu ciąży. Są dużo słabsze, nie stanowią elementu porodu. Mogą współwystępować z sączeniem wód.  

Należy także rozróżnić sączenie wód płodowych od porodowego pęknięcia błon płodowych, które jest fizjologiczne i spowodowane przez wzrastające ciśnienie w jamie macicy oraz porodowe skurcze mięśni. Wyciek wód płodowych przed porodem ma gwałtowniejszy charakter.  

Jak rozpoznać sączenie wód płodowych? 

Płyn owodniowy to przezroczysta, bezwodna i rzadka ciecz. Jej wyciek jest odczuwany jako wytrysk ciepłego płynu lub powolny wyciek z pochwy. Zwiększona wilgoć w okolicach intymnych nie zawsze musi oznaczać wycieku wód płodowych. W okresie ciąży może dochodzić do zwiększenia wydzieliny pochwowej. Ma ona zwykle łagodny zapach i lekko białawy wygląd. Nie zapominaj, że w ciąży często pojawia się również problem nietrzymania moczu. Mocz i płyn owodniowy można odróżnić po zapachu. 

Rozpoznanie wycieku płodowego może być trudniejsze, gdy z różnych przyczyn wody płodowe przybierają inny kolor. Czasem zdarza się, że są żółte, różowe, brązowe lub zielone. Samodzielne rozpoznanie wystąpienia u Ciebie wycieku wód płodowych może sprawiać wiele problemów. W aptekach znajdziesz specjalne wkładki i podpaski, które zmieniają barwę przy wycieku wód płodowych. Ta metoda jest jednak obarczona pewnym marginesem błędu. Możliwy jest wynik fałszywie dodatni, np. gdy dodatkowo masz infekcję grzybiczą pochwy. Pamiętaj, że dla okolic intymnych ciągłe noszenie wkładek i podpasek nie jest zdrowe. Użyj ich, gdy czujesz na bieliźnie wydzielinę i chcesz sprawdzić jej pochodzenie. 

Przy podejrzeniu sączenia wód płodowych skontaktuj się z ginekologiem. Wykona on badanie we wziernikach, żeby ocenić Twoją szyjkę macicy. Ponadto zrobi ciążowe USG, w którym za pomocą specjalnie dobranych pomiarów, oszacuje ilość płynu owodniowego pozostałego w worku owodniowym. Jest to też dobra okazja do sprawdzenia dobrostanu płodu. 

Sączenie wód płodowych – przyczyny 

Worek owodniowy, w którym znajduje się rozwijający się płód oraz płyn owodniowy, jest odporny na pękanie, ale z czasem jego wytrzymałość maleje. Stąd pojawienie się pewnych dodatkowych czynników może uszkodzić strukturę worka i powstaje wyciek wód przed rozpoczęciem porodu. 

Do czynników sprzyjających sączeniu się wód płodowych należą: 

• Ciąża wielopłodowa, 
• Ciąża mniej niż 6 miesięcy od ostatniego porodu, 
• Przedporodowe skurcze macicy, 
• Powikłanie amniopunkcji lub biopsji kosmówki, 
• Infekcje dróg moczowych lub infekcje przenoszone drogą płciową, 
• Palenie tytoniu, alkohol i narkotyki, 
• Przedwczesne oddzielenie łożyska.  

Sączenie wód płodowych – objawy 

Sączenie wód płodowych może przebiegać bezobjawowo. Jeśli jest niewielkie i towarzyszy temu nietrzymanie moczu lub zwiększona ilość pochwowej wydzieliny, możesz przeoczyć niepokojącą dolegliwość. Większy wyciek będzie z pewnością moczył bieliznę. 

Ile może trwać sączenie wód płodowych? Czasem pojawia się jednorazowo i potem nie nawraca.W innych przypadkach utrzymuje się przez wiele godzin i może postępować, jeśli przyjmiesz pozycję leżącą. Kiedy chodzisz lub siedzisz, ciało dziecka częściowo blokuje odpływ płynu przez kanał szyjki macicy. W pozycji leżącej nie ma tej bariery. Płyn będzie się sączyć tak długo, póki nie zostanie wyeliminowana przyczyna wycieku. 

Bywa, że doświadczysz dodatkowych symptomów podczas sączenia wód płodowych. Możesz zaobserwować podwyższoną temperaturę ciała i być osłabiona, jeśli masz infekcję.  

Sączenie wód płodowych – kiedy do szpitala? 

Wiele stresu u przyszłych mam jest spowodowane niepewnością, czy sączenie wód jest niebezpieczne dla płodu. Najważniejsze, żeby obserwować całe ciało. Ciąża to szczególny stan, więc wszelkie nieprawidłowości i dolegliwości powinny być konsultowane ze specjalistą. 

Zwróć uwagę na kolor wód płodowych, bo może świadczyć o zagrożeniu zdrowia dziecka lub matki. Jedź do szpitala, gdy masz: 

• Zielone wody płodowe, które są wyrazem niedotlenienia płodu i wydalenia smółki, infekcji lub przenoszonej ciąży, 
• Różowe lub czerwone wody płodowe świadczą o obecności krwi, 
• Brunatny lub brązowy kolor może oznaczać wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, 
• Żółte wody płodowe wskazują na konflikt serologiczny. 

Dodatkowe oznaki, które powinny Cię skłonić do szybkiej konsultacji lekarskiej, to: 

• Nieprzyjemny zapach wód płodowych, 
• Gorączka, 
• Szybkie bicie serca, 
• Ból brzucha w ciąży, 
• Osłabienie i nagłe pogorszenie samopoczucia, 
• Ustanie ruchów płodu. 

Czy sączenie wód płodowych jest niebezpieczne? 

Sączenie wód płodowych w I lub II trymestrze ciąży jest zagrożeniem do rozwoju płodu. Przez utratę dużej ilości płynu owodniowego dochodzi do rozwoju powikłań ciąży, jakimi są deformacja ciała dziecka, zwłaszcza kończyn oraz hipotrofia wewnątrzmaciczna. Możliwe jest także poronienie lub poród przedwczesny. Pęknięty worek owodniowy zwiększa ryzyko infekcji, co również wpływa źle na dobrostan dziecka. 

Sączenie wód płodowych pod koniec ciąży może spowodować duży ucisk worka płodowego oraz struktur płodu na pępowinę i utrudniać dotlenianie oraz odżywianie płodu. Zwiększa się również ryzyko porodu przez cięcie cesarskie. 

Sączenie wód płodowych – jak wygląda leczenie? 

Niezależnie od tego, na którym etapie ciąży jesteś – jeśli pojawi się u Ciebie sączenie wód płodowych, powinnaś się zgłosić do ginekologa. Lekarz może zalecić hospitalizację na oddziale położniczym, żeby dobrze ocenić Twój stan oraz stan i rozwój płodu. Delikatne sączenie wód płodowych nie sprawi, że Twoje dziecko szybko straci środowisko do rozwoju. Istotną kwestią jest to, że wyciek oznacza przerwanie ciągłości błon, a to prosta droga do wnikania bakterii i rozwoju zakażenia, które w czasie ciąży ma zwykle burzliwy przebieg. 

Postępowanie medyczne będzie zależało od wieku ciążowego.  

• Sączenie wód przed ukończonym 34. tygodniem ciąży to wskazanie do podaniaglikokortykosteroidów w celu przyspieszenia dojrzewania układu oddechowego u płodu. Pozwala to na ograniczenie ryzyka wystąpienie powikłania porodu przedwczesnego, jakim jest zespół zaburzeń oddychania noworodków. Do opóźniania porodu stosuje sięleki tokolityczne, ale najmniejsze oznaki zakażenia u matki są przeciwwskazaniem do tego typu leczenia. 
• Zastosowanie ma profilaktycznaantybiotykoterapia. Jej celem jest ochrona przed ewentualną sepsą noworodkową. Poza tym może ona przedłużyć ciążę, co obniża śmiertelność i zachorowalność wcześniaków. Chroni również matkę przed rozwojem ewentualnej infekcji macicy i miednicy mniejszej.
• Po ukończonym 34. tygodniu ciąży, jeśli rozpocznie się czynność skurczowa macicy, obecne są wskaźniki infekcji lub jakiekolwiek oznaki zagrożenia płodu, indukuje się poród. O tym, czy i jak przyspieszyć poród zdecyduje Twój ginekolog. 
• W przypadku sączenia wód po ukończeniu 37. tygodnia ciąży zalecana jest indukcja porodu. 

U przypadku pacjentek bardzo niskiego ryzyka dodatkowych komplikacji ciąży, możliwe jest leczenie w domu. Ważne, żebyś przestrzegała zaleceń i sumiennie przyjmowała leki i witaminy dla kobiet w ciąży.  

Podsumowanie 

Ciąża jest szczególnym stanem i wymaga wyjątkowego traktowania. Już od początku jej trwania powinnaś mieć świadomość, jak wyglądają groźne stany i kiedy zgłosić się do lekarza. Informacji na ten temat szukaj u swojego ginekologa lub położnej. Ten zespół medyczny jest źródłem wiedzy o tym, jak przygotować się do porodu i jakie komplikacje mogą pojawić się w czasie trwania ciąży. Im bardziej będziesz znała swoje ciało podczas ciąży, tym lepiej dla zdrowia Twojego i Twojego dziecka. 

Źródła:

1. G.H. Bręborowicz (red.), Położnictwo, wyd. III, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2020
2. S. Dayal, P. L. Hong, Premature Rapture of Membranes, Stat Pearls, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532888/, [dostęp 18.12.2023 r.]
3. J. W. Dudenhausen, W. Pschyrembel, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, wydanie V (dodruk), Warszawa, 2009