Skurcze łydek w ciąży – jakie są przyczyny i jak sobie z nimi radzić?

Skurcze łydek to częsta dolegliwość, na którą skarżą się kobiety w ciąży. Zwykle nasilają się w III trymestrze. Choć nie stanowią zagrożenia dla zdrowia dziecka i przyszłej mamy, utrudniają codzienne funkcjonowanie. Nagły i przeszywający ból pojawia się najczęściej w nocy lub po dłuższym siedzeniu w jednej pozycji. Skąd się biorą bolesne skurcze i czy można im jakoś zaradzić? Odpowiedź znajdziesz poniżej! 

Skurcze łydek w ciąży – przyczyny 

Skurcz łydki to nagły i mimowolny skurcz mięśni, który objawia się silnym bólem i uczuciem sztywnienia. Zwykle pojawia się samoistnie bez wcześniejszych symptomów i może utrzymywać się od kilkunastu sekund to nawet kilku minut. 

• Sporadyczne skurcze mięśni nóg mogą przytrafić się każdemu i najczęściej nie są powodem do obaw. Problem pojawia się w momencie, gdy występują z dużą częstotliwością i wywołują silny, trudny do opanowania ból. W tej sytuacji konieczna jest niezwłoczna konsultacja lekarska. 
• Na dokuczliwe skurcze łydek szczególnie narażone są kobiety w ciąży. Dolegliwość pojawia się najczęściej w nocy, co znacząco utrudnia zasypianie i powoduje wybudzenia. Skutkiem nocnych skurczów jest pogorszenie jakości snu i zaburzenia regeneracji organizmu, które w tym okresie są szczególnie ważne dla zdrowia przyszłej mamy i dziecka. 

Współczesna medycyna zna kilka przyczyn skurczów łydek w ciąży. Najczęstsze z nich to: 

• Długotrwałe przebywanie w jednej pozycji – brak ruchu, długie przebywanie w pozycji siedzącej lub leżącej spowalnia przepływ krwi, w związku z czym mięśnie otrzymują mniej tlenu i składników odżywczych, co może prowadzić do skurczów, 
• Odwodnienie – kobiety w ciąży są bardziej narażone na odwodnienie niż inne osoby. Dzieje się tak, ponieważ w ciąży częściej dochodzi do wymiotów, co skutkuje utratą wody z organizmu. Warto też zaznaczyć, że w tym okresie wzrasta zapotrzebowanie na wodę o ok. 300 ml. Zbyt mała podaż płynów lub jej nadmierne wydalanie skutkuje niższym stężeniem elektrolitów w organizmie takich jak np. sód czy magnez, co w konsekwencji objawia się m.in. silnym skurczem i bólem nóg, 
• Przeciążenie mięśni – sugeruje się, że za skurczem łydek w ciąży stoi nadmierne przeciążenie mięśni nóg. Rosnący brzuch, zmiana środka ciężkości czy gromadzenie się wody w organizmie sprawiają, że ciężarna kobieta każdego dnia musi zmagać się z większym niż zwykle obciążeniem, 
• Ucisk nerwów i naczyń krwionośnych – leżenie na plecach w ciąży powoduje ucisk wielu struktur w obrębie tułowia m.in. nerwów i naczyń biegnących do kończyn dolnych. Blokowanie swobodnego przepływu krwi i przewodnictwa nerwowego zazwyczaj prowadzi do drętwienia, mrowienia i bolesnych skurczów. Kobietom w ciąży zaleca się spanie na boku, 
• Zaburzenia gospodarki elektrolitowej – w ciąży wzrasta zapotrzebowanie na wiele składników mineralnych. Jednocześnie są one stale zużywane na potrzeby rozwoju dziecka i prawidłowego funkcjonowania organizmu kobiety. Z tego względu łatwiej o niedobory m.in. magnezu czy wapnia, czego efektem są właśnie skurcze mięśni. 

Dowiedz się, dlaczego należy przyjmować kwas DHA w ciąży. DHA zawierają m.in. Feminovit + DHA i PrenaFolin II + DHA Dr. Max. Sprawdź preparaty na skurcze. 

Skurcze łydek w ciąży – co robić? 

Bolesne skurcze łydek w ciąży są częstą dolegliwością przyszłych mam. Na szczęście istnieją sprawdzone metody, które skutecznie je łagodzą. Oto nasze propozycje: 
 

• Dbaj o dietę – w Twoim jadłospisie powinny znaleźć się produkty, które zawierają składniki wspomagające pracę układu nerwowego, takie jak np. witaminy z grupy B, magnez, wapń czy potas. Sięgaj po kasze, strączki, pestki, nasiona, niesłodzony nabiał, dobrej jakości warzywa i owoce, gorzką czekoladę oraz ryby, 
• Nawadniaj się – w ciągu dnia zadbaj, aby zawsze mieć pod ręką wodę i regularnie po nią sięgać. Dostarcza bowiem niezbędnych elektrolitów. Zwracaj uwagę na to, aby była bogata w magnez i wapń, które usprawniają przewodnictwo nerwowe i zapobiegają skurczom. Unikaj natomiast wody gazowanej. Zawarty niej dwutlenek węgla rozszerza żołądek, dając złudne uczucie sytości i nawodnienia. Szczególnie niebezpieczne jest to w ciąży, kiedy ryzyko odwodnienia jest wyższe, 
• Noś wygodną i niekrępującą odzież – pod koniec ciąży zakładaj luźne koszulki, sukienki lub spodnie dresowe. Pamiętaj też o wygodnych piżamach. Tego typu odzież nie powoduje ucisku naczyń krwionośnych, dzięki czemu krew ma swobodny przepływ, 
• Regularna aktywność fizyczna – choć pod koniec ciąży należy ograniczyć lub zrezygnować z niektórych form aktywności, to w dalszym ciągu warto dbać o codzienny ruch. Mowa tutaj m.in. o spacerach, jodze czy lekkim stretchingu. Odpowiednia dawka ruchu poprawia krążenie krwi, co umożliwia dostarczenie elektrolitów do komórek mięśni, 
• Rozważ suplementację – jeśli masz trudności z uzupełnieniem wszystkich niezbędnych składników wraz z dietą, zapytaj lekarza o bezpieczne suplementy dla kobiet w ciąży, które zapobiegają skurczom. Pamiętaj jednak, aby nie przyjmować żadnych preparatów na własną rękę, 
• Zadbaj o relaks przed snem – na rozluźnienie mięśni polecane są ciepłe kąpiele, które dodatkowo odprężają i odstresowują. Poproś też partnera o masaż pleców i nóg. Możesz również użyć piłeczek do masażu, aby samodzielnie rozmasować stopy i łydki. Sprawdzi się tu też lekki stretching mięśni nóg, 
• Zwracaj uwagę na pozycję, w jakiej siedzisz – siedząc, zadbaj o to, aby Twoje stopy nie dotykały podłogi. Możesz to zrobić, korzystając z dodatkowego krzesła lub pufy, na których je ułożysz. Taka pozycja poprawi krążenie krwi w nogach. Pamiętaj również, aby unikać zakładania jednej nogi na drugą. Siedząc w ten sposób, nadmiernie uciskasz naczynia krwionośne. 

Sprawdź składniki mineralne i witaminy dla kobiet w ciąży. Przykładowe suplementy dla ciężarnych to Symvital Mama i Vita-miner Prenatal, suplement diety z zestawem witamin i minerałów dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. 

Jeśli już złapie Cię skurcz łydki, pamiętaj o kilku podstawowych kwestiach.  

• Przede wszystkim wyprostuj nogę i skieruj palce stóp do siebie (nigdy odwrotnie, ponieważ to tylko spotęguje ból). Możesz też wspomóc się ręcznikiem lub kocem i za ich pomocą jeszcze bardziej wygiąć stopę. Ważne, aby materiał nałożyć bezpośrednio na palce. 
• W momencie, gdy ból zaczyna ustępować, możesz delikatnie rozmasować mięśnie i wykonać kilka ćwiczeń rozciągających.  
• Sprawdzi się też ciepły kompres lub termofor. 

Przykładowy suplement diety zawierający magnez i witaminę B6 to Magnez B6 Premium Dr. Max. 

Skurcze łydek w ciąży – podsumowanie 

Skurcze łydek to uciążliwy problem, który częściej dotyka kobiety w ciąży. Choć objaw wywołuje silny ból i dyskomfort, zwykle nie jest powodem do obaw. Aby mu zapobiegać, warto przyjrzeć się swojej diecie i zadbać o odpowiednie spożywanie składników mineralnych, takich jak np. magnez, potas czy wapń, które wspierają pracę układu nerwowego. Co ważne, pod koniec ciąży kobiety odczuwają mocny ucisk na nerwy i naczynia krwionośne w obrębie tułowia, co również prowadzi do wystąpienia bolesnych skurczów. W tym przypadku należy zadbać o odpowiednią pozycję do siedzenia i leżenia, a także wygodny i niekrępujący strój. Jeżeli mimo wdrożenia powyższych zaleceń, skurcze nie ustępują, skonsultuj się niezwłocznie ze swoim lekarzem. 

Źródła:

1. Luo L. i in., Interventions for leg cramps in pregnancy, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8094374/, [dostęp 24.04.2024 r.]
2. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, (red.) Jarosz M., Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
3. Skorupińska A., Sekuła N., Zmiany zachodzące w organizmie kobiet w ciąży, https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2017.3-7.pdf, [dostęp 24.04.2024 r.]