Zaparcia
Lek na zaparcia – wskazania i rodzaje
Leki bez recepty na zaparcia pomagają uporać się w przypadku trudności z defekacją, które mogą być efektem diety ubogiej w błonnik, zaburzeń funkcjonalnych jelit, a także działania niektórych leków. Preparaty przeczyszczające działają na zasadzie różnych mechanizmów i są dostępne w rozmaitych formach. Pacjenci ze względu na wygodę często sięgają po tabletki na zaparcia, które zawierają w swoim składzie wyciąg z senesu lub kruszyny. Inną opcją są saszetki do rozpuszczenia w wodzie, które bazują na tzw. makrogolach lub siarczanie magnezu, a także syropy z laktulozą.
W przypadku zaparć stosuje się również doodbytnicze formy podania leków. Zalicza się do nich:
- Czopki na zaparcia, np. czopki glicerynowe,
- Wlewki doodbytnicze (tzw. lewatywa).
Po zakończonym leczeniu środkami przeczyszczającymi warto rozważyć suplementację błonnika pokarmowego w postaci gotowych preparatów, występujących w formie proszku lub kapsułek. Inną opcją, na którą mogą zdecydować się pacjenci, są preparaty z łupiną nasienną babki płesznik.
Składniki leków na zaparcia
Składniki obecne w lekach na zatwardzenie bez recepty różnią się działaniem, wskazaniami i dawkowaniem. Wyróżnia się następujące substancje czynne w lekach przeczyszczających:
- Środki drażniące – np. senes, kruszyna, rzewień czy pikosiarczan sodu w kroplach na zaparcia. To skuteczne leki przeznaczone do doraźnego stosowania, które pobudzają perystaltykę jelit.
- Środki osmotyczne – np. laktuloza w syropie i makrogole w saszetkach do stosowania w przewlekłych zaparciach. Działają łagodnie, przyciągając wodę do światła jelita, co zmiękcza twardy stolec i ułatwia jego przesuwanie.
- Środki zmiękczające stolec – np. dokuzan sodu, który ułatwia przenikanie wody do mas kałowych i poprawia konsystencję stolca.
Wśród składników preparatów na zaparcia wymienia się naturalny błonnik, który pod wpływem wody pęcznieje i stymuluje perystaltykę. Pamiętaj, że większość lekarstw na zaparcia należy stosować jak najkrócej.
Czopki na zaparcia – jak je stosować?
Inną popularną formą leku na zaparcia są czopki. Zwykle zawierają w swoim składzie bisakodyl lub glicerol (tradycyjne czopki glicerynowe).
Czopki na zaparcia najczęściej aplikuje się raz na dobę, przy czym można je również stosować z powodzeniem u dzieci i osób starszych. Ta forma podania leku wyróżnia się szybkim początkiem działania – efekt przeczyszczający pojawia się już po kwadransie. Warto pamiętać, że problemy jelitowe, takie jak biegunka czy zaparcia, mogą wynikać z dysbiozy flory pokarmowej, dlatego w leczeniu zatwardzenia warto rozważyć probiotyki.
Tabletki na przeczyszczenie – skład
Tabletki i kapsułki to przykład leków na zaparcia dedykowany dorosłym i – zależnie od wskazań – młodzieży. Ze względu na postać preparaty w tej formie mogą zawierać roślinne ekstrakty z kruszyny, senesu, aloesu lub rzewienia, które są źródłem związków antranoidowych. Tabletki na przeczyszczenie mogą zawierać też syntetyczne substancje czynne, np.:
- Bisakodyl,
- Pikosiarczan sodu,
- Dokuzan sodu.
W czasie stosowania preparatów, takich jak tabletki na zaparcia, należy pamiętać o zwiększonej podaży wody. Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów wspiera działanie przeczyszczające i chroni przed odwodnieniem.
Warto wiedzieć, że utrudnione wypróżnianie bywa przyczyną nagromadzenia się gazów jelitowych. W tym celu pacjenci sięgają po leki na wzdęcia lub herbaty ziołowe. Popularne są również preparaty z maślanem sodu, wspierającym jelita w stanach zapalnych, którym towarzyszy dysbioza, biegunki lub zaparcia. Na uwagę przy problemach trawiennych z towarzyszącymi zaparciami zasługują leki wspomagające układ pokarmowy, dostępne w postaci tabletek, kropli i saszetek.
Syrop na zaparcia – działanie
Innym rodzajem leku na przeczyszczenie jest syrop. To docelowa forma dla pacjentów, którzy mają problem z połykaniem tabletek lub nie mogą przyjmować czopków na zatwardzenie. Syrop na zaparcia zawiera najczęściej laktulozę. Związek ten wyróżnia się łagodnym, powolnym działaniem, a ponadto jest bezpieczny dla dzieci i osób starszych. Alternatywą dla syropu na przeczyszczenie są krople na zaparcia z pikosiarczanem lub saszetki do rozpuszczenia w wodzie z makrogolem.
W ramach tradycyjnych leków na zaparcia wymienia się również olej rycynowy, a także mentho-paraffinol. Preparaty te wykazują najczęściej działanie osmotyczne – przyciągają wodę, dzięki czemu zmiękczają masy kałowe i zwiększają ich objętość. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że przewlekłe zaparcia mogą wiązać się z innymi chorobami jelit, dlatego warto postawić na odpowiednią diagnostykę, która może wskazywać na obecność pasożytów – zobacz leki na pasożyty bez recepty.
Regulacja pracy jelit przez leki i preparaty ziołowe
Zioła regulują pracę jelit, przynosząc ulgę w łagodnych zaparciach. Uzupełnieniem diety mogą być naturalne preparaty na zaparcia, np. babka płesznik i nasiona lnu. Dlaczego? Zawarte w nich śluzy zwiększają objętość stolca i ułatwiają jego przesuwanie. Można je stosować codziennie, np. jako dodatek do jogurtów, owsianek czy sałatek. Inną opcją jest stosowany okresowo sok z aloesu.
Znaczenie ziół w profilaktyce zaparć
Nie wszystkie zioła stosowane na zaparcia sprawdzają się w profilaktyce zaparć. Zioła śluzowe łagodnie wspierają pracę jelit i ułatwiają regularne wypróżnienia, dlatego są idealne w codziennej diecie. Można je stosować długotrwale, bez ryzyka uzależnienia jelit od działania przeczyszczającego.
Inaczej działają senes, kruszyna czy rzewień – to zioła o silnym działaniu przeczyszczającym, zalecane wyłącznie do krótkotrwałego stosowania, zwykle nie dłużej niż przez 1–2 tygodnie. Ich nadużywanie może prowadzić do rozwoju zespołu jelita leniwego, w którym jelita tracą zdolność do samodzielnej pracy.