Olej babassu – co to jest, skąd pochodzi i jakie ma właściwości oraz zastosowanie w kosmetyce?

Olejek babassu (Orbignya oleifera) to naturalny kosmetyk produkowany z orzechów drzewa palmowego Atalia. Sprawdza się jako emolient, stanowi bazę dla balsamów, maści i kremów nawilżających. Jest w pełni bezpieczny i nie wywołuje alergii. Jakie dokładnie właściwości ma olej babassu? Jak go stosować? Jakie kosmetyki oparte na tym oleju są dostępne w sklepach? Podpowiadamy. 

Co to jest olej babassu?

Nierafinowany olej babassu to naturalny olejek pozyskiwany z orzechów drzewa palmowego Atalia. Tłoczy się go na zimno, a następnie oczyszcza. Ma formę białobeżowej, bezzapachowej mazistej substancji, dlatego znany jest także jako masło babassu. Pod wpływem ciepła topi się i zmienia w przezroczystą ciecz. Takie cechy wykazuje już w temperaturze powyżej 20ºC. Dzięki temu łatwo wchłania się w skórę i nie pozostawia tłustych śladów. Jednocześnie jest to powód, dla którego „czysty” olejek babassu należy przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu. Pozostawiony w cieple (temperaturze powyżej 30ºC) szybko traci swoje właściwości.

Olej babassu – pochodzenie i zastosowania w rejonie występowania

Roślina, z której pozyskiwany jest olejek babassu, naturalnie występuje w Ameryce Południowej (w Amazonii). Rośnie w dolinach rzek. To palma z rodziny arekowatych (Arecaceae). Służy człowiekowi na różne sposoby. 

• Owoce (zwane kokila) wykorzystuje się jako naturalne leki (np. przeciw nieżytowi żołądka) do sporządzania napojów. Dojrzewają od sierpnia do stycznia. Kokila składają się z około 200 orzechów, które osiągają długość 10-12 cm. W rejonie Maranhão (Brazylia) używa się ich do produkcji mąki. Pełnią także rolę wartościowej, wysokokalorycznej przekąski. 
• Liście stanowią pokrycia dachowe. 
• Pędy służą natomiast jako drewno opałowe. 

 Szacuje się, że drzewo zapewnia dochód ponad 300 tys. osobom w północno-wschodniej Brazylii.

Olej babassu – właściwości

 Olejek babassu ma dobroczynne właściwości dla skóry. Działa nawilżająco i zmiękczająco. Przeciwdziała utracie wilgoci w skórze, poprawia jej elastyczność i wzmacnia płaszcz lipidowy (lepsza ochrona przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi). Wykazuje dużą odporność na utlenienie (jełczenie). Poza tym olejek ma również właściwości przeciwbakteryjne i antyseptyczne oraz zwalcza wolne rodniki (działanie przeciwstarzeniowe, zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób nowotworowych). 

Olej babassu nie jest komedogenny (w rozcieńczeniu), co oznacza, że nie zatyka porów (w przeciwieństwie do wielu innych kosmetyków) i nie powoduje powstawania zaskórników. Ponadto znajduje zastosowanie w pielęgnacji włosów. Jest m.in. częstym składnikiem maski do włosów. Ma bogaty skład, w którym dominują tłuszcze. Co dokładnie zawiera?

Najważniejsze substancje aktywnie czynne zawarte w olejku babassu

• Kwas laurynowy – nasycony kwas tłuszczowy, który m.in. wspomaga układ immunologiczny, krwionośny i pokarmowy. W kosmetyce korzysta się z innych dobroczynnych właściwości: kwas laurynowy wykazuje aktywność przeciwko grzybom i bakteriom, dlatego pomaga zwalczać różnorodne schorzenia dermatologiczne.
• Kwas mirystynowy, tetradekanowy – nasycony kwas tłuszczowy zmiękcza oraz wygładza skórę i włosy. Należy do emolientów tłustych. Zmniejsza przezroczystość oleju.
• Kwas oleinowy – to jednonienasycony kwas w grupy Omega-9. Tworzy na skórze warstwę okluzyjną, która zapobiega nadmiernemu wyparowywaniu wody. Nadaje elastyczność sztyftom i zapobiega ich kruszeniu się.
• Kwas linolowy – nienasycony kwas w grupy omega-9 ma silne działanie antyoksydacyjne. Pod tym względem jest skuteczniejszy od witaminy E. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. To częsty składnik kremów, żeli do mycia oraz mydeł. Kwas linolowy reguluje pracę gruczołów łojowych. Spowalnia proces starzenia skóry.
• Kwas stearynowy– powszechnie wykorzystywany w kosmetyce przy produkcji mydeł, pianek do golenia, balsamów, kremów, mleczek i pomadek. Działa na skórę nawilżająco i oczyszczająco. Odbudowuje barierę lipidową. Jest potocznie błędnie nazywany stearyną (to jego pochodna). 
• Kwas palmitynowy – jest kwasem tłuszczowym, który pomaga stabilizować emulsje. Zapobiega nadmiernemu wyparowywaniu wody ze skóry. Wygładza skórę i włosy. Nadaje połysk włosom.
• Witamina E (witamina młodości) – wykazuje szereg dobroczynnych właściwości dla skóry. Nawilża, odżywia i poprawia jej strukturę. Przeciwdziała szkodliwemu wpływowi UV. Łagodzi podrażnienia. Rozjaśnia przebarwienia skórne. Opóźnia procesy starzenia. Tworzy osłonę przeciw wolnym rodnikom. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Przywraca włosom blask, gładkość i miękkość. Ułatwia rozczesywanie. Witamina E jest korzystna również dla kondycji paznokci.

Olej babassu – zastosowanie w pielęgnacji skóry

Olej babassu znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry, szczególnie wrażliwej i trądzikowej. Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym wspomaga zwalczanie stanów zapalnych oraz trądziku. Usprawnia regenerację ran powstałych po wypryskach i zaskórnikach. Chroni skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, w tym silnym nasłonecznieniem. Sprawdza się w walce z rozstępami i cellulitem. Można używać go do zmiękczania skóry pięt (np. twardej i popękanej). Dużą zaletą olejku jest brak wywoływania reakcji alergicznych.

Olej babassu do włosów – jakie ma właściwości?

Olej babassu stosowany na włosy zwiększa ich sprężystość, poprawia nawilżenie i dodaje blasku. Ułatwia rozczesywanie, chroni je przed łamaniem i rozdwajaniem końcówek. W pewnym stopniu dba także o skórę głowy, wspomagając zwalczanie łupieżu i ograniczając podrażnienia skóry. Warto podkreślić, że aplikowanie olejku najlepsze rezultaty przynosi w przypadku włosów niskoporowatych. Stosowany na włosy o wysokiej porowatości może powodować niepotrzebne puszenie. 

Olej babassu w kosmetyce

 Olej babassu jest szeroko wykorzystywany w kosmetyce. Stanowi bazę dla produktów pielęgnacyjnych lub znajduje zastosowanie jako „pełnoprawny” kosmetyk. To częsty składnik kremów (np. Gift of Nature i Tołpa Urban Garden), maści, mleczek, balsamów (balsam do ciała z olejkiem z dzikiej róży Cosnature), pomadek do ust, olejków do masażu i odżywek. W wielu kosmetykach pełni rolę stabilizującą, dzięki niemu zachowują właściwą konsystencję i dlatego łatwo nakłada się je na skórę. Można znaleźć go również w kosmetykach, które nie tylko pielęgnują skórę czy włosy, ale również w takich produktach, jak maść na atopowe zapalenie skóry czy maść na cellulit. 

Oleju babassu często używa się do produkcji naturalnych, „domowych” kosmetyków. Nie wykazuje działania alergicznego, dlatego mogą korzystać z niego osoby o skórze wrażliwej. Nie ma przeciwwskazań do stosowania w czasie ciąży. 

Jak stosować olejek babassu?

Olejek babassu można stosować na ciało w różnorodnej formie. Często używa się go jako kremu (jednorodnego lub jako bazy). Olej nakłada się na skórę cienką warstwą i dokładnie wmasowuje aż do wchłonięcia. W ten sposób pielęgnuje się skórę twarzy, a ponadto dłoni i rąk. To dobry sposób na zlikwidowanie przesuszonej, łuszczącej się, ciemniejszej skóry na łokciach i kolanach. W tym wypadku można pozostawić olejek nie w pełni wsiąknięty (grubszą warstwę) na całą noc. Warto jednak użyć gazy lub innego materiału, który wzmocni efekt, a jednocześnie zapobiegnie pobrudzeniu pościeli.

Kolejne zastosowanie olejku to olejowanie włosów. Olej babassu nakłada się na włosy grubą warstwą. Należy pozostawić go przynajmniej na godzinę (w przypadku włosów suchych można na całą noc). Po tym czasie głowę trzeba umyć szamponem, a następnie dokładnie spłukać. Poszczególne zabiegi zaleca się wykonywać 1-2 razy w tygodniu. Dodatkowo olejek babassu nadaje się do masaży relaksacyjnych. Można go łączyć z dowolnymi olejkami do aromaterapii, np. owocowymi. To zwiększy doznania i połączy pożyteczne z przyjemnym.

Gdzie kupić olej babassu?

Olej babassu jest powszechnie dostępny w kosmetycznych sklepach internetowych oraz sklepach stacjonarnych, zwłaszcza tych oferujących kosmetyki i surowce naturalne. Ponadto w drogeriach i aptekach bardzo łatwo można dostać kosmetyki oparte na jego bazie.

Olej babassu a komedogenność – czy może powodować zaskórniki?

Olej babassu jest lekko komedogenny, ale jedynie bez rozcieńczenia. W tym przypadku może powodować powstawanie zaskórników. Rozcieńczony nie wykazuje skutków ubocznych w postaci zwiększenia ryzyka występowania zaskórników.

Czy można samodzielnie przygotowywać naturalne kosmetyki z olejkiem babassu?

 Tak. 100% olej babassu służy po prostu jako baza i emolient dla innych składników.

Olej babassu na włosy i do pielęgnacji skóry – podsumowanie

 Olej babassu zajmuje ważną pozycję wśród emolientów i jest chętnie wykorzystywany jako składnik naturalnych kosmetyków. Wykazuje szereg dobroczynnych właściwości pielęgnacyjnych. Dba o wygląd cery, skóry i włosów. W Polsce wciąż niestety nie jest powszechnie znany. Wynika to m.in. z jego egzotycznego pochodzenia. Warto korzystać z niego w szerszym zakresie, wybierając czysty olej lub kosmetyki oparte na jego bazie.

Źródła:

1. Rodriquez C.R.; Ferreira M.; Vilhena C. E.; Almeida F. B.; Cruz A.S; Rodriguez Amado R.; Florentino C.; Carvalho C. T.; Fernandez P.; Development of Babassu Oil Based Nanoemulsions; Latin American Journal of Pharmacy; 2015; 34 (2): 338-43.
2. Gumiero V. C.; Babassu Nanoemulsions Have Physical and Chemical Stability;
   Journal of Dispersion Science and Technology; 2012; 11/33.