Olej monoi – właściwości i zastosowanie

Olej monoi produkuje się na bazie gardenii tahitańskiej i pulpy owoców orzecha kokosowego. W Polsce jest wciąż mało znany, jego popularność dopiero rośnie. Tymczasem to jeden z najcenniejszych naturalnych kosmetyków. Jakie dokładnie ma właściwości? Jak go stosować? Czy z oleju monoi można korzystać w czasie ciąży? Wyjaśniamy!

Olej monoi – co to dokładnie jest?

Olej monoi jest tradycyjnym, naturalnym produktem wykorzystywanym przez ludy Polinezji. W krajach pochodzenia (m.in. Tahiti) produkuje się go ręcznie, według ściśle określonej receptury, znanej od wieków. Jego nazwa w języku tahitańskim oznacza „perfumowany olej” lub „pachnący olej”. Wiąże się to z jego składem, który oprócz bazy – oleju kokosowego pozyskiwanego z pulpy owoców kokosa właściwego (Cocos nucifera) zawiera kwiaty intensywnie pachnącej gardenii tahitańskiej (Gardenia taitensis). Olej monoi to kosmetyk, a także afrodyzjak wykorzystywany podczas obrzędów i rytuałów. Jednocześnie jest to naturalny lek na przeziębienie, migrenę i bóle uszu. Matki smarują nim niemowlaki (i starsze dzieci).

Jak powstaje olej monoi?

Ludy Polinezji najpierw tłoczą olej kokosowy. Następnie zanurzają w nim kwiaty gardenii na 15 dni. Ten etap nazwany jest z j. francuskiego enfleurage. Dochodzi wtedy do procesu maceracji, podczas której olej zostaje wzbogacony o składniki aktywnie czynne znajdujące się w kwiatach. Jednocześnie nabiera przyjemnego, kwiatowego zapachu. Kwiaty zbiera się w początkowym etapie kwitnienia. Pozyskuje się je po poranku. Muszą być bezpiecznie przetransportowane. Najpierw usuwa się im pręciki. Dopiero wtedy można ich użyć do sporządzenia orzechowo-kwiatowego oleju.

Europejczycy odkryli monoi dzięki wyprawom kapitana Jamesa Cook'a. W 1769 r. podróżnik dotarł do wysp Polinezji. Odkrycie nie spotkało się jednak z wielkim entuzjazmem. W krajach europejskich zaczęto korzystać z dobroczynnego oleju dopiero od lat 50. ubiegłego wieku. Dzisiaj olej monoi zastępuje różnorodne kosmetyki. Służy przede wszystkim urodzie kobiet. Stanowi ochronę przed prażącym słońcem czy wysuszającym wiatrem. W wielu krajach świata stosuje się go jako dodatek do kosmetyków. Przykładem jest Regenerum, serum regeneracyjne do ust, olejek w żelu i peeling cukrowo-solny, ekstrakt z yerba mate i olej monoi Vis Plantis. Olej wykorzystuje się w kremach, balsamach i innych kosmetykach do ciała.

Olej monoi – składniki aktywne

Olej monoi to bogactwo składników aktywnie czynnych, które dobroczynnie wpływają na kondycję skóry i włosów. Sam ekstrakt z kwiatów gardenii zawiera około 150 związków, z czego najwięcej jest estrów. Najważniejsze z nich:

• Kwasy tłuszczowe: kwas palmitynowy, kwas laurynowy, kwas kaprylowy, kwas oleinowy.
• Ponadto: sterole, salicylan metylu, benzoesan (Z)-3-heksenylu, octan dihydrokoniferylu, alkohol dihydrokoniferylowy i benzoesan geranylu.

Jakie są właściwości oleju monoi wykorzystywane w pielęgnacji skóry?

Olej monoi ma stałą konsystencję, ale pod wpływem temperatury (powyżej 25°C) ulega upłynnieniu. W porównaniu do czystego oleju kokosowego jest bardziej miękki i delikatny. Posiada żółtawą barwę i wykazuje dużą odporność na jełczenie. Naturalny olej zachowuje przydatność przez około dwa lata po otwarciu opakowania. Skóra dobrze go toleruje. Raczej nie powoduje reakcji alergicznych. Nadaje się dla osób, które mają wrażliwą cerę i skłonność do pękania naczynek. Z jego właściwości korzystają koncerny farmaceutyczne oferujące m.in. olejki do twarzy. Na tym oczywiście nie kończą się zalety oleju monoi. Jaki jeszcze ma wpływ na zdrowie i urodę?

Inne dobroczynne właściowści oleju monoi

• Działa nawilżająco. Chroni skórę przed wysuszeniem, utrzymując jędrność. W wielu kosmetykach (takich jak np. balsamy do ust) pełni rolę emolientu. Pozwala zachować odpowiednią wilgotność i konsystencję. 
• Stanowi naturalny filtr ochronny, dzięki któremu skóra jest mniej narażona na niekorzystne czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV czy wysuszenie przez wiatr. To opóźnia procesy starzenia i może ograniczyć ryzyko występowania chorób nowotworowych.
• Ma działanie przeciwzapalne. Pomaga przy różnorodnych schorzeniach skórnych, np. wywołanych infekcją. Łagodzi podrażnienia. Z tej właściwości korzysta się również przy pielęgnacji skóry głowy.
• Pobudza procesy regeneracyjne i przyspiesza odbudowę skóry. To bomba odżywcza zawierająca różnorodne substancje aktywnie czynne. 
• Wykazuje działanie przeciwgrzybiczne. Służy urodzie, a jednocześnie zapobiega i zwalcza grzybicę.
• Łagodzi podrażnienia i swędzenie po ukąszeniu owadów. Podobne działanie – kojące – wykazuje w przypadku drobnych uszkodzeń skóry, np. obdrapań i oparzeń. Z tej właściwości warto w szczególności korzystać po zabiegu depilacji bądź po goleniu.
• Zmniejsza widoczność zmarszczek.Wspomaga oczyszczanie skóry z toksyn.
• Czysty, naturalny olej nie działa komedogennie, czyli nie powoduje powstawania zaskórników na skutek zatykania porów.

Olej monoi – zastosowanie w pielęgnacji włosów

Olej monoi ma największe znaczenie jako środek służący do pielęgnacji skóry, z którego zalet można skorzystać, stosując peelingi, kremy i balsamy do ciała. Jednakże „perfumowanego oleju” warto także używać jako odżywki do włosów.

• Pomaga w regeneracji i wspiera odbudowę uszkodzonej struktury włosa. 
• Ogranicza wypadanie i rozdwajanie końcówek. 
• Zwiększa odporność na mechaniczne zniszczenia (np. podczas rozczesywania), negatywny wpływ czynników atmosferycznych (promieniowanie UV), różnorodne związki chemiczne (np. chlor w wodzie) i niewłaściwą pielęgnację (np. zbyt częste suszenie). 
• Poprawia sprężystość i elastyczność (mniejsze ryzyko łamania). 
• Zapobiega powstawaniu łupieżu i łojotoku. 
• Łagodzi podrażnienia skóry głowy. 
• Nadaje włosom zdrowego blasku i poprawia ich gęstość. Dzięki temu fryzura prezentuje się bardziej spektakularnie. Polinezyjki zawdzięczają piękne, gęste, czarne włosy właśnie olejowi produkowanymi z kokosowej pulpy i kwiatów gardenii.

Jak stosować olei monoi?

Olejek monoi jest składnikiem wielu kosmetyków, dlatego sposób użycia zależy od ich rodzaju. Oprócz tego można również stosować w pełni naturalny olej monoi – sprzedawany w słoikach ma stałą konsystencję. 

• Pobiera się niewielką ilość i nakłada na skórę lub włosy. W kontakcie ze skórą lub na słońcu staje się bardziej „maślany” i tym samym można go łatwiej wetrzeć. 
• W naturalnej formie jest często aplikowany na końcówki, co ogranicza ich rozdwajanie. Można go stosować zarówno na suche, jak i mokre włosy.
• Całe włosy warto nacierać olejem przed pływaniem na basenie. 
• Nadaje się do masaży leczniczych i relaksacyjnych. 
• W przypadku skóry tłustej oleje zaleca się ograniczać jego stosowanie (dotyczy to nie tylko monoi).

Olej monoi w ciąży

Olej monoi na wyspach Polinezji towarzyszy dzieciom już od narodzin. Równie chętnie korzystają z niego kobiety w ciąży. Uchodzi za jeden z najbezpieczniejszych olejów, dlatego w teorii można go używać bez ograniczeń. W praktyce – brak jest szczegółowych badań dotyczących wpływu na poczęte dziecko. Stosowanie oleju należy na wszelki wypadek omówić z lekarzem prowadzącym ciążę.

Czy olej monoi uczula?

Olej monoi zalicza się do naturalnych środków, które z założenia nie powinny powodować wystąpienia alergii. Nigdy jednak nie wyklucza się takich sytuacji, ponieważ dana osoba może negatywnie reagować na jeden czy kilka składników oleju. To sprawa indywidualna, dlatego warto wcześniej wykonać test na skórze, smarując olejem jej niewielki fragment. Jeśli w ciągu kilku godzin nie pojawi się zaczerwienienie, wysypka czy inny niepokojący symptom, z oleju można śmiało korzystać.

Czy olej monoi nadaje się do masażu?

Tak, olejek monoi ładnie rozprowadza się po ciele, gdyż zmienia konsystencję pod wpływem temperatury. Nie bez znaczenia jest także jego kwiatowy zapach, co podczas masażu ogranicza konieczność używania olejków do aromaterapii.

Olej monoi - podsumowanie

Olej monoi to w Polsce wciąż egzotyka i niewiele osób wykorzystuje go jako naturalny surowiec kosmetyczny. Jednocześnie nie każdy sprawdza skład kosmetyków dostępnych w sklepach, by przekonać się, że monoi często widnieje w nich jako ważna pozycja. Ze względu na fakt, że jest bezpieczny, wszechstronny, a ryzyko alergii zdawkowe, korzystanie z niego warto wprowadzić do codziennej pielęgnacji.

Źródła:

1. Claude-Lafontaine A.; Raharivelomanana P.; Bianchini J. P.; Schippa C.; Azzaro M.; Cambon A; Volatile Constituents of the Flower Concrete of Gardenia taitensis DC;
   Journal of Essential Oil Research 4/1992.
2. Celhay J. C., Plants and flowers of Tahiti. Papeete, tahiti: Societe nouvelle des du pacifique, 1981, s. 80-81.