Brak seksu w związku - problem ze mną, z nim czy z nami?

Brak seksu w związku wynika z różnych powodów. Niekiedy małżeństwa czy pary świadomie decydują się na tzw. życie w czystości. Częściej jednak ustanie kontaktów seksualnych ma podłoże psychologiczne lub fizjologiczne. Zobacz, z czego wynika brak współżycia w związku i co on oznacza.

Brak zainteresowania seksem w związku − czy to normalne?

Nauka dowodzi, że człowiek jest istotą seksualną. Erotyka i seks są naturalną stroną ludzkiego życia − aspekt ten w pewnym stopniu towarzyszy człowiekowi od urodzenia aż do śmierci. Niezależnie, czy są to zachowania seksualne poza związkiem, czy też przeżywane w stałym i zaangażowanym partnerstwie.

Seksuolodzy podkreślają również, że seks w związku zajmuje ważne miejsce w definicji miłości − jest wyrazem bliskości partnerskiej, oddania i możliwością przeżywania najgłębszego połączenia. Nie oznacza to jednak, że związek bez seksu jest bezwartościowy czy pozbawiony racji bytu. O tym wszak decydują indywidualne relacje międzyludzkie. Brak seksualności w związku zaczyna stanowić problem, kiedy partnerzy lub jeden z nich, chcą współżyć, a mimo to tak się nie dzieje. Dlaczego tak się dzieje? 

Rozwój relacji a ustanie seksu w związku

Natalia Klonowska wyjaśnia:

„Jak pokazują liczne badania, częstotliwość aktywności seksualnej jest najwyższa w ciągu pierwszych kilku lat nowych relacji, a następnie wykazuje tendencję do stałego spadku. Dotyczy to zarówno par heteroseksualnych, jak i homoseksualnych. Przyczynia się do tego wiele czynników, w tym problemy zdrowotne, ciąża i poród, stres w pracy lub przyzwyczajenie (brak nowości).

Inne badania naukowe wykazały istotny związek między regularnością seksualną a dobrym samopoczuciem. Analiza reprezentatywnej próby 16 tysięcy dorosłych Amerykanów wykazała, że częstotliwość seksu była silnym i pozytywnym bodźcem zwiększającym poczucie szczęścia. Podobne wyniki uzyskano, badając grupę 3800 dorosłych z Chin: zwiększona frekwencja (a także wyższa jakość seksu) wiązała się z wyższym poczuciem szczęścia. W innym badaniu z udziałem 1000 kobiet, które codziennie relacjonowały, jakie aktywności podejmują i które z nich cieszą je najbardziej, seks został oceniony jako działanie zapewniające największy poziom szczęścia”.

Rola seksu w związku

Natalia pisze dalej:

„Jak zauważa psycholog E. Janssen, większość mężczyzn i kobiet w pewnym momencie swojego życia nawiązuje romantyczną relację z wybrankiem. Seksualność odgrywa znaczącą rolę na początku relacji (pociąg seksualny zbliża Was do siebie), ale dla większości jest równie ważny po zakończeniu zalotów i nawiązaniu trwałej relacji.

Znaczenie seksualności różni się w zależności od osoby i od danej pary. Seks w związku przynosi zarówno radość, jak i wyzwania. Może przyczynić się do spełnienia i utrwalenia relacji, ale często stanowi źródło konfliktu, niepewności i zazdrości. Prowadzi także do rozstań i rozwodów. Wszystko dlatego, że pary wnoszą do swoich romantycznych relacji różne skłonności, doświadczenia seksualne, ale także odmienne oczekiwania. Ty i Twój partner możecie być mniej lub bardziej kompatybilni w dowolnym z tych obszarów, a Wasz stopień dopasowania prawdopodobnie z czasem się zmieni, podobnie jak zdolność (i chęć) do rozpoznawania i dostosowywania się do takich modyfikacji”.

Brak seksu w związku − przyczyny

Brak seksu w związku ma różne przyczyny. Nie zawsze musi być jednak zwiastunem kryzysu w relacji. Niekiedy wynika ze świadomej decyzji partnerów. Choć ludzka seksualność jest niesamowicie skomplikowaną strukturą powiązań pomiędzy wartościami i psychiką a anatomią i fizjologią, można w bardzo ogólnym zarysie podzielić przyczyny braku współżycia na kilka kategorii: wartości, problemy fizjologiczne (medyczne) i problemy psychiczne. Nie zapominaj jednak, że często czynniki te się przenikają i ciężko wytypować jeden, konkretny powód zaprzestania współżycia w związku.

Niejednokrotnie też mylone jest pojęcie seksu i seksualności. Seksualność to cecha człowieka, której nie sposób się pozbyć, nawet jeżeli człowiek pozostaje w całkowitej wstrzemięźliwości. Seks z kolei to aktywne współżycie, które może być lub też nie. 

Wstrzemięźliwość seksualna − przekonania i wartości

Chodzi tu o tzw. białe małżeństwa. Szerzej o tym temacie pisała Natalia w artykule: Białe małżeństwo − czy dziś jeszcze istnieje? Choć nie jest to powszechna praktyka w związkach, niekiedy pary, także małżeństwa po ślubie kościelnym, decydują się na to, żeby zachować wstrzemięźliwość. Co ważne, w białych małżeństwach najczęściej jest to wspólna i zgodna decyzja partnerów. Nierzadko stoją za tym wartości i postawy moralne, w tym wiara katolicka. 

Choć Kościół Katolicki nakazuje powstrzymanie się od seksu przed zawarciem sakramentalnego związku małżeńskiego, o tyle dopuszcza seks w małżeństwie. Co więcej, uznaje, że celem małżeństwa jest powołanie na świat potomstwa, a więc seks powinien spełniać przede wszystkim funkcję prokreacyjną. A co jeżeli chrześcijańskie pary nie chcą mieć dzieci? Pary najbardziej ortodoksyjnie podchodzące do kwestii wiary decydują się na świadomy brak seksu w małżeństwie. 

Białe małżeństwo zdarza się także wśród osób starszych, którzy zawierają związek w późniejszym wieku i decydują się na partnerstwo. W niektórych przypadkach wiek osłabia też aktywność seksualną, nawet u par, które do pewnego czasu współżyły ze sobą regularnie. 

Seksuologowie podkreślają, że związek bez seksu nie jest tym samym gorszy lub mniej wartościowy niż ten wypełniony namiętnością. Ważne, żeby partnerzy żyli w zgodzie z tą decyzją i samymi sobą. Istotne jest, aby pary były w tym względzie jednomyślne. Problemy z brakiem seksu w związku pojawiają się wtedy, kiedy jedna osoba chce współżyć, a druga nie ma na to ochoty, nie jest w stanie fizycznie współżyć lub nie występuje u niej popęd seksualny (czy też jest on niezwykle niski).

Brak seksu w związku − fizjologia

Brak współżycia w związku może być też wynikiem problemów ze zdrowiem jednego lub − dużo rzadziej − obydwojga partnerów. Przyjrzyjmy się tym najczęściej występującym:

1. Impotencja 

Częstym powodem zaprzestania współżycia jest niemożność wprowadzenia członka we wzwód (impotencja). Ale i tu przyczyna nie zawsze tkwi w fizjologii. Wiąże się ją z blokadami psychicznymi, stresem, przemęczeniem czy brakiem pożądania w stosunku do partnerki, czy partnera. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Impotencja psychogenna dotyczy 10% zaburzeń erekcji. 

Impotencję wiąże się z zaburzeniami hormonalnymi czy problemami krążenia, np. w wyniku nieleczonej cukrzycy (badania profilaktyczne są naprawdę ważne!). Za problemy ze wzwodem odpowiadają także nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego. W niektórych przypadkach pomogą tabletki na potencję. Przed ich zażyciem skontaktuj się jednak z lekarzem lub farmaceutą. 

2. Zaburzenie pożądania

Także i tę przyczynę należy traktować holistycznie. Może mieć on jednak podobnie jak impotencja, zarówno aspekt psychologiczny, jak i fizjologiczny. Seksuologowie definiują pociąg seksualny jako „wypadkową sił”, gdzie siłę dążącą do nawiązania kontaktu seksualnego równoważy siła powstrzymująca to działanie. Zaburzenie pożądania w związku oznacza, że u jednego z partnerów nie występują fantazje seksualne oraz żadne czynności tego typu. Obserwuje się przy tym obniżenie nastroju i co ważne, brak reakcji seksualnych uznaje się za problem. 

Zaburzenia te mogą mieć charakter uogólniony oraz sytuacyjny − ten pierwszy występuje zawsze i wobec wszystkich partnerów, ten drugi − tylko w określonych okolicznościach, w stosunku to pewnych osób. Problem ten może też mieć charakter pierwotny − występuje od zawsze, lub nabyty − pojawił się na pewnym etapie życia i najczęściej jest wynikiem traumy. 

Za fizjologiczny aspekt zaburzeń libido u mężczyzn odpowiadać mogą:

• problemy z gospodarką hormonalną (niski poziom testosteronu, wysoki poziom prolaktyny, zaburzenia wydzielania hormonów tarczycowych), 
• nowotwory (nie tylko narządów płciowych),
• cukrzyca, 
• choroby zakaźne, 
• choroby układu sercowo-naczyniowego, 
• choroby wątroby, 
• choroby nerek, 
• choroby psychiczne, przede wszystkim depresja, 
• leczenie chirurgiczne, 
• radioterapia i chemioterapia. 

Zaburzenia pożądania u kobiet wynikać mogą również z przemian hormonalnych zachodzących w okresie premenopauzalnym i menopauzalnym, w czasie połogu czy w ciąży.

3. Wulwodynia u kobiet

Brak seksu może wynikać także z problemu ze wprowadzeniem członka do pochwy, ponieważ u kobiety pojawia się niewyobrażalny ból. Zjawisko te nosi nazwę wulwodynii. Choroba ta traktowana jest do dziś jako zjawisko tajemnicze, często o idiopatycznej etiologii. Najczęściej nie ma organicznego powodu bólu. Dlatego lekarze prowadzący terapię choroby kierują pacjentki do gabinetu psychologa i seksuologa. Ból może mieć bowiem podłoże psychiczne. Kobiety zniechęcone bólem, zazwyczaj w pewnym momencie zaprzestają prób podejmowania tradycyjnego współżycia z partnerem. Kobiety cierpiące na wulwodynię mogą jednak odczuwać przyjemność seksualną pochodzącą z innych stref erogennych, m.in. znajdującej się na zewnątrz łechtaczki. 

4. Suchość pochwy

Sucha pochwa to powszechny problem, który zniechęca kobiety do współżycia. Pojawia się w wyniku zmian hormonalnych, przede wszystkim po połogu oraz w okresie premenopauzalnym i menopauzalnym. Istnieje dość proste rozwiązanie tego kłopotu: lubrykant! Żele intymne zwiększają poczucie komfortu u obydwojga partnerów i niwelują ból, wynikający z niedostatecznego nawilżenia. 

5. Infekcje intymne

Niechęć do współżycia powodują również infekcje intymne, zwłaszcza te nawracające. Zalicza się do nich waginozę bakteryjną, infekcje grzybicze lub wirusowe. Więcej na ten temat przeczytasz w artykułach: Infekcje pochwy − jak je rozpoznać? Lekarz wyjaśnia oraz Infekcja intymna u mężczyzn – czy wiesz, jak ją rozpoznać?

5. Niskie libido

Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn problemem na pograniczu psychologii i fizjologii może być niskie libido. Libido, jak pisałam w artykule: Dopasowanie seksualne - prawda czy mit?, to naturalny popęd seksualny człowieka. Jest on naturalnie niski lub wysoki. Jeżeli partnerzy mają różne potrzeby seksualne (przede wszystkim jeżeli chodzi częstotliwość uprawiania seksu), może dojść do zaprzestania współżycia. Ten problem leży na pograniczu fizjologii człowieka i jego psychiki. 

6. Leczenie farmakologiczne

Za brak seksu w związku odpowiada także stosowanie niektórych leków (np. leki antydepresyjne, które mogą obniżać popęd seksualny) lub też inne choroby psychosomatyczne, np. depresja.

Brak współżycia w związku − psychika

Seksualność człowieka to niezwykle istotna część osobowości. Na to, jak wygląda Twój seks i jak realizujesz swoje potrzeby seksualne, wpływa ogromna ilość czynników. A co sprawia, że seks w związku się kończy?

Jak już wspomniałam, duże znaczenie ma poziom libido partnerów. Innym ważnym czynnikiem, który czasem prowadzi do rozpadu współżycia, są odmienne potrzeby seksualne lub nieumiejętność ich zaspokajania, np. partnerka odmawiać seksu, jeżeli nie partner nie doprowadza jej do orgazmu.

Brak seksu w związku może być spowodowany także dość prostymi czynnikami. Bardzo ważnym aspektem dopasowania seksualnego jest wzajemna atrakcyjność fizyczna − jeżeli partnerzy przestają budzić w sobie pożądanie, seks ustaje. Za brak seksu w związku mogą odpowiadać też wszelakie traumy na tym tle, np. kobieta lub mężczyzna byli ofiarami przemocy seksualnej.

Trzeba też wspomnieć o tym, że brak pociągu seksualnego w związku może wynikać z czynników takich jak: przewlekłe zmęczenie, brak snu, stres, zaburzenia identyfikacji płciowej czy zaburzenia parafialne. Czym są te ostatnie? To wszelkie odbiegające od normy zachowania seksualne. Za normalnej uznaje się bowiem zachowania:

• skierowane do osoby dorosłej, 
• która jest w stanie wyrazić zgodę na seks, 
• nie szkodzą zdrowiu, 
• prowadzą do doznania przyjemności,
• są uznawane za akceptowalne społecznie.

W końcu brak seksu w związku może wynikać z powolnego rozpadu relacji, częstych kłótni i niedopasowania na innych polach. Zdarza się, że seks stosowany jest jako plaster na jątrzące się rany w relacji, a kiedy ustaje i ten, związek przestaje mieć sens.

Nierzadko brak seksu w małżeństwie związany jest z pojawieniem się dziecka. Młodzi rodzice przestają mieć dla siebie czas i poświęcają się nowym rolom w rodzinie. Kobiety po porodzie nierzadko wstydzą się swojego ciała i tego, co stało się z ich narządami płciowymi podczas porodu. Obawiają się, że nie będą w stanie dać satysfakcji partnerowi. Są też i partnerzy, którzy nie chcą współżyć z kobietą po porodzie.

Za brak seksu w związku odpowiadają także zdrady i związki pozamałżeńskie. Kolejną ważną kwestią, która powoduje brak seksu w związku, jest obawa przed niechcianą ciążą, nawet mimo stosowania środków antykoncepcyjnych.

Sprawdź artykuł: Antykoncepcja hormonalna - sprawdź, czy jest dla Ciebie!

Związek bez seksu − zaakceptować czy leczyć?

Dla białych małżeństw brak seksu nie stanowi problemu bezpośredniego, lecz może wpływać na relację. Substytucją tego aspektu powinna być uwaga poświęcana partnerowi i okazywanie czułości i bliskości w inny sposób.

Kiedy borykasz się z brakiem seksu w małżeństwie czy w związku partnerskim, pierwszym krokiem do rozwiązania problemu jest szczera i otwarta rozmowa. Pamiętaj jednak, żeby podczas niej nie obwiniać drugiej osoby. Mów o swoich potrzebach, emocjach i uczuciach. Być może problem tkwi w samym seksie, lub chodzi o coś zupełnie innego. Na pewno warto udać się wspólnie do seksuologa lub psychologa, który pomoże Wam w usprawnieniu komunikacji i zrozumieniu wzajemnie swoich potrzeb. Lekarz może przepisać np. leki na potencję dla kobiet lub mężczyzn. 

Jeżeli za brak seksu odpowiadają kwestie anatomiczne czy fizjologiczne, udaj się do lekarza. Odpowiednie leczenie może zmienić wszystko. Zaburzony popęd seksualny, a zwłaszcza wszelkie zmiany i wahania w tym względzie mogą być objawem poważnej choroby somatycznej. Nie należy więc tego lekceważyć. 

Źródła:

1.  Sobański A., Klasa K., Cyranka K., Müldner-Nieckowski Ł.,  Dembińska E., Rutkowski K., Smiatek-Mazgaj B.,  Mielimąka M., Wpływ kumulacji urazów seksualnych na życie seksualne i związek pacjenta,
2.  Radosław K., Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań,
3.  Izdebski Z., Współcześni Polacy wobec seksualności. Purytanie czy hedoniści?,
4. Kołodziej J., Kiedy pójdziemy do łóżka?,
5.  Jakima S., Problemy seksualne w przebiegu zaburzeń depresyjnych,
6. Fabiś A., Aktywność seksualna osób starszych,
7. Liberacka-Dwojak M., Z. Izdebski, Tematyka fantazji seksualnych wśród młodych dorosłych,
8. Strzelczak A.,  Tożsamość osób aseksualnych a ich funkcjonowanie w bliskich związkach,
9.  Fagan P. F., Wpływ pornografii na jednostkę, małżeństwo i społeczeństwo,
10. Zyśk N., Durka P., Wpływ macierzyństwa na seksualność kobiet,
11.  Janssen E., SprecherSex in Established Relationships, Encyclopedia of Human Relationships, 2009,
12.  Loewenstein G.,  Krishnamurti T., Kopsic  J., McDonald D.,  Does Increased Sexual Frequency Enhance Happiness, Journal of Economic Behavior & Organization, 2015.