Silikony w kosmetykach - czy silikon w kosmetykach jest szkodliwy?

Silikony to grupa związków syntetycznych, która znalazła szerokie zastosowanie między innymi w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystuje się je do produkcji preparatów pielęgnujących włosy, twarz oraz ciało. Wokół nich narosło wiele krzywdzących mitów, dlatego pora się z nimi rozprawić. Czy silikon w kosmetykach naprawdę szkodzi? 

Zastosowanie silikonów w kosmetyce 

Czym tak naprawdę są silikony? To syntetyczne polimery krzemoorganiczne. Występują w postaci oleju, żywicy silikonowej lub jako elastomery silikonowe, które swoją strukturą i wyglądem przypominają żelową galaretkę. Zaliczane są do grupy emolientów, czyli preparatów tworzących na skórze lub włosach specjalną warstwę okluzyjną, ograniczającą utratę wody i chroniącą przed czynnikami zewnętrznymi. 
 
Ze względu na swoje właściwości stosowane są w kosmetyce na szeroką skalę. Silikony można znaleźć w składzie kosmetyków kolorowych i wielu produktów do pielęgnacji ciała. Zawiera je np. emulsja do ciała Emolium Dermocare, której hypoalergiczna formuła natłuszcza i nawilża skórę oraz odbudowuje płaszcz hydrolipidowy. Innym ciekawym preparatem jest krem do stóp Floslek Dr Stopa, który zmiękcza i wygładza stwardniałą skórę na stopach. 
 
Silikony odpowiadają między innymi za: 

• Przyjemną i łatwą aplikację kosmetyku, 
• Jedwabiście gładką i zmatowioną skórę, 
• Wypełnienie zmarszczek i optyczne wygładzenie skóry, 
• Stabilność koloru podkładów i fluidów, 
• Wodoodporność kosmetyków, 
• Ochronę skóry przed promieniowaniem UV, 
• Lepszą przyczepność i trwałość produktów

Silikony są bezbarwne, bezzapachowe i stabilne, co oznacza, że nie tracą swoich właściwości (nie utleniają się). Ponadto nie są również komedogenne, czyli nie wykazują tendencji do zatykania porów skóry, wywoływania alergii i podrażnień. Warto zaznaczyć, że silikony jako związki pozyskiwane syntetycznie, nie są biodegradowalne, dlatego kosmetyki naturalne nie zawierają ich w swoim składzie. 

Silikony w kosmetykach do włosów 

Silikony często wzbogacają formuły preparatów do pielęgnacji włosów. Szampony do włosów i odżywki do włosów z zawartością silikonu znane są z właściwości kondycjonujących. Znakomicie wygładzają powierzchnię włosa, zamykają łuski, ułatwiają rozczesywanie. Po zastosowaniu kosmyki przestają się puszyć i plątać. Dodatkowo działają antystatycznie, ograniczając uporczywe elektryzowanie, dlatego świetnie sprawdzą się w przypadku włosów zniszczonych i niezdyscyplinowanych. 
 
Przykładem dobrego produktu może być szampon nawilżający do włosów TricoBotanica, który oprócz silikonu zawiera hydrolizowane proteiny jedwabiu i pszenicy, keratynę, olej pistacjowy i prowitaminę B5. Szampon delikatnie oczyszcza skórę głowy i włosy, a także wykazuje działanie regenerujące, nawilżające i zmiękczające. Jako drugi krok w pielęgnacji kosmyków sprawdzi się np. maska do włosów Hemp Care z organicznym olejem konopnym polecana do włosów suchych i kruchych. Koniecznie przeczytaj jeden z naszych poprzednich artykułów, w którym wzięliśmy na tapetę silikony w szamponach i ich wpływ na kondycję włosów

Silikony w kosmetykach do twarzy 

Ciało, włosy… a co z kosmetykami do twarzy? Czy w nich też występują silikony i – co kluczowe – jakie wykazują działanie? Otóż tak, silikony można znaleźć w produktach do pielęgnacji twarzy. Co więcej, ich obecność wpływa korzystnie na wygląd i kondycję skóry. Sprawdzają się między innymi w kremach anti-aging, ponieważ doskonale wypełniają zmarszczki, zmniejszają ich widoczność i wygładzają skórę, jak np. krem do twarzy na noc Tołpa Dermo Face, który oprócz redukcji zmarszczek przywraca skórze równomierny koloryt, rozjaśnia przebarwienia i odmładza rysy twarzy. 
 
Silikony zapewniają wodoodporność i trwałość preparatów do opalania, a do tego chronią skórę przed niekorzystnym wpływem promieniowania UV zarówno latem, jak i zimą. Zawiera je między innymi krem przeciwsłoneczny do twarzy Floslek Laboratorium Winter Care, który skutecznie wydłuża czas bezpiecznego przebywania na słońcu. 

Silikony w kosmetykach – rodzaje  

Silikony to bardzo liczna grupa związków. W kosmetyce wykorzystywane są głównie 4 rodzaje: 

• Silikony lotne (Cyclopentasiloxane, Cyclohexasiloxane), 
• Oleje silikonowe (Dimethicone, Amodimethicone), 
• Woski silikonowe (Alkyl Dimethicone), 
• Emulgatory silikonowe (PEG-12 Dimethicone, PEG/PPG-25/25 Dimethicone

Silikony w kosmetykach – oznaczenia 

Aby sprawdzić, czy w danym kosmetyku jest silikon, wystarczy dokładnie przyjrzeć się składowi INCI. Zasada jest taka, że im bliżej początku składu znajduje się dana substancja, tym większa jej ilość jest obecna w wybranym produkcie. Rozszyfrowanie wszystkich oznaczeń bywa kłopotliwe, dlatego poniżej znajdziesz małą ściągawkę. 

• Silikony lotne, łatwo odparowujące – cyclometicone, cyclopentasiloxane, cyclotetrasiloxane, cyclohexasiloxane, octamethyl cyclotetrasiloxane. 
• Silikony rozpuszczające się w wodzie – dimethicone copolyol, lauryl methicone copolyol, hydrolyzed wheat protein hydroxypropyl polysiloxane, wszystkie silikony z PEG. 
• Silikony nierozpuszczające się w wodzie, które usuniesz delikatnym preparatem myjącym – amodimethicone, dimethicone, dimethiconol, beheonoxy dimethicone, phenyl trimethicone. 
• Silikony nierozpuszczające się w wodzie, które należy usuwać preparatem z sulfatami (SLS) – simethicone, trimethicone, trimethylsilylamodimethic one, trimethylsiloxysilicates. 

Jeśli obawiasz się, że zapamiętanie tych wszystkich nazw będzie problematyczne, możesz sobie nieco ułatwić. Wszystkie substancje, których nazwa kończy się na -siloxane, -silanol, -silicone czy -methicone to silikony. 

Czy silikon w kosmetykach jest szkodliwy? 

Silikony przez długi czas znajdowały się na tzw. czarnej liście substancji zakazanych. Przyczyny należy upatrywać w zwiększającej się popularności produktów naturalnych, niezawierających żadnych związków chemicznych. A jak jest naprawdę? Czy silikon w kosmetykach rzeczywiście jest szkodliwy? Komitet Naukowy Komisji Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Konsumentów stwierdził, że dawki silikonów znajdujące się w kosmetykach i sposób ich aplikowania na skórę, nie wskazują na ich toksyczność, co zawarto w opiniach: SCCS/1241/10 z dnia 22 czerwca 2010 roku i SCCS/1549/15 z dnia 29 lipca 2016 roku. 

Podsumowanie 

Silikony znajdujące się w kosmetykach to pozyskiwane syntetycznie substancje, które wykazują szereg pozytywnych właściwości. Począwszy od działania wygładzającego, redukującego zmarszczki, chroniącego przed czynnikami zewnętrznymi i wydłużającego trwałość kosmetyków kolorowych, aż po ochronę przeciwsłoneczną. Ponadto są bezpieczne dla organizmu, nie wykazują działania alergizującego i drażniącego. Pamiętaj jednak, że działanie silikonów jest powierzchniowe. Nie nawilżają i nie odżywiają skóry, dlatego w swojej pielęgnacji nie pomijaj preparatów bogatych w składniki odżywcze i nie zastępuj ich wyłącznie produktami na bazie silikonów. 

Źródła:

1. P. Rościszewski, M. Zielecka, Silikony. Właściwości i zastosowanie, Wyd. Nauk. Tech., Warszawa, 2002 
2. A. Syrek, Silikony w medycynie i kosmetologii, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/181810, [dostęp 14.07.2022] 
3. https://www.kosmopedia.org/bezpieczenstwo/czarna-lista-skladnikow-kosmetycznych/silikony/, [dostęp 14.07.2022] 
4. M. Sułek, M. Zięba, Wpływ pochodnych silikonów o wysokim stopniu etoksylowania na właściwości użytkowe szamponów, [dostęp 14.07.2022]