Wrzód weneryczny − egzotyczna choroba weneryczna

Wrzód weneryczny to bakteryjna choroba przenoszona drogą płciową. W krajach rozwiniętych występuje bardzo rzadko − zwykle jako zawleczona z endemicznych rejonów w wyniku ryzykownych zachowań seksualnych. Jej głównym objawem jest miękkie owrzodzenie, zwykle w okolicy anogenitalnej, któremu w połowie przypadków towarzyszy zapalenie okolicznych węzłów chłonnych.

Wrzód weneryczny − co to za choroba?

W obrębie chorób przenoszonych drogą płciową znajduje się całkiem spora grupa schorzeń. Są to nie tylko rzeżączka, chlamydioza, kiła, HIV, rzęsistkowica, infekcja wirusem HPV czy opryszczka. Tą drogą może nastąpić również transmisja wirusowych zapaleń wątroby, a także mniej znanych i bardziej egzotycznych chorób takich jak właśnie wrzód weneryczny.

Wrzód weneryczny, czyli inaczej wrzód miękki występuje głównie w gorących obszarach Afryki, Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Środkowej. Zatem w Polsce spotyka się go rzadko − zwykle u osób po ryzykownych kontaktach seksualnych w rejonach endemicznych. Dlatego w przypadku diagnostyki wielu chorób − szczególnie tych sprawiających trudności diagnostyczne − tak ważne jest, żeby powiedzieć lekarzowi o swoich podróżach w egzotyczne miejsca.  

Zobacz też, jak można zarazić się HPV: Wirus HPV − jak można się zarazić?

Wrzód weneryczny − objawy  

Wrzód miękki to choroba bakteryjna, która jest wywoływana przez bakterię Haemophilus ducreyi. Okres bezobjawowego zakażenia może wynosić do około 7 − 10 dni.

Następnie w miejscu wniknięcia patogenu, pojawia się bolesna zmiana w postaci rumieniowej grudki lub plamki, która szybko ewoluuje w krostę. Stopniowo powiększa wymiary i przekształca się najpierw w nadżerkę, a potem w bardzo bolesne owrzodzenie o miękkich, nieregularnych brzegach (stąd nazwa − wrzód miękki. Wrzód twardy występuje w kile.) Sprawdź też, jak objawia się kiła: Kiła − co warto o niej wiedzieć?

Na dnie wrzodu widać żółtoszary wysięk i ropę, a zmiana może krwawić. Czasami, wrzody weneryczne są mnogie (częściej u osób chorujących na HIV lub w przypadku powierzchni ciała stykających się ze sobą), mogą też przypominać wyglądem inne choroby np. opryszczkę.

Zobacz też, jakie objawy daje AIDS, czyli choroba wywołana przez wirus HIV. Więcej w artykule: AIDS: objawy choroby

U kobiet choroba często przebiega bezobjawowo lub jej jedyną manifestacją są upławy czy ból przy oddawaniu moczu. Gdy zmiany są widoczne, umiejscawiają się głównie w przedsionku pochwy, na wargach sromowych mniejszych, w szyjce macicy i w okolicy okołoodbytniczej. U mężczyzn wrzód weneryczny lokalizuje się na napletku, wędzidełku,żołędzi i na skórze moszny. W przypadkach zakażenia drogą seksu oralnego, pierwotna lokalizacja owrzodzenia dotyczy jamy ustnej: języka, warg czy podniebienia. Istnieje również możliwość przeniesienia bakterii w inne miejsca − zmiany mogą pojawić się na dłoniach, udach czy twarzy.  

U około 50% przypadków pojawia się powiększenie i stan zapalny okolicznych (zwykle pachwinowych) węzłów chłonnych, najczęściej jednostronnie. Stają się bolesne, zrośnięte ze skórą, mogą ropieć, rozmiękać i tworzyć owrzodzenia. Towarzyszy temu gorączka i znaczne osłabienie. Czasami choroba może doprowadzić do rozpadlin, rozległych zniszczeń, deformacji tkanek i blizn − szczególnie gdy dojdzie do nadkażenia zmian skórnych innymi patogenami.

Wrzody weneryczne − jak rozpoznać chorobę?

Żeby lekarz mógł rozpoznać tę chorobę, najpierw musi zaistnieć jej podejrzenie. A wrzód weneryczny w Polsce występuje bardzo rzadko, dlatego konieczna jest Twoja współpraca. Nie zatajaj żadnych informacji, nawet gdy są dla Ciebie nieco niewygodne.

Pobranie materiału z dna owrzodzenia i z zajętych węzłów chłonnych, umożliwia identyfikację patogenu. Jako, że zakażenie chorobą weneryczną zwiększa prawdopodobieństwo innych chorób przenoszonych drogą płciową, warto przebadać się także w ich kierunku. Wrzód miękki może przypominać inne wrzody na narządach płciowych − znacznie powszechniejszą chorobą jest kiła czy opryszczka narządów płciowych, które należy wykluczyć. Nie można zapominać również o zwiększonym ryzyku infekcji wirusem HIV.

Zobacz, jak objawia się opryszczka narządów płciowych: Opryszczka narządów płciowych – co powinnaś wiedzieć?

Wrzód miękki − leczenie

W przypadku braku jakiejkolwiek terapii, w ciągu 1 − 3 miesięcy może dojść do samoistnego wyleczenia. Istnieje jednak ryzyko rozwinięcia ropnego zapalenia węzłów chłonnych i wystąpienia powikłań, takich jak destrukcja tkanek, powstanie deformacji czy nadkażenia innymi bakteriami.

Ogólne leczenie choroby opiera się na antybiotykoterapii. Leki stosowane w tym celu to ceftriakson (podawany domięśniowo) oraz leki doustne takie jak: azytromycyna, cyprofloksacyna lub erytromycyna.

Poprawa powinna wystąpić w ciągu 1 − 2 tygodni. Zajęte węzły chłonne mogą wymagać aspiracji treści ropnej (z pomocą igły) lub drenażu, żeby zapobiec powstaniu owrzodzeń i przetok. W przypadku zakażenia mieszanego innymi chorobami wenerycznymi, nie można zapomnieć o ich leczeniu.  

Źródła:

1. L. Irizarry, A. A. Wray, „Chancroid”

2. K. Korzeniewski, R. Olszański, „Choroby przenoszone drogą płciową i krętkowice endemiczne charakterystyczne dla gorącej strefy klimatycznej”

3. M. Duś, „Wrzód miękki − obraz kliniczny, współczesna epidemiologia, diagnostyka i leczenie”

4. S. Lautenschlager, M. Kemp, J. J. Christensen, M. V. Mayans, H. Moi, „2017 European guideline for the management of chancroid”