Współuzależnienie od alkoholu. Gdy alkoholizm to choroba całej rodziny...
Na czym polega współuzależnienie od alkoholu? Czy bliscy osoby uzależnionej potrzebują pomocy psychologicznej? Czy nadmierna chęć niesienia pomocy jest czymś złym? Sprawdź!
Spis treści
Koalkoholizm, czyli współuzależnienie od alkoholu wcale nie oznacza wspólnego picia. To pułapka, która wciąga członków rodziny w wir destrukcji i rozpadu, mimo ich dobrych chęci. Czym jest współuzależnienie i jak uwolnić się od niewdzięcznej roli „Ratownika” i „Ułatwiacza”?
Spis treści:
- Co to jest współuzależnienie?
- Współuzależnienie − jak funkcjonuje rodzina alkoholika?
- Osoba współuzależniona − cechy charakteru
- Osoba współuzależniona − zachowania
- Współuzależnienie − jak sobie pomóc?
Co to jest współuzależnienie?
Współuzależnienie to specyficzne zaburzenie, które dotyka członków rodziny alkoholika. Osoba współuzależniona odczuwa wewnętrzny chaos i zamęt uczuciowy: gwałtowne zmiany nastrojów, bezradność, zagubienie. Często neguje lub ukrywa problem alkoholowy w rodzinie, a nawet usprawiedliwia złe zachowanie bliskiej osoby (przed rodziną, znajomymi, w szkole, w pracy). Zjawisko zostało nazwane przez T. Cermaka w 1986 roku i najczęściej było rozpoznawalne u żon alkoholików.
Koncentracja współuzależnionych żon na problemie alkoholowym męża przybiera formę obsesji, a one same żyją w ciągłym stresie, napięciu i lęku. Ciągłe przebywanie w sytuacji stresowej prowadzi do przystosowania się do negatywnych warunków życia, rezygnacji z siebie, swoich potrzeb, a także do wytworzenia się złudnego poczucia kontroli nad mężem. Ta długotrwała, niszcząca sytuacja życiowa wywołana alkoholizmem i destrukcyjnymi zachowaniami alkoholika utrwala u żony przystosowawczą formę funkcjonowania, określaną właśnie jako współuzależnienie.
Sprawdź też, czym jest alkoholizm „pod krawatem"?
Współuzależnienie − jak funkcjonuje rodzina alkoholika?
Uzależnienie od patologii sprawia, że dana osoba nauczyła się „normalnie” żyć w dysfunkcyjnym środowisku i podtrzymuje ten model w obawie przed zmianą i samotnością. Często zdarza się, że członkowie takich rodzin później wiążą się z osobami zaburzonymi albo dotkniętymi podobnymi problemami. W najgorszej sytuacji są dzieci − nie otrzymują wsparcia, ani dobrych wzorców postępowania, dzieciństwo nosi piętno traumy, a rozwój osobowościowy staje się znacznie utrudniony.
Inne określenie stanu współuzależnienia to „koalkoholizm”. Zwrócono uwagę, że w okresie , kiedy alkoholik nie pije, osoby uzależnione od alkoholu i współuzależnione zachowują się bardzo podobnie. Alkoholik cierpi, nawet fizycznie, z powodu braku używki. W tym samym czasie koalkoholik żyje w napięciu i niepokoju, jakby czekał, kiedy powróci „norma”, czyli picie.
Osoba współuzależniona − cechy charakteru
„[Współuzależnienie] nie tylko ogranicza w sposób istotny swobodę wyboru postępowania, ale prowadzi do pogorszenia własnego stanu i utrudnia zmianę własnego położenia na lepsze”
− piszą Mellibruda i Sobolewska w swojej książce „Koncepcja i terapia współuzależnienia”.
Tak naprawdę, zgodnie ze stwierdzeniem psychologa J. Mellibrudy, w tego typu relację może wkroczyć zarówno osoba z zaburzeniami emocjonalnymi, problemami osobistymi, jak i osoba zdrowa. Jeżeli nie będzie umiała opuścić patologicznej relacji, to istnieją duże szanse, że stanie się współuzależniona.
Sprawdź też, dlaczego picie alkoholu może powodować ból brzucha.
O wspołuzależnieniu alkoholowym zadecydować może:
1. Sytuacja w małżeństwie i w rodzinie, w tym zachowania alkoholika
WARUNKI SPRZYJAJĄCE WSPÓŁUZALEŻNIENIU: zależność materialna, np. słaba pozycja zawodowa żony, silne przywiązanie emocjonalne żony, izolacja rodziny, naciski ze strony bliskich, środowiska, żeby utrzymać małżeństwo, agresja i przemoc męża – atmosfera niepewności, poczucie zagrożenia.
2. Cechy danej osoby, doświadczenia, postawy, które osoba potencjalnie współużależniona wnosi do związku
CECHY SPRZYJAJĄCE WSPÓŁUZALEŻNIENIU: niskie poczucie własnej wartości, nieumiejętność radzenia sobie z problemami, brak dojrzałości emocjonalnej, potrzeba posiadania partnera i potrzeba przynależności do kogoś.
3. Zmiany w nastawieniu w trakcie funkcjonowania patologicznego związku
WARUNKI SPRZYJAJĄCE WSPÓŁUZALEŻNIENIU: skłanianie się w kierunku myślenia magiczno-życzeniowego, pojawia się zaprzeczanie i przekonanie, że sytuacja jest pod kontrolą, na zasadzie „wszystko mogę kontrolować, powinnam to robić dalej”, pojawiają się oznaki adaptacji: lęk przed zmianą, przywiązanie do znanej struktury, zmiany nastroju, przenoszenie złości na inne osoby, poczucie winy i poczucie krzywdy.
Sprawdź także leki na stres i uspokojenie.
Osoba współuzależniona − zachowania
Zachowania osoby współuzależnionej koncentrują się wokół partnera i jego problemów. Zaczyna się od nasilonej kumulacji myśli, uczuć i działań, które dotyczą jego zachowań alkoholowych. Pojawia się złudne poczucie kontroli i nadzieja, że uda się utrzymać picie alkoholika w bezpiecznych granicach.
Schemat wspólnych kontaktów sztywnieje i utrwala się − od teraz bazuje na okresach picia i abstynencji. Emocje współuzależnionego to oczekiwanie na chwile wytchnienia. Z drugiej strony − osoba współuzależniona ma problem z odczuwaniem pozytywnych emocji. Po kolejnych incydentach alkoholowych i próbach odejścia od alkoholika, związek paradoksalnie się umacnia, a współuzależniony czuje, że nie może rozstać się z pijącym partnerem lub partnerką.
Współuzależnienie − jak sobie pomóc?
Jak wyjść ze współuzależnienia i odzyskać własne życie? Najważniejszy jest pierwszy krok. Choć to niezwykle trudne, kluczowe jest dostrzeżenie problemu lub posłuchanie innych, którzy go dostrzegli.
Samodzielne zrozumienie własnych schematów postępowania jest trudne. Nawet jeśli się uda, to wyjście z patologicznej sytuacji może być ponad siły osoby współuzależnionej. Z myślą o osobach współuzależnionych powstała psychoterapia współuzależnienia. Jej kolejne etapy umożliwiają pacjentom rozpoznanie sytuacji, w której się znajdują i zrozumienie schematów własnego postępowania.
Sprawdź też leki na ból głowy.