CBD: właściwości. Jak kannabidol może wpływać na układ nerwowy?

Olej konopny i produkty z konopi stosowane były od wieków. Współcześnie związki zawarte w tej roślinie, ich analogi i pochodne są badane oraz używane na całym świecie w terapiach licznych schorzeń i dolegliwości, z którymi ciężko sobie poradzić tradycyjnymi metodami. Co dokładnie wiemy o składnikach olejku konopnego i jaki wpływ mają na nasz układ nerwowy?

Konopia i jej składniki

Produkty z konopi należą do najpopularniejszych środków psychotropowych. Od wieków były stosowane jako używka, ale też jako środki wspomagające w leczeniu schorzeń takich jak jaskra, zaparcia, malaria, bóle reumatyczne, nadciśnienie czy astma. Pierwsze informacje o działaniu leczniczym konopi pojawiały się już w herbarzu chińskim z 2700 roku p.n.e.

Duże znaczenie w zakresie właściwości i składu chemicznego ma to, z jakim gatunkiem konopi się stykamy . Kiedy słyszysz konopie, zapewne myślisz o konopiach indyjskich. To odmiana bogata w THC, która wykazuje działanie psychoaktywne i halucynogenne. Do celów narkotycznych wykorzystywane są liście i kwiaty oraz żywica (zwana haszyszem), otrzymywane z gatunku Cannabis sativa var.indica (odmiany indyjskiej). Zwykłe konopie siewne, znane w Europie i w Polsce od stuleci, posiadają THC w śladowych ilościach. Za to bogate są w wiele innych cennych związków. Chodzi tu m.in. o kwasy tłuszczowe zawarte w oleju konopnym − uzyskiwany olej zawiera do 80% niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), ma bardzo dobrą zawartość i proporcje kwasów omgega-3 do omega-6.

Pierwszym poznanym i zbadanym związkiem z konopi był właśnie THC (tetrahydrokanabinol) i to z jego działaniem psychoaktywnym zwykle kojarzona jest ta roślina. Pozwolił on na lepszą analizę kanabinoidów (tak nazwano całą grupę związków odkrytą przy okazji badań związków chemicznych z konopi). Kanabinoidy to spora grupa substancji, do której zaliczają się związki syntetyczne, kanabinoidy naturalne pozyskiwane z konopi czy endokanabinoidy (substancje z tej grupy wytwarzane naturalnie w ludzkim organizmie). 

Sprawdź też zastosowanie CBD w kosmetyce.

Endokanabinoidy i układ endokanabinoidowy − co to jest?

Endokanabinoidy poznane zostały stosunkowo niedawno. Wytwarzane są w organizmie ssaków. Mają te same punkty działania i wychwytu w organizmie, co podane z zewnątrz związki izolowane z konopi. Pierwszy związek z podgrupy endokanabinoidów wyizolowano 1992 r. z mózgu świni.

W ludzkim organizmie działa cały układ, który reaguje na te substancje − mają one dedykowane sobie receptory i enzymy (biorą udział w syntezie endokanabinoidów i ich degradacji). Układ ten pomaga w regulacji wielu procesów fizjologicznych, takich jak przewodzenie sygnałów bólowych, regulacji nastroju i aktywności ruchowej czy regulacji poczucia głodu i sytości. Wpływa również na procesy metabolizmu węglowodanów i lipidów.

Receptory układu rozlokowane są m.in. w ośrodkowym układzie nerwowym, neuronach unerwiających jelita czy komórkach mięśniowych, które znajdują się w naczyniach mózgowych. Związki z tej grupy mają też zdolność oddziaływania z innymi przekaźnikami i układami w organizmie, dlatego też ich działanie jest tak wielokierunkowe. Obecnie prowadzi się wiele badań w celu wyizolowania pojedynczych składników kanabinoidów i dokładnego określania ich funkcji tak, żeby mogły być bezpiecznie używane w sprecyzowanych przypadkach.

Sprawdź też, jak przygotować domowy krem z olejkiem CBD.

Układ endokanabinoidowy jest wrażliwy zarówno na działanie kanabinoidów wytwarzanych w ludzkim organizmie, jak i na związki wprowadzane z zewnątrz (kanabinoidy z konopi czy syntetyczne analogi). Ze względu na częste działania niepożądane mieszanek związków zawartych w konopiach podjęto szereg prac, które mają wyizolować substancje i mieszanki pozbawione wpływu halucynogennego.

CBD − właściwości

W konopiach oprócz kanabinoidów, które działają psychotycznie, występuje też wiele związków pozbawionych tej właściwości. Są one obiektem wielu badań mających na celu włączenie ich do leczenia różnego rodzaju ciężkich chorób.

Kannabidiol, czyli CBD, to właśnie związek izolowany z konopi, który nie wykazuje efektów psychotycznych. Badania sugerują wręcz, że posiada aktywność przeciwpsychotyczną i łączony z THC może hamować jego działanie psychotyczne. Stawia się też tezę, że ma potencjał do zastosowania w terapiach uzależnień. Badania wskazują, że kannabidiol odznaczają właściwości przeciwdepresyjne, przeciwbólowe, neuroprotekcyjne czy immunomodulujące. W testach na zwierzętach dowiedziono, że kannabidiol może zwiększać przeżywalność komórek mózgowych.

Inne analizy pokazują, że ten związek z konopi ma wpływ na hamowanie powstawania przerzutów nowotworowych. Preparaty z olejem CBD są już stosowane w leczeniu klinicznym ciężkich mioklonicznych padaczek, takich jak zespół Draveta. W związku z tym pokłada się nadzieję na jego szerokie zastosowanie w lecznictwie, m.in. dlatego, że posiada bardzo mało działań niepożądanych. Pozostaje bez wpływu na ciśnienie krwi czy prace serca oraz, jak już wspomniałam, nie ma działania psychotycznego.

Wpływ kanabinoidów na układ nerwowy

Ze względu na rozmieszczenie w strukturach układu nerwowego receptorów, na które działają kanabinoidy oraz wpływu tych substancji na inne mechanizmy w organizmie, kanabinoidy mają bardzo szerokie spektrum działania. W układzie nerwowym związki te wpływają na czynności ruchowe oraz procesy poznawcze i pamięć. To działanie sprawia, że prowadzonych jest wiele badań nad wykorzystaniem związków z grupy kanabinoidów w chorobie Parkinsona, Pląsawicy Huntingtona czy stwardnieniu rozsianym.

Dodatkowo działanie neuroprotekcyjne (ochraniające komórki nerwowe i przedłużające ich żywotność) kannabidiolu może pomóc w zapobieganiu degradacji neuronów, która występuje m.in. w chorobie Parkinsona. Kanabinoidy chronią neurony na wiele sposobów. Ciekawostką jest to, że związki te wykazują charakter antyoksydacyjny i zwalczają wolne rodniki. Zostało to potwierdzone w badaniach na modelach choroby Alzheimera i stwardnieniu rozsianym. W przypadku stosowania kanabinoidów w leczeniu stwardnienia rozsianego dochodzi do łagodzenia napięć mięśniowych, nocnych bóli nóg, nietrzymania moczu w nocy oraz zaburzeń równowagi i pamięci.

W dalszym ciągu jeszcze prowadzone są badania nad szerokim zastosowaniem CBD zarówno u dorosłych, jak i dzieci chorych różnego rodzaju na padaczki. Substancja ta może wzmacniać działanie już stosowanych leków przeciwdrgawkowych, jak i przyczyniać się do bezpośredniego łagodzenia objawów padaczki. Prowadzone są również badania nad wykorzystaniem olejku CBD w leczeniu schorzeń takich jak schizofrenia czy choroba Huntingtona.

Sprawdź też leki i suplementy na układ nerwowy.

CBD w chorobach nowotworowych

Wpływ kanabinoidów na układ nerwowy przejawia się również w działaniu przeciwwymiotnym i uspokajającym. W wielu krajach stosuje się syntetyczne kanabinoidy jako wspomaganie terapii nowotworowej ze względu na ich wpływ na nudności, wymioty i odczuwanie bólu. Są to objawy, które silnie się wiążą z samą chorobą nowotworową, jak i chemioterapią. Hamowanie współtowarzyszących symptomów prowadzi do zwiększenia komfortu pacjenta i lepszego tolerowania leczenia. Związki pobudzają także apetyt, co jest bardzo duże znaczenie u chorych na AIDS.

CBD na ból

Wykorzystywanie związków z tej grupy w hamowaniu bólu jest tematem bardzo szerokim, złożonym i szalenie interesującym. Ze względu na mnogość mechanizmów działania i punktów uchwytu w organizmie mogą one wpływać na odczuwanie bólu na wielu poziomach i często sprawdzać się w bardzo trudnych, nietypowych przypadkach, kiedy powszechnie znane schematy leczenia nie dają zadowalającego efektu. Kanabinoidy są badane zarówno pod kątem łagodzenia bóli nowotworowych, jak i neuropatycznych.

Sprawdź alternatywne formy leczenia bólu: Niefarmakologiczne metody leczenia bólu. Czyli gdy tabletki nie pomagają.

CBD a depresja

Do innych przypadłości wiążących się z nieprawidłowym działaniem układu nerwowego należy depresja. To również bardzo szerokie zagadnienie, na które ma wpływ wiele czynników. Teorii na temat przyczyn powstawania zaburzeń depresyjnych istnieje wiele. I tak samo wiele jest grup leków na to schorzenie. Lekarz dobiera je w zależności od dokładnego obrazu choroby u konkretnego człowieka. Obecnie stosowane leki nie są jednak pozbawione działań ubocznych, które często chory nie może zaakcpetować. 

Występują też sytuacje, kiedy chory nie reaguje w pełni na dostępne leki. Dlatego szuka się nowych metod, które lepiej odpowiedzą na potrzeby pacjentów. To doprowadziło do rozwoju badań nad kanabinoidami pod kątem wykorzystywania ich w terapii depresji. Stało się tak m.in. dlatego, że na wystąpienie i przebieg depresji mają wpływ zaburzenia działania układów zależnych, także od endokanabinoidów. Testy te są ciągle w toku, ale wiele z branych pod uwagę związków wykazuje bardzo dobre efekty.

CBD − właściwości obiecujące, wciąż nie do końca poznane

Olej CBD, czyli związek wyekstrahowany (wyodrębiony) z konopi, który nie posiada właściwości psychoaktywnej, zaczyna mieć szerokie zastosowanie zarówno w leczeniu chorób układu nerwowego, jak i innych. Choć już dziś wiemy, że działa wielowymiarowo, badania nad kanabinoidami wciąż prowadzone są na szeroką skalę. Świat medycyny pokłada duże nadzieje w pochodzących z konopi substancjach, nawet w leczeniu chorób nowotworowych.

Źródła:

1. Ibeas Bih C.; Chen T.; Nun AV.: Molecular Targets of Cannabidiol in Neurological Disorders. Neurotherapeutics. 2015.
2. Benbadi SR.; Sanchez-Ramos J.; Bozorg A.: Medical marijuana in neurology. Expert Rev Neurother. 2014.
3. Adamczyk P.; Gołda A.; McCreary A.C.; Filip M.; Przegaliński E.: Activation of endocannabinoid transmission induces antidepressant-like effects in rats. W: Jurnal of Physiology and pharmacology. 2008.
4. Kazula A.: Zastosowanie naturalnych kannabinoidów i endokannabinoidów w terapii. W: Postępy farmakoterapii. [nr] 65. 2009