Ukąszenie owada: domowe sposoby na złagodzenie bólu

Ukąszenia owada wiosną i latem to nic dziwnego. W Polsce żyje wiele gatunków insektów, których ukąszenia mogą powodować rozmaite dolegliwości takie jak nieprzyjemny świąd, pieczenie, ból i obrzęk. Bywa też niestety, że ukąszenia owadów błonkoskrzydłych u osób uczulonych stanowią nawet zagrożenie dla ich zdrowia i życia. Jak radzić sobie z ukąszeniami różnych owadów?

Jakie owady mogą Cię ukąsić?

W Polsce przyczyną użądleń mogą być owady błonkoskrzydłe (łac. hymenoptera) takie jak pszczoły, osy, trzmiele czy szerszenie. Co ciekawe, owady te nie atakują nas wcale dla krwi, a żądlą jedynie wtedy, gdy czują się zagrożone. Najczęściej do tego typu wypadków dochodzi, gdy chodzisz boso po trawie czy łące lub nerwowo odganiasz natrętnego owada od jedzenia, które właśnie spożywasz.

W przeciwieństwie do owadów błonkoskrzydłych inne insekty, takie jak komary, meszki, muchy końskie i bąki bydlęce do swojego rozwoju potrzebują krwi kręgowców, stąd też podczas ukąszenia wysysają swojej ofierze krew.

Ukąszenie przez komara

Komary, a właściwie to samice komarów, mogą poprzez ukąszenie powodować rozwój typowych zmian skórnych, którym towarzyszy silny świąd oraz dokuczliwe pieczenie. Właściwie każdy z nas nie raz doświadczył ukąszenia samicy komara, stąd dość łatwo rozpoznać winowajcę w tym przypadku.

Samice komarów żyją blisko wilgotnych terenów, dlatego też najczęściej do pokąsania dochodzi podczas pobytu nad rzeką, nad morzem czy jeziorem. Komary wabione są przez zapach ludzkiego potu, dzięki czemu bez trudu znajdują swoje ofiary. Zobacz, jak odgonić komary w artykule: Domowe sposoby na komary! Sprawdź, jak zapobiec ukąszeniom. Podczas ukąszenia samica komara wstrzykuje do jej skóry niewielka ilość własnej śliny, a sama wysysa krew.

Jakie objawy daje ukłucie przez komara? U większości osób tuż po ukłuciu przez komara pojawia się niewielki rumień, w którego obrębie w ciągu kilku czy kilkunastu minut powstaje ostro odgraniczony obrzęk skóry i tkanki podskórnej o porcelanowo-białej barwie. Swędzący bąbel może mieć różne rozmiary, najczęściej jednak osiąga średnicę od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Z czasem ognisko obrzęku przybiera bardziej spoisty i naciekowy charakter, po czym stopniowo ustępuje w ciągu kilku dni. Silny świąd powoduje, że osoba pogryziona przez komara drapie się nawet w nocy przez sen. Drapanie miejsca po ukłuciu prowadzi do uszkodzenia skóry, przez co jest ona narażona na rozwój wtórnych infekcji, najczęściej o etiologii bakteryjnej.

W przeciwieństwie do klasycznego odczynu po ukłuciu alergia na komary to zjawisko dość rzadko spotykane. Uczulenie to błędnie określane przez pacjentów „uczuleniem na jad komara” jest w istocie alergią na białka zawarte w ślinie tego owada. W odróżnieniu do alergii na jad owadów błonkoskrzydłych, jak pszczoły czy osy, w przypadku alergii na komary reakcja ta rzadko przybiera formę ogólnoustrojową, zagrażającą życiu i zdrowiu pacjenta.

Ukąszenie przez meszki

Meszki podobnie jak komary, żyją w wilgotnych okolicach w sąsiedztwie rzek czy strumieni. Choć ukąszenie meszek nie zagraża życiu człowieka, owady te uszkadzają skórę człowieka, a zawarte w ślinie substancje powodują swędzenie, niewielki obrzęk i lekki ból. Typowe dla ukąszenia meszek są drobne, bolesne ranki, które dodatkowo swędzą.

Ukąszenie przez bąki bydlęce

Bąki bydlęce to owady, które powszechnie spotkać można na łąkach i pastwiskach. Potocznie nazywane są też muchami końskimi. Ich samice żywią się krwią zwierząt takich jak krowy czy konie. Owady mogą atakować również człowieka. Ukąszenia przez bąki bydlęce są bolesne, powodują większy obrzęk niż w przypadku komarów, miejsca te są też bardzo swędzące i tkliwe. Stan zapalny ustępuje zwykle samoistnie w ciągu kilku do kilkunastu dni.

Użądlenie przez osy i pszczoły

Choć osy i pszczoły są do siebie bardzo podobne, ich sposób żądlenia jest całkowicie odmienny. Pszczoła żądli tylko raz, natomiast po jej użądleniu w skórze zostaje żądło, które należy bardzo szybko i jednocześnie delikatnie usunąć. Osa, atakując człowieka, żądli kilkukrotnie, jednak pozostawia w skórze znacznie mniej jadu niż w pszczoły. W miejscu użądlenia każdego z tych owadów pod wpływem zwartych w ślinie substancji dochodzi do rozwoju reakcji zapalnej z towarzyszącym bólem, obrzękiem, pieczeniem i nieprzyjemnym świądem. Podobne dolegliwości rozwijają się po użądleniu przez szerszenia − owad ten ma dodatkowo dużo większe żądło, w związku z czym bolesność jest zwykle większa, a zmiany skórne utrzymują się dłużej niż w przypadku osy czy pszczoły.

Sprawdź także artykuł: Co na użądlenie osy? Poznaj domowe i apteczne sposoby na łagodzenie bólu!.

Ukąszenie przez mrówki

Mrówki gryzą jedynie wtedy, gdy czują się zagrożone. Ma to miejsce zazwyczaj, kiedy przypadkowo nadepniemy gołą stopą na miejsce, gdzie owady te bytują. Skóra po ukąszeniu przez mrówki jest bardzo bolesna, piecze, towarzyszy jej niewielki obrzęk.

Ukąszenie przez mrówki

Mrówki gryzą jedynie wtedy, gdy czują się zagrożone. Ma to miejsce zazwyczaj, kiedy przypadkowo nadepniemy gołą stopą na miejsce, gdzie owady te bytują. Skóra po ukąszeniu przez mrówki jest bardzo bolesna, piecze, towarzyszy jej niewielki obrzęk.

Opuchlizna po ukąszeniu owada – domowe sposoby

Najlepszym sposobem na obrzęk skóry w miejscu ukąszenia są zimne okłady, które należy zastosować bezpośrednio po ugryzieniu. Pamiętaj o tym, by zamrożonego kompresu nigdy nie przykładać bezpośrednio do skóry, bo może to spowodować odmrożenie i następnie uszkodzenie skóry.

Jak zrobić to prawidłowo? Zimny kompres owiń w ligninę i przyłóż na 15 minut do skóry. Zimne okłady to jeden z najlepszych domowych sposobów na opuchliznę i zaczerwienienie skóry po ugryzieniu przez owada. Zimno koi nie tylko obrzęk i rumień, działa również przeciwbólowo i ogranicza stan zapalny.

Świąd wywołany przez ugryzienie owada − domowe sposoby?

Żadne domowe sposoby nie są niestety skuteczne na świąd po ukąszeniu przez owada. Wynika on ze stanu zapalnego wywołanego przez substancje zawarte w ślinie insektów.

Skutecznym sposobem łagodzenia tych dolegliwości jest stosownie miejscowych preparatów glikokortykosteriodowych, które wykazują działanie przeciwzapalne. Dodatkowo, by złagodzić świąd, można też wykorzystać miejscowy preparat przeciwhistaminowy w postaci żelu. Choć wyjątkowo ciężko opanować chęć drapania, miejsc po ukąszeniach absolutnie nie wolno rozdrapywać, bo grozi to rozwojem wtórnych nadkażeń bakteryjnych. W przypadku takich powikłań niezbędne jest stosowanie antybiotyków w formie miejscowej lub doustnej.

Zwróć szczególną uwagę, by nie drapać miejsc po ukłuciu przez owady. Miejsca te można zabezpieczyć przewiewnym plastrem z opatrunkiem, co zapobiegnie rozdrapywaniu zmian szczególnie w nocy.

Jak radzić sobie z bólem po ukąszeniu przez owada?

Jeśli zmianom skórnym towarzyszy ból, a powyższe metody jak zimne okłady i maści o działaniu przeciwzapalnym nie działają, wówczas można zastosować dostępne bez recepty preparaty przeciwbólowe jak paracetamol czy ibuprofen. Leki te zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami zawartymi w ulotce lub wskazaniami lekarza rodzinnego.

Co robić, by uniknąć ukąszenia przez owady?

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ukąszeniom jest oczywiście unikanie kontaktu z owadami, które mogą użądlić bądź ukąsić. W okresie letnim stosuj specjalistyczne repelenty, które skutecznie odstraszają komary, meszki czy kleszcze − to zminimalizuje ryzyko pokłucia.

Jednym ze środków o najwyższej skuteczności w stosunku do komarów jest dietylotoluamid (DEET), który znaleźć można w większości dostępnych preparatów na rynku. Wybierając się do lasu, nad morze czy jezioro warto też zadbać o odpowiednią odzież ochronną, która powinna zasłaniać jak największą powierzchnię skóry.

Zwróć też uwagę, czy w miejscu, w którym nocujesz, okna i drzwi wyposażone są w moskitiery, które doskonale chronią przed dostaniem się komarów i innych insektów do pomieszczeń. Dobra ochrona przed owadami naprawdę skutecznie minimalizuje ryzyko pokłucia przez owady i pozwala cieszyć się wakacyjnym czasem bez nieprzyjemnych skutków pokłucia.

Ukąszenia owadów − naturalne sposoby?

W Internecie oraz poradnikach opisywanych jest wiele domowych sposobów na ugryzienia przez owady. Niestety większość naturalnych metod w ogóle nie działa na miejsca po ukąszeniach owadów lub wręcz nasila zmiany skórne.

Czego powinniśmy bezwzględnie unikać? Aplikacji na zmienioną zapalnie skórę roztworów soli kuchennej, soku z cytryny, octu, spirytusu salicylowego czy perfum, gdyż mogą one silnie podrażnić już i tak uszkodzoną skórę. Nie wolno też stosować okładów z roślin, takich jak pietruszka czy cebula, ponieważ grozi to rozwojem fototoksycznego zapalenia skóry. Podobnie jest z wszelkiego rodzaju naturalnymi ziołowymi olejkami jak olejek cytrynowy, olejek lawendowy czy cynamonowy, bo mają one właściwości drażniące oraz są potencjalnie uczulające.

Źródła:

1. Burgdorf W.H.C., Plewig G., Wolff H.H., Landthaler M., Braun-Falco Dermatologia, Wydanie III polskie, Lublin 2017 tom 1

2. Burgdorf W.H.C., Plewig G., Wolff H.H., Landthaler M., Braun-Falco Dermatologia, Wydanie III polskie, Lublin 2017 tom 4