Częste nudności i wymioty u dziecka − co mogą oznaczać?
Nudności i wymioty to częsta przypadłość wieku dziecięcego. Stanowią one objaw wielu schorzeń, z tego powodu w celu poznania przyczyny, niezbędne jest również analiza innych objawów towarzyszących.
Spis treści
Nudności i wymioty u dziecka mogą wynikać z wielu przyczyn − od zupełnie błahych do niezwykle poważnych, stanowiących zagrożenie dla życia. Nic więc dziwnego, że bardzo często budzą niepokój rodziców. Dowiedz się, co mogą oznaczać nudności i wymioty u dziecka, kiedy należy udać się do lekarza i jak je leczyć!
Wymioty i nudności u dziecka – przyczyny
W literaturze medycznej nudności definiowane są jako nieprzyjemne uczucie potrzeby zwymiotowania, któremu nie towarzyszy ból. Z kolei wymioty to gwałtowne wyrzucenie treści żołądkowej przez usta na skutek silnych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej. W pierwszych miesiącach życia niemowlęcia należy je różnicować z ulewaniem, czyli biernym cofaniem się zawartości żołądka do jamy ustnej bez towarzyszącego wysiłku i nieprzyjemnych torsji. Jest ono wynikiem niedojrzałości przewodu pokarmowego malucha. Z kolei obecność ruminacji – ponownego żucia, a następnie połykania cofniętej treści żołądkowej to wskazanie do wizyty u pediatry.
Zarówno nudności, jak i wymioty są objawem wielu chorób wieku dziecięcego. Jednak mogą stanowić również reakcję fizjologiczną – główne zadanie wymiotów polega na ochronie organizmu przed toksynami. Właśnie dlatego najczęstszą przyczyną ich wystąpienia jest zatrucie pokarmowe, do którego dochodzi w następstwie spożycia nieświeżej żywności zainfekowanej drobnoustrojami chorobotwórczymi lub ich toksynami. Nieprzyjemne bodźce zapachowe, smakowe oraz wzrokowe również mogą sprowokować wymioty.
Do pozostałych przyczyn nudności i wymiotów u dzieci należą:
- Wady anatomiczne przewodu pokarmowego – takie jak przerostowe zwężenie odźwiernika, niedrożność dwunastnicy czy choroba Hirschprunga, które zazwyczaj są wykrywane u niemowląt,
- Nietolerancja i alergie pokarmowe – najczęściej pierwsze objawy pojawiają się w trakcie rozszerzania diety w drugim półroczu życia,
- Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – w zwracanej treści pokarmowej nierzadko obecna jest krew,
- Choroba lokomocyjna – zazwyczaj jej objawy ulegają złagodzeniu wraz z dorastaniem dziecka,
- Schorzenia ośrodkowego układu nerwowego – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu, guz mózgu,
- Choroby układu moczowego – ostre odmiedniczkowe zapalenia nerek, mocznica,
- Choroby dróg żółciowych – zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych.
Nudności i wymioty mogą być również skutkiem niepożądanym przyjmowanych leków, np.: chemioterapii.
Wymioty u dziecka – kiedy zgłosić się do lekarza?
Nasilone nudności i wymioty u dziecka wymagają wizyty u lekarza. Udaj się do niego niezwłocznie, jeśli:
- Zaobserwowałeś objawy sugerujące odwodnienia u dziecka– suche śluzówki, zmniejszoną ilość lub zupełny brak moczu, apatię, przyśpieszone bicie serca i obniżone ciśnienie tętnicze krwi,
- Twoje dziecko niechętnie przyjmuje płyny, a próby nawodnienia kończą się wymiotami,
- Zauważyłeś obecność krwi w wymiocinach i/lub krwistą biegunkę,
- Wymioty występują rano na czczo, towarzyszy im ból głowy, który ustępuje zaraz po nich – objaw ten może sugerować rozwijającego się guza mózgu,
- Nudnościom i wymiotom towarzyszy silny ból brzucha, gorączka oraz zatrzymanie gazów i stolca – objawy te mogą wskazywać na zapalenie otrzewnej, wyrostka robaczkowego lub inny stan ostry wymagający interwencji chirurgicznej.
Co na wymioty u dziecka?
Leczenie przyczynowe nudności oraz wymiotów u dziecka jest możliwe dopiero po rozpoznaniu czynnika, który je wywołał. Niezależnie od tego podstawą pozostaje zapobieganie odwodnieniu oraz zaburzeniom elektrolitowym, które mogą rozwinąć się na skutek nadmiernej utraty płynów. Podawane doustnie elektrolity dla dorosłych oraz dla dzieci często okazują się wówczas przydatne. Jednak, jeśli wymioty są nasilone, a dziecko niechętnie przyjmuje płyny, konieczne może być nawadnianie dożylne. Początkowo należy również ograniczyć podawanie pokarmu. Po zmniejszeniu nasilenia nudności i wymiotów możesz stopniowo powracać do standardowego żywienia, zaczynając od pokarmów lekkostrawnych np.: kleiku ryżowego czy ugotowanej kaszy jaglanej.
Wybór leków przeciwwymiotnych zależy od ustalonej przyczyny nudności i wymiotów. Tabletki na chorobę lokomocyjną niwelują nasilenie przykrych dolegliwości podczas jazdy samochodem lub autobusem. Do pozostałych leków stosowanych w leczeniu nudności i wymiotów należą leki prokinetyczne (np.: metoklopramid), antagoniści receptora serotoninowego (np.: ondansetron) oraz sterydy. Leki przeciwbólowe lub leki przeciwgorączkowe dla dziecimogą być podawane dodatkowo, w razie współistnienia tych dolegliwości.
Domowe sposoby na wymioty u dziecka
Sprawdzone domowe sposoby na wymioty u dziecka, takie jak napar z imbiru, a także herbatka z melisy lub rumianku mogą zmniejszyć przykre dolegliwości i dodatkowo zapobiec odwodnieniu. Ulgę w przykrych dolegliwościach przynosi również dostęp do świeżego powietrza. Jest to szczególnie skuteczne w przypadku choroby lokomocyjnej u dzieci. Jeśli przykre objawy nie ustępują, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.
Podsumowanie
Nudności i wymioty u dziecka mogą być objawem wielu schorzeń – od łagodnego zatrucia pokarmowego, przez ostre stany wymagające leczenia chirurgicznego, do guza mózgu. Z tego powodu w żadnym wypadku nie wolno bagatelizować tych dolegliwości.- Interna Szczeklika, P. Gajewski, A. Szczeklik, 2021.
- Chandran, M. Chitkara, Wymioty u dzieci: kiedy uspokoić rodziców, potraktować jako objaw ostrzegawczy, a kiedy skierować na konsultację?,https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/531/original/61-73.pdf?1473335970, [dostęp 18.07.2022 r.]
- Horvath, Czy u dzieci z wymiotami w przebiegu infekcji żołądkowo-jelitowej stosować leki przeciwwymiotne?,https://www.mp.pl/pytania/pediatria/najnowsze-pytania/261663,czy-u-dzieci-z-wymiotami-w-przebiegu-infekcji-zoladkowo-jelitowej-stosowac-leki-przeciwwymiotne, [dostęp 18.07.2022 r.]