Grzybica pochwy – przyczyny, objawy i leczenie

Grzybica pochwy to powszechne schorzenie, które w którymś momencie życia dotyka większości kobiet. Cukrzyca, antybiotykoterapia, ciąża – to tylko niektóre ze stanów, które sprzyjają jej rozwojowi. Nieprawidłowe nawyki higieniczne również mogą być czynnikiem spustowym zakażenia grzybiczego. Dowiedz się więcej na temat grzybicy pochwy, jej przyczyn, objawów oraz sposobów leczenia. 

Co to jest grzybica pochwy?

Grzybica pochwy, inaczej nazywana również drożdżycą lub kandydozą, stanowi niezwykle częsty problem zdrowotny wśród płci żeńskiej. Szacuje się, że z jej objawami przynajmniej raz w życiu mierzy się ¾ kobiet, a u połowy z nich infekcja ma charakter nawrotowy. Choroba najczęściej dotyczy kobiet w wieku rozrodczym. Dużo rzadziej zdarza się w starszym wieku. Podobne objawy mogą być wówczas wywołane przez nowotwór szyjki macicy, pochwy lub sromu. Z tego powodu szczególnie kobiety po menopauzie nie powinny próbować leczyć domniemanej infekcji pochwy na własną rękę. Wizyta u ginekologa pozwoli na zdiagnozowanie przyczyny dolegliwości i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Ze względu na nasilenie oraz przebieg grzybicy pochwy wyróżnia się zakażenie niepowikłane i powikłane. 

• Zakażenie niepowikłane występuje sporadycznie i charakteryzuje się łagodną lub umiarkowaną intensywnością objawów. Jest rozpoznawane u kobiet z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym. 
• Z kolei powikłane grzybicze zakażenie pochwy charakteryzuje się ciężkim przebiegiem i często nawraca. Zazwyczaj występuje u kobiet chorujących na cukrzycę, zakażonych wirusem HIV, przyjmujących sterydy lub zmagających się z innymi stanami upośledzającymi odporność.

Grzybica pochwy – przyczyny

W niemal 90% przypadków patogenem odpowiedzialnym za grzybicę pochwy jest Candida albicans. Ten drożdżak wchodzi również w skład prawidłowej mikroflory pochwy, jednak w sprzyjających warunkach dochodzi do jego nadmiernego namnażania się, co daje objawy zakażenia. Grzybicze infekcje pochwy są związane z zaburzeniem prawidłowego stanu odporności gospodarza. Do czynników sprzyjających ich rozwojowi należą:

• Niedostateczna, ale również nadmierna i przesadna dbałość o higienę intymną,
• Noszenie zbyt obcisłej bielizny wykonanej ze sztucznych, nieoddychających materiałów,
• Otarcia mechaniczne,
• Ciąża,
• Czas miesiączki,
• Antybiotykoterapia,
• Sterydoterapia,
• Otyłość,
• Cukrzyca,
• Upośledzenie funkcji układu immunologicznego – AIDS, leczenie immunosupresyjne, białaczka.

Wykluczenie wyżej wymienionych stanów i zaburzeń jest niezwykle ważne w sytuacji, gdy mamy do czynienia z nawracającą grzybicą pochwy. Warto pamiętać o tym, że sytuacja ta stanowi wskazanie do oceny poziomu glukozy we krwi i moczu, ponieważ może być pierwszym objawem niewykrytej wcześniej cukrzycy.

Grzybica pochwy – objawy

Do typowych objawów grzybicy pochwy należy świąd, pieczenie oraz bolesność tej okolicy. Symptomy szczególnie nasilają się podczas oddawania moczu, współżycia oraz ciepłych kąpieli. W badaniu ginekologicznym uwagę zwraca zaczerwienienie, obrzęk i często widoczne pęknięcia błony śluzowej pokrywającej wargi sromowe mniejsze i pochwę. Nieprzyjemnie uczucie mrowienia w pochwie, a także nasilone upławy o charakterze białych, bezwonnych grudek to najczęstsze objawy, które kobiety z infekcją grzybiczą zgłaszają lekarzowi ginekologowi.

Nie tylko drożdżaki mogą wywołać infekcję pochwy. Wybór odpowiedniego leczenia wymaga wykluczenia innych przyczyn, które mogą dawać podobne objawy. Pod szczególną uwagę należy wziąć waginozę bakteryjną oraz rzęsistkowicę. Świąd, ból oraz pieczenie okolic intymnych to symptomy, które mogą wystąpić we wszystkich wymienionych infekcjach. Grzybica pochwy wyróżnia się obecnością intensywnych, serowatych oraz bezwonnych upławów, a także zachowanym prawidłowym pH pochwy (pH < 4,5).

Grzybica pochwy – leczenie

Sposób leczenie grzybiczego zapalenia pochwy zależy od jego nasilenia oraz przebiegu. Zalecany schemat terapii jest również nieco inny u kobiet w ciąży. 

• W przypadku niepowikłanej grzybicy pochwy o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu zwykle wystarczy kilkudniowe stosowanie miejscowych preparatów na infekcje pochwy, które zawierają w swoim składzie substancje przeciwgrzybicze, takie jak klotrimazol, nystatyna czy też natamycyna. Są one dostępne w aptece w postaci kremów, maści oraz globulek dopochwowych. W tym wskazaniu leki doustne zaleca się dużo rzadziej. 
• U kobiet, które cierpią na nawracającą grzybicę pochwy o ciężkim przebiegu, konieczne staje się włączenie leczenia doustnego. Zazwyczaj stosuje się je razem z miejscową terapią przeciwgrzybiczą. Równoległe leczenie partnera seksualnego jest wskazane tylko wówczas, jeśli stwierdza się u niego zapalenie żołędzi.
• Kobiety w ciąży nie mogą być leczone preparatami doustnymi. Jedną dozwoloną wówczas metodą terapii stanowią opisane wcześniej leki miejscowe. Skutecznie może okazać się również pędzlowanie pochwy gencjaną, szczególnie kiedy zbliża się termin porodu. Grzybicze zapalenie pochwy w trakcie ciąży nie stanowi przeciwwskazania do porodu drogami natury, jednak każdy stan zapalny w tym czasie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem porodu przedwczesnego i wymaga leczenia.
• Po wyeliminowaniu zakażenia za pomocą preparatów przeciwgrzybiczych wskazane jest stosowanie probiotyków ginekologicznych. Pozwolą one na odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej pochwy, która stanowi najlepszą tarczę ochronną przed nawracającymi infekcjami grzybiczymi.
• Częstym działaniem niepożądanym miejscowych leków przeciwgrzybiczych, a także skutkiem samej infekcji intymnej jest nadmierne wysuszenie błony śluzowej tej okolicy. Preparaty na suchość pochwy, a także odpowiednio dobrane płyny do higieny intymnej mogą pomóc w uporaniu się z tym dyskomfortem.

Grzybica pochwy – domowe sposoby

Musisz być świadoma tego, że grzybica pochwy, tak jak każda inna infekcja intymna wymaga ściśle dobranego leczenia farmakologicznego. Domowe sposoby nie są wystarczające w przypadku tej przypadłości. Z tego powodu warto je traktować jedynie jako wsparcie podczas terapii farmakologicznej, a także profilaktykę infekcji intymnych pozwalającą na uniknięcie zakażenia.

Zadbanie o zdrowie intymne w domowym zaciszu jest niezwykle proste. Wystarczy, że zastosujesz się do poniższych zasad.

1. Zrezygnuj z niewygodnej bielizny wykonanej ze sztucznych tkanin. Zamiast tego wybieraj przewiewne bawełniane majtki.
2. Nie zakładaj podpasek i wkładek higienicznych, jeżeli nie masz okresu.
3. Śpij bez bielizny.
4. W żadnym wypadku nie stosuj irygacji pochwy. Pamiętaj o tym, że pochwa prawidłowo nie jest środowiskiem jałowym. Na pokrywającym ją nabłonku bytuje wiele dobroczynnych mikroorganizmów, których zadanie polega na ochronie przed rozwojem infekcji intymnych. Zniszczenie tej naturalnej tarczy środkami myjącymi sprawia, że staje się bezbronna. Z tego powodu ogranicz stosowanie płynów do higieny intymnej do okolicy sromu.
5. Zadbaj o zdrową i zbilansowaną dietę. Nadmiar cukrów prostych w pożywieniu jest czynnikiem ryzyka infekcji grzybiczej.

Czy grzybica pochwy jest niebezpieczna?

Grzybica pochwy nie stanowi zagrożenia dla Twojego życia, jednak przykre dolegliwości mogą znacząco obniżyć jego komfort. Sporadyczne zakażenie drożdżakowe może wystąpić u każdej kobiety. Jednak, jeśli infekcja powraca, konieczne jest pogłębienie diagnostyki w celu odkrycia czynnika predysponującego.

Podsumowanie

Grzybica pochwy to jedna z najczęściej występujących infekcji okolic intymnych. Jeśli mierzysz się z jej objawami, koniecznie zaczerpnij rady lekarza. Powyższy artykuł stanowi jedynie pewien niezwykle skondensowany fragment współczesnej wiedzy w tym temacie i nie zastąpi porady specjalisty.

Źródła:

1. G.H. Bręborowicz, Położnictwo i Ginekologia. Tom 2, 2020,
2. Interna Szczeklika, pod red. P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021
3. M. Miller, Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, https://podyplomie.pl/ginekologia/17012,nawrotowe-zapalenie-sromu-i-pochwy-porady-dotyczace-leczenia, [dostęp 02.09.2022 r.]