Płodność u mężczyzn – co na nią wpływa i jak ją poprawić?

Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że każdego roku spada jakość męskiego nasienia. W ciągu ostatnich 40 lat pogorszyła się o ponad połowę. Dowiedz się, co może zagrażać plemnikom, jakie kroki podjąć, aby poprawić jakość nasienia i zwiększyć swoje szanse na ojcostwo. 

Płodność u mężczyzn – do jakiego wieku mężczyźni są najbardziej płodni?

Mężczyźni zachowują płodność przez całe życie, jednak jakość ich nasienia może ulec pogorszeniu.

• Największą płodność u mężczyzn obserwuje się w okresie młodości i wczesnej dorosłości – między 20. a 30. rokiem życia. Plemniki są wtedy najbardziej ruchliwe, a ich liczebność w ejakulacie jest wysoka. Jakość nasienia w dużej mierze zależy od zdrowego stylu życia. Dlatego o szansach na ojcostwo decyduje nie tylko wiek, ale również dieta, aktywność fizyczna, unikanie palenia papierosów, alkoholu czy nadmiernego stresu.
• Od około 35. roku życia obserwuje się powolny spadek jakości plemników, choć oczywiście nie wyklucza to szansy na dziecko nawet u mężczyzn po 60. czy 70. roku życia. Wówczas zmniejsza się ruchliwość plemników, a część z nich ma nieprawidłową budowę czy uszkodzenia DNA. Starszy wiek ojca może wiązać się również ze zwiększonym ryzykiem ADHD, schizofrenii i niektórych nowotworów u dziecka.
• Na spadek płodności wraz z wiekiem wpływa naturalne obniżenie poziomu testosteronu oraz większa częstotliwość problemów zdrowotnych: otyłości, cukrzycy czy chorób sercowo-naczyniowych.

Sprawdź popularne kategorie

Jak sprawdzić płodność u mężczyzny?

Podstawowym badaniem płodności u mężczyzn jest badanie nasienia, inaczej zwane seminogramem lub spermiogramem. Analizie laboratoryjnej podlegają:

Jak zbadać płodność u mężczyzny w tym zakresie? Badania powinny obejmować oznaczenie poziomu testosteronu, hormonów gonadotropowych, estradiolu, TSH i FT4. Powyższe badania na płodność zaleca się w sytuacji, gdy po roku regularnego współżycia bez zabezpieczeń nie dochodzi do zapłodnienia. Wskazaniem są również wszelkiego rodzaju urazy okolic krocza lub stany chorobowe np. nowotwory jądra.

Co wpływa na płodność u mężczyzn i jakość nasienia?

Mężczyźni z reguły nie interesują się jakością swojego nasienia do momentu, aż wraz z partnerką doświadczają długich starań o dziecko. Wówczas decydują się na badania, które niestety w wielu przypadkach wypadają niekorzystnie. Diagnoza niepłodności wywołuje ogromne obciążenie psychiczne i presję, które wcale nie pomagają w staraniach. Dlatego warto zawczasu rozpocząć działania mające na celu dbałość o płodność.

Prawidłowa jakość nasienia jest kluczowym elementem warunkującym męską płodność oraz szanse na poczęcie potomstwa.Wpływają na nią zarówno czynniki związane ze stylem życia, jak i uwarunkowaniami środowiska. Odpowiednia dieta może w dużym stopniu poprawić parametry nasienia: liczbę plemników, ich jakość, ruchliwość oraz żywotność. Każdy mężczyzna planujący potomstwo powinien przeanalizować swój dotychczasowy styl życia oraz sposób żywienia i wprowadzić w nich niezbędne zmiany.

Co obniża płodność u mężczyzn?

Parametry nasienia pogarszają:

• Używki - nałogowe palenie papierosów lub regularne spożywanie alkoholu. Nikotyna i substancje zawarte w napojach procentowych zmniejszają liczbę wytwarzanych plemników oraz zaburzają ich prawidłową budowę, mogąc tym samym ograniczyć zdolność do zapłodnienia komórki jajowej.
• Nadwaga, otyłość - nieprawidłowa masa ciała przyczynia się do powstania zmian biologicznych, zakłócając prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego.
  
• Przegrzewanie jąder - narażenie jąder na częste przegrzewanie może zaburzyć proces powstawania i dojrzewania plemników. Nie zaleca się: trzymania laptopa na kolanach, częstych kąpieli w jacuzzi czy podgrzewanych siedzeń w aucie.
• Przewlekły stres - długotrwałe napięcie emocjonalne podnosi poziom kortyzolu, co wywiera negatywny wpływ na stężenie testosteronu.
• Infekcje intymne - wśród infekcji intymnych u mężczyzn, które mogą znacząco wpłynąć na płodność, wymienia się chlamydiozę i rzeżączkę.
• Przyjmowanie leków - leki obniżające płodność u mężczyzn i środki farmakologiczne, które mogą mieć negatywny wpływ na jakość nasienia, to szczególnie blokery kanałów wapniowych, leki przeciwdepresyjne, antyandrogeny oraz niektóre antybiotyki,
• Przebyte/aktywne choroby - niektóre choroby pociągają za sobą całkowitą bezpłodność, inne znacząco obniżają szansę na posiadanie potomstwa. Można tutaj wymienić choroby genetyczne (np. zespół Klinefeltera), zaburzenia rozwojowe (wnętrostwo), hormonalne, choroby układowe, nowotwory oraz czynniki zapalne, które mogą być przyczyną hematospermii.

Jak zwiększyć płodność u mężczyzn i poprawić jakość nasienia?

W poprawie jakości nasienia ogromną rolę odgrywa zdrowa, zbilansowana dieta. Równie duże znaczenie wspomagające w przypadku niedoborów składników odżywczych ma właściwa suplementacja. Po konsultacji z lekarzem warto rozważyć stosowanie tabletek na płodność u mężczyzn. Ogólne zalecenia skierowane do mężczyzn planujących potomstwo obejmują:

• Ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu – tłustych potraw, wysoko przetworzonych produktów typu fast food. W zamian należy zwiększyć spożycie kwasów tłuszczowych omega-3. Znajdziemy je głównie w rybach (łosoś, makrela, śledź itp.), olejach (lniany, sojowy, rzepakowy) oraz orzechach włoskich, pestkach dyni i migdałach,

• Zwiększenie spożycia antyoksydantów – witaminy dla mężczyzn mogą w znaczący sposób poprawić płodność. Przegląd badań dotyczących oddziaływania przeciwutleniaczy na parametry nasienia wskazuje, że na jego jakość wpływają witamina C, E, A, glutation, L-karnityna, koenzym Q10, selen oraz cynk,
• Suplementację witaminy D – wywiera pozytywny wpływ na liczebność, ruchliwość oraz jakość plemników. Suplementacja witaminy jest ważna szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy niedobory obserwuje się nawet u 90% społeczeństwa.

Wystarczą regularne spacery na świeżym powietrzu, basen lub joga. Warto podkreślić, że jest również aktywność, której plemniki nie lubią. To jazda na rowerze.

Jak poprawić płodność u mężczyzn i naturalnie zwiększyć jakość nasienia?

Medycyna naturalna dysponuje środkami, które również mogą przyczynić się do poprawy jakości nasienia. Jednym z nich są zioła na płodność. Wśród najpopularniejszych specyfików wymienia się: żeń-szeń, palmę sabałową oraz korzeń maca. Jednak przed włączeniem ich do codziennej diety, warto skonsultować się z lekarzem. Co jeszcze można zrobić w celu poprawy jakości nasienia?

Zwiększenie płodności u mężczyzn – podsumowanie

Problemy z niepłodnością są powszechne. Wiele par szuka odpowiedzi na pytanie: jak szybko zajść w ciążę. Nie ma na to prostej reecepty. Jednak dzięki zmianie przyzwyczajeń i stylu życia oraz wdrożeniu specjalistycznego leczenia możena znacząco zwiększyć szansę na poczęcie potomstwa. Cykl dojrzewania plemników trwa ok. 3 miesiące, do zaobserwowania pozytywnych zmian niezbędna jest cierpliwość.

Źródła:

1. Jeznach-Steinhagen, A. Czerwonogrodzka-Senczyna, Postępowanie dietetyczne jako element leczenia zaburzeń płodności u mężczyzn z obniżoną jakością nasienia, Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet medyczny, 2013
2. Łepecka-Klusek, A. Pilewska-Kozak, G. Jakiel, Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012
3. Z. Zdrojewicz, A. Wiśniewska, Rola cynku w seksualności mężczyzn https://www.dbc.wroc.pl/Content/2035/x21_Zdro2.pdf [dostęp 5.11.2022]
4. Jimbo M, Kunisaki J, Ghaed M, Yu V, Flores HA, Hotaling JM. Fertility in the aging male: a systematic review. Fertil Steril. 2022 Dec;118(6):1022-1034. doi: 10.1016/j.fertnstert.2022.10.035. PMID: 36509505; PMCID: PMC10914128.