Kwasy BHA w kosmetyce – jakie mają właściwości i kiedy warto stosować?

Kwasy BHA to hydroksykwasy wykorzystywane w praktyce klinicznej i dermatologicznej do leczenia różnych schorzeń skóry, takich jak trądzik, wypryski czy łuszczyca. Jedną z cech kwasów BHA jest rozpuszczalność w tłuszczach, co umożliwia im przenikanie przez warstwę sebum na powierzchni skóry. Przeczytaj, jakie właściwości mają kwasy BHA i w jakich produktach kosmetycznych je znajdziesz. 

Kwas BHA – co to jest? 

Hydroksykwasy to znane i wykorzystywane na szeroką skalę w kosmetyce związki chemiczne. Cząsteczka kwasu hydroksylowego składa się grupy karboksylowej i hydroksylowej, łącząc w sobie właściwości zarówno kwasu, jak i alkoholu. Czynnikiem determinującym sposób działania jest położenie grupy hydroksylowej (OH-) w strukturze chemicznej. W przypadku kwasów BHA grupa ta przyłączona jest do drugiego atomu węgla w łańcuchu organicznym, dlatego kwasy BHA nazywane są beta-hydroksykwasami. Oprócz kwasów BHA, w formulacjach kosmetycznych możesz również spotkać kwasy AHA (alfa-hydroksykwasy) i PHA (poli-hydroksykwasy). 

• Cechą wyróżniającą kwasy BHA jest niewielki rozmiar cząsteczki oraz lipofilowość, czyli zdolność rozpuszczania się w tłuszczach.  
• Właściwości te sprawiają, że kwasy BHA przenikają przez warstwę lipidową skóry, dzięki czemu skutecznie oddziałują na różne jej warstwy, aż do mieszków włosowych.  
• Jest to szczególnie korzystne w kontekście pielęgnacji skóry z tendencją do trądziku, również w przypadku trądziku u dorosłych. 

Ponadto kwasy BHA są substancjami stabilnymi w różnych warunkach, między innymi w zmiennym pH. Ich stężenie może być skutecznie formułowane w produktach kosmetycznych w zależności od przeznaczenia konkretnego preparatu oraz nasilenia i podłoża problemów dermatologicznych. Znajdziesz je w kremach i serum do twarzy, również w kremach przeciwzmarszczkowych dla mężczyzn oraz kosmetykach pod oczy, maskach do stóp, szamponach i peelingach.    

Kuracja kwasem BHA przeznaczona jest głównie do skór podatnych na trądzik, nadmiernie wydzielanie sebum, wypryski oraz zaskórniki, zwłaszcza w obszarze tzw. strefy T, stąd ich obecność w maściach na trądzik i innych preparatach redukujących objawy dermatozy. Ponieważ kwasy BHA to typowe kwasy na przebarwienia, formulacje zawierające związek sprawdzą się również u osób zmagających się z zaburzeniami pigmentacji skóry. 

Kwasy BHA – rodzaje 

Najczęściej wykorzystywanym w kosmetyce kwasem BHA jest kwas salicylowy – związek organiczny będący prekursorem aspiryny pozyskiwany z kory wierzby i liści brzozy. Cenne właściwości kwasu salicylowego, w tym zdolność do złuszczania warstwy rogowej naskórka, zostały odkryte już w 1860 roku przez niemieckiego dermatologa P. G. Unna. Chemiczna struktura kwasu salicylowego pozwala rozpuścić nagromadzone sebum, usunąć martwe komórki naskórka oraz zanieczyszczenia znajdujące się na skórze, dlatego jest nieoceniony w pielęgnacji skóry tłustej. Substancja likwiduje przebarwienia, wygładza i ujednolica skórę. Co więcej, działa przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo i przeciwbakteryjne.  

Kosmetyki zawierające kwas BHA to np.: 

• Vichy Normaderm Probio-BHA serum przeciw niedoskonałościom z 5% kompleksem kwasu salicylowego i glikolowego (AHA) oraz frakcjami probiotycznymi, które przyspieszają odnowę skóry i wygładzają jej powierzchnię, a także redukują przebarwienia i zaskórniki,  
• Hanskin balsam oczyszczający pory z kwasami BHA dla osób z cerą tłustą i trądzikową. Testowana dermatologicznie, wegańska formulacja łagodnie złuszcza naskórek i skutecznie usuwa zanieczyszczenia i resztki makijażu, również wodoodpornego, 
• inoPharm Pure Elements peeling do twarzy z kwasami 9% AHA + BHA o działaniu peelingującym i odświeżającym, redukującym ilość wyprysków i zmian trądzikowych. Preparat wyróżnia się lekką, płynną konsystencją, przebadaną dermatologicznie formułą oraz kompleksowym działaniem poprawiającym ogólną kondycję skóry, 
• SVR Microgommage Lift, maska z retinolem, ziarenkami kwarcu i piasku wulkanicznego, olejkiem z róży i kwasem BHA, dzięki czemu gwarantuje działanie przeciwstarzeniowe, nawilżające, przyspieszające odnowę skóry oraz jej rozświetlenie, 
• Sesderma Retises krem pod oczy z 0,05% retinolem, stabilną formą witaminy C i kwasem BHA. Oprócz wspomnianych w składzie preparatu umieszczono również kwas bosweliowy, ester kwasu palmitynowego i oligopeptydu oraz glikoproteinę z Oceanu Antarktycznego pobudzającego syntezę kolagenu i elastyny, 
• Nivelazione Ekspresowa Gładkość specjalistyczny żel złuszczający do stóp z kompleksem kwasów AHA i BHA, zapewniający efekt gładkiej i miękkiej skóry stóp już po 2-5 dniach od zastosowania. 

Kwasy BHA – działanie 

Działanie kwasów BHA w kontekście pielęgnacji skóry jest wielopłaszczyznowe, ponieważ substancja ma wiele zalet. Poniżej najważniejsze właściwości kwasów BHA: 

• Działają złuszczająco już na poziomie komórkowym, co sprzyja poprawie tekstury skóry, 
• Redukują przebarwienia i widoczność blizn, 
• Usuwają zrogowaciały naskórek nie tylko na twarzy, ale też na innych częściach ciała, takich jak łokcie, stopy czy kolana, 
• Odblokowują i oczyszczają pory, zmniejszając liczebność wyprysków i zaskórników, 
• Regulują wydzielanie sebum. Jest to szczególnie ważne w przypadku skóry tłustej i skłonnej do trądziku, gdzie nadmierna produkcja sebum prowadzi do zatkania porów i powstawania zmian trądzikowych, 
• Działają przeciwzapalnie i antybakteryjnie, przyspieszają proces regeneracji, sprzyjają gojeniu się skóry, niwelują uporczywy świąd, zaczerwienienia i podrażnienia naskórka, 
• Stymulują produkcję kolagenu i elastyny, wskutek czego ujędrniają i wygładzają skórę, 
• Skutecznie wpływają na absorpcję przez skórę składników aktywnych znajdujących się w innych kosmetykach pielęgnacyjnych. 

Kwasy BHA – z czym łączyć? 

W pielęgnacji skóry właściwie skomponowana mieszanka składników aktywnych pozwala osiągnąć synergiczne korzyści i jeszcze lepsze efekty. Zobacz, z czym łączyć kwasy BHA, aby maksymalnie wykorzystać ich potencjał i uzyskać kompleksowy rezultat: 

• Naturalne ekstrakty roślinne, 
• Kwas hialuronowy, 
• Gliceryna, 
• Pantenol, 
• Ceramidy. 

Kuracja kwasem nie może również obyć się bez odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej. Intensywne złuszczanie naskórka może skutkować uwrażliwieniem skóry, a w konsekwencji – zwiększeniem podatności na przebarwienia i poparzenia słoneczne. Postaw na krem z wysokim filtrem, najlepiej 50+ i aplikuj go codziennie, w trakcie całej kuracji. 

Kwasy BHA – z czym nie łączyć? 

Substancje aktywne, których należy unikać podczas stosowania kwasów BHA to między innymi: 

• Inne kwasy, w tym kwasy AHA, 
• Retinol, 
• Witamina C, 
• Wysokie stężenia alkoholu, 
• Produkty silnie złuszczające, np. agresywne peelingi mechaniczne, 
• Substancje obniżające skuteczność kwasów BHA, np. niacynamid,  
• Substancje o działaniu potencjalnie drażniącym skórę, takie jak olejki eteryczne, mentol czy eukaliptus. 

Coraz popularniejszym trendem staje się formułowanie przez producentów preparatów kosmetycznych zawierających mieszankę kwasu BHA, kwasu AHA, retinolu oraz różnorodnych substancji aktywnych. Taki koktajl składników pobudza procesy regeneracyjne naskórka, poprawia krążenia krwi i dotlenia skórę, jednocześnie wspomagając mechanizmy tworzenia nowych komórek. Dodatkowo stymuluje produkcję kolagenu, istotnego elementu strukturalnego skóry, charakteryzującego się wyjątkową zdolnością do zatrzymywania wody w komórkach. 

Kwasy BHA – przeciwwskazania 

Przeciwwskazania do stosowania kwasów BHA to: 

• Stwierdzona alergia na salicylany lub pojawienie się objawów alergii po zastosowaniu, 
• Występowanie alergii skórnych innego typu, 
• Wyjątkowo ciężka postać trądziku, np. trądzik ropowiczy, 
• Ciągła ekspozycja na działanie promieni słonecznych, 
• Terapia retinoidami, czyli pochodnymi witaminy A, 
• Przebyty zabieg chirurgiczny twarzy, 
• Podrażnienie skóry, świeże rany lub blizny, 
• Aktywna opryszczka, 
• Ciąża i karmienie piersią. 

BHA czy jest szkodliwy? 

Właściwie dobrane stężenie kwasu i stosowanie substancji zgodnie z rekomendacjami producenta, uznawane jest za bezpieczne dla skóry, a ryzyko skutków ubocznych – niewielkie. Warunkiem są rozważne zakupy i ostrożność podczas wprowadzania kwasów do rutyny pielęgnacyjnej. Szczególnie jeśli wcześniej nie stosowałaś kwasów.  

Kluczem do zadowalających efektów jest świadomość, w jaki sposób i z jaką siłą substancje działają na skórę. Musisz także uwzględnić zalecane i niewskazane połączenia składników aktywnych, porę roku, a także stan i indywidualne potrzeby skóry.  

• Pamiętaj o stopniowym wprowadzaniu kosmetyków pielęgnacyjnych z kwasem BHA, dodając nowe produkty pojedynczo, dzięki czemu, w przypadku reakcji alergicznej lub podrażnienia szybko zidentyfikujesz przyczynę. 
• Na początek zacznij od niskiego stężenia, np. 0,5% aplikowanego maksymalnie 2 razy w tygodniu. W ten sposób unikniesz nadmiernego złuszczania i zapewnisz swojej skórze czas na adaptację. 
• Jeśli nie zauważysz podrażnień ani innych niepokojących reakcji skóry, po 2-3 tygodniach możesz zwiększyć częstotliwość do trzech razy itd. 
• Przed włączeniem nowej formulacji wykonaj test skórny na niewielkim i mało widocznym fragmencie ciała. Obserwuj skórę przez 24 godziny – brak zaczerwienienia, swędzenia czy pieczenia oznacza, że możesz kontynuować stosowanie. 

Częstą praktyką są zabiegi gabinetowe z użyciem kwasów BHA. W przeciwieństwie do pielęgnacji domowej podczas profesjonalnej usługi to dermatolog oceni stan Twojej skóry i dobierze właściwe stężenie substancji. Zazwyczaj jest ono wyższe niż stężenie BHA znajdujące się w kosmetykach do samodzielnego stosowania. 

Podsumowanie 

Kwasy BHA, między innymi kwas salicylowy, stanowią skuteczne narzędzie w pielęgnacji skóry tłustej i problematycznej. Zdolność złuszczania martwych komórek naskórka sprawia, że są efektywne w redukcji trądziku, przebarwień, zaskórników i innych niedoskonałości skóry. Aby w pełni wykorzystać ich potencjał, a jednocześnie zrobić to w sposób bezpieczny dla skóry, kluczowe jest właściwe połączenie kwasów BHA z innymi składnikami aktywnymi. Ważne jest też uwzględnienie ewentualnych przeciwwskazań i zachowanie ostrożności podczas włączania preparatów z kwasem do swojej pielęgnacji.   

Źródła:

1. A. Kapuścińska, I. Nowak, Zastosowanie kwasów organicznych w terapii trądziku i przebarwień skóry, https://phmd.pl/api/files/view/29935.pdf [dostęp 17.12.2023 r.] 
2. Arif T. Salicylic acid as a peeling agent: a comprehensive review. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2015 Aug 26;8:455-61. doi: 10.2147/CCID.S84765. PMID: 26347269; PMCID: PMC4554394., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4554394/ [dostęp 17.12.2023 r.]
3. N. Moczulewska, A. Mańkowska, Zastosowanie kwasu salicylowego w terapii skóry trądzikowej, https://wydawnictwo.wseit.edu.pl/wp-content/uploads/2020/06/Zastosowanie-kwasu-salicylowego-w-terapii-sk%C3%B3ry-tr%C4%85dzikowej.pdf [dostęp 17.12.2023 r.]