Słodki posmak w ustach – jakie są możliwe przyczyny tego objawu i co może oznaczać dla zdrowia?

Spożywanienapojów i deserów pozostawia na pewien czas słodki posmak w ustach.ikogo to wówczas nie dziwi. Zdarza się jednak, że jest on odczuwany niezależnie od sytuacji, np. po wypiciu wody, po przebudzeniu, na krótko po umyciu zębów. Przyczyną takich odczuć mogą być niektóre schorzenia. 

Co oznacza słodki posmak w ustach? 

Odczuwany przez ludzi smak pokarmów jest kombinacją pięciu wrażeń smakowych: kwaśności, słoności, słodkości, gorzkości i umami. Receptory smaku są rozmieszczone w całej jamie ustnej. Rozpuszczone w ślinie cząsteczki substancji pokarmowych pobudzają receptory. Rozpoczyna to kaskadę reakcji, które doprowadzają ostatecznie do powstania impulsów nerwowych przenoszących do ośrodkowego układu nerwowego informację o odczuwanym smaku. 

Słodki posmak w ustach – przyczyny 

Stałe uczucie słodkiego smaku w ustach niezwiązane z przyjmowanymi pokarmami bywa bardzo irytujące. Za tym objawem może stać wiele przyczyn. Przyjrzyjmy się kilku z nich. 

• Problemy stomatologiczne. Zła higiena jamy ustnej prowadzi do infekcji zębów, przyzębia, dziąseł i innych struktur. Obecność stanu zapalnego związanego z zakażeniem bakteryjnym może powodować odczucie smaku słodkiego lub słodko-kwaśnego. 
• Ciała obce w jamie ustnej. Mowa tu m.in. o protezach dentystycznych i aparatach ortodontycznych. Zła higiena jamy ustnej sprawia, że na tych urządzeniach mogą osadzać się bakterie przyczyniające się do słodkiego posmaku w ustach. 
• Infekcja zatok, nosa, gardła, migdałków. Obecny stan zapalny, zwłaszcza towarzyszący chorobom grzybiczym i bakteryjnym, często przyczynia się do zaburzeń smaku. Receptor słodkiego smaku może być aktywowany przez pewne aminokwasy wydzielane przez niektóre bakterie z rodzaju Staphylococcus, które przyczyniają się do powstawania m.in. czyraków, ropni czy zapalenia dróg oddechowych. 
• Refluks żołądkowo-przełykowy. Zarzucanie kwasu żołądkowego do przełyku i jamy ustnej może wpływać na receptory smaku, przyczyniając się do uczucia słodkiego, słodko-kwaśnego lub metalicznego posmaku w ustach po przebudzeniu. 
• Cukrzyca i kwasica ketonowa. Zaburzenia metabolizmu glukozy zwykle doprowadzają do zmniejszenia wrażliwości na słodki smak, przez co osoby z tymi schorzeniami mogą częściej sięgać po wysokocukrowe produkty. To przyczynia się do stale słodkiego posmaku w ustach. Możliwe, że do zaburzeń przyczynia się również neuropatia cukrzycowa. 
• Suchość w jamie ustnej (kserostomia). Jest efektem zmniejszenia aktywności gruczołów ślinowych. Jej przyczyną mogą być m.in. choroby ślinianek, zespół Sjögrena, odwodnienie oraz stan po radioterapii okolicy głowy i szyi. Niewystarczająca produkcja śliny nie pozwala na odpowiednio szybkie wypłukiwanie z jamy ustnej cząstek pokarmu. Dochodzi również do zaburzenia równowagi bakteryjnej i rozwoju patogennych mikroorganizmów. Produkowane przez nie składniki również mogą wpływać na odczuwanie smaków. 
• Zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH) w przebiegu raka płuca. Niektóre nowotwory płuc produkują hormon antydiuretyczny, który prowadzi do hiponatremii, czyli zmniejszenia poziomu sodu we krwi. Może to wpływać na interpretowanie równych smaków jako słodkie oraz na stałe uczucie słodkiego posmaku w ustach. 
• Choroby neurologiczne. Wszelakie zaburzenia smaku, włącznie z uczuciem słodkiego posmaku w ustach, mogą być objawem zaburzeń neurologicznych, takich jak padaczka, udar mózgu, guz mózgu. 

Słodki posmak w ustach – jak się go pozbyć? 

Gdy zauważasz u siebie słodki posmak w ustach, warto w pierwszej kolejności przyjrzeć się nawykom dietetycznym oraz higienie jamy ustnej. To one najczęściej odpowiadają za tę dolegliwość. 

Jak dbać o higienę jamy ustnej? Warto o tym rozmawiać ze stomatologiem, którego powinieneś odwiedzać regularnie co około 6 miesięcy – nawet jeśli nie odczuwasz żadnych dolegliwości! Dbając o zdrowie jamy ustnej, możesz zapobiec rozwojowi próchnicy u dorosłych, infekcjom i stanom zapalnym przyzębia. Oto kilka podstawowych zasad. 

• Szczotkuj zęby dwa razy dziennie, czyli rano i wieczorem. Poranna higiena służy głównie pozbyciu się nieprzyjemnego zapachu z ust po nocy, a wieczorna – pozwala na usunięcie resztek pokarmowych, które mogły nagromadzić się w zakamarkach między zębami w ciągu dnia. Szczotkowanie powinno obejmować wszystkie zęby i trwać około 2 minut. 
• Regularnie wymieniaj szczoteczkę. Rób to co około 2 miesiące. 
• Szczotkuj język. Na języku również mogą gromadzić się drobne resztki pokarmowe i bakterie przyczyniające się do słodkiego posmaku w ustach. Do czyszczenia języka możesz użyć szczoteczki do zębów lub specjalnej skrobaczki. 
• Nitkuj zęby. Wiele osób pomija ten krok podczas codziennej higieny jamy ustnej. Dzięki nitkowaniu możliwe jest usunięcie resztek pokarmowych i bakterii z przestrzeni międzyzębowych, do których nie dociera szczoteczka. Nitkę należy nawijać na dwa palce (np. palce wskazujące obu rąk), umieścić ją w przestrzeni międzyzębowej, a następnie ruchem wyciągającym ją stamtąd wyprowadzić. 
• Stosuj płyny do płukania jamy ustnej. Tego typu produkty do higieny jamy ustnej mają za zadanie redukcję ilość bakterii w jamie ustnej oraz odświeżenie oddechu. Przed ich zastosowaniem zapoznaj się z zaleceniami producenta umieszczonymi na opakowaniu. 

Słodki posmak w ustach – kiedy warto udać się do lekarza? 

Gdy wzmożone działania mające na celu poprawę higieny jamy ustnej nie sprawią, że problem słodkiego posmaku w ustach znika, warto udać się po poradę do dentysty i do lekarza pierwszego kontaktu. Również pojawienie się jakichkolwiek dodatkowych objawów jest wskazaniem do kontaktu z medykiem. Dobrze ukierunkowany wywiad medyczny oraz badania dodatkowe mogą pomóc w identyfikacji przyczyny dolegliwości. 

Podsumowanie 

Słodki posmak w jamie ustnej jest zwykle spowodowany niedostateczną higieną. Poprawa codziennych nawyków może pomóc w zredukowaniu tego problemu. Jeśli pomimo domowych działań, dolegliwość nie mija, zgłoś się na konsultację do lekarza, który wykluczy chorobowe przyczyny słodkiego posmaku w ustach. 

Źródła:

1.  Szczeklik A. (red.), Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, 2023
2. Tomaszewska I.M., Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/higiena-i-zabiegi-estetyczne/107909,higiena-jamy-ustnej-doroslych-pacjentow, [dostęp: 13.11.2024 r.]
3. Cohen N.A., Kohanski M.A., Triantafillou V., Workman A.D., Taste Receptor Polymorphisms and Immune Response: A Review of Receptor Genotypic-Phenotypic Variations and Their Relevance to Chronic Rhinosinusitis, Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 07.2018
4. Alia S., Mazzanti L., Di Paolo A., Pugnaloni S., Sabbatinelli J., Vignini A. i in., A Study on the Relationship between Type 2 Diabetes and Taste Function in Patients with Good Glycemic Control, Nutrients, 04.2020
5. Abe T., Imai K., Nakazato Y., Shimazu K., Tamura N., Unpleasant sweet taste: a symptom of SIADH caused by lung cancer, Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 06.2006