Nadkwasota - co robić, gdy pali i piecze w żołądku?

Nadkwasota żołądka może przytrafić się każdemu. Jest to nie tylko poobiedni dyskomfort, ale także bolesny sygnał cierpiącego żołądka i przełyku. Objawy odbierają przyjemność z jedzenia i aktywnego wypoczynku. Dowiedz się, jak sobie z nimi radzić!

Działanie kwasu solnego a nadkwasota

Kwas solny znajdujący się w żołądku odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Co więcej, chroni Twój organizm przed inwazją chorobotwórczych drobnoustrojów, które przyjmujesz razem z pokarmem. Nadkwasota wiąże się z nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego przez komórki błony śluzowej żołądka. Często objawia się to bólem brzucha i nieprzyjemnym zarzucaniem kwaśnej treści pokarmowej do przełyku. Możesz odczuwać dolegliwości raz na jakiś czas, przy okazji ciężkostrawnego posiłku albo mogą towarzyszyć Ci one na co dzień.

Z czego wynika nadkwasota? 

Nadkwasocie niejednokrotnie sprzyjają niewłaściwe nawyki żywieniowe:

• przejadanie się,
• nieregularne spożywanie posiłków,
• nadmierne używanie ostrych przypraw,
• niewłaściwe łączenie składników pokarmowych w jednym posiłku, np. węglowodanów z białkami,
• picie kawy lub herbaty na czczo,
• nadmierne spożywanie słodyczy i tłustych potraw,
• nadużywanie alkoholu i papierosów,
• życie w ciągłym stresie,
• zażywanie niektórych leków (sterydów lub aspiryny).

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„Na ryzyko wystąpienia nadkwasoty wpływają również takie czynniki jak:

• wiek (wzrasta ono wraz z upływem lat),
• czynniki genetyczne
• czy grupa etniczna.

Jednak największe znaczenie zarówno jeśli chodzi o predyspozycje do wystąpienia zgagi, jak i leczenia nadkwasoty ma odpowiednia dieta i styl życia. Nadkwasota występuje częściej u osób z nadwagą, małą aktywnością fizyczną, mających problemy ze snem i stresem. Dlatego też dieta przy nadkwasocie i zmiana stylu życia mają kluczowe znaczenie w skutecznej terapii”.

Nadkwasota – objawy, które świadczą o chorobie

Nadkwasota objawia się najczęściej zgagą, która doskwiera po zjedzeniu ciężkostrawnych lub ostrych potraw. Łatwo ją rozpoznasz. Towarzyszą jej pieczenie za mostkiem, kwaśne odbijanie i wzdęcia, które nasilają się podczas leżenia i pochylania. Ze zgagą związane jest też pojęcie refluksu żołądkowo-przełykowego. Tych 2 terminów nie należy jednak mylić. Zgaga jest objawem, a refluks chorobą. Okazjonalna zgaga nie musi oznaczać poważnego schorzenia.

Jak jeszcze daje o sobie znać nadkwasota? Pieczenie i ból to nie wszystko. Miej na uwadze, że żrące działanie kwasu żołądkowego może objawiać się:

• uczuciem pełności,
• problemami z wypróżnianiem,
• niestrawnością i nieprzyjemnym zapachem z ust.

W ciągu dnia uciążliwa zgaga odbiera komfort ze spożywania posiłków, a w nocy nie pozwala spokojnie spać. Niekiedy pojawiają się mdłości oraz będące ich następstwem wymioty.

Co na nadkwasotę? Domowe i apteczne sposoby

W wielu przypadkach sami przyczyniamy się do nadkwasoty. Winą możemy obarczyć wysokotłuszczowe posiłki, stres i używki. Jak jednak z nią walczyć?

Nadkwasota żołądka – domowe sposoby leczenia

Walkę z nadkwasotą powinniśmy rozpocząć od zmiany nawyków żywieniowych.

Co należy jeść, kiedy dotknie Cię nadkwasota? Dieta powinna opierać się o poniższe wytyczne:

• dieta niskokaloryczna, która składa się z małych posiłków 4 − 5 razy dziennie,
• unikanie ostrych przypraw, czekolady, kawy i soków cytrusowych,
• stosowanie ziół (prawoślaz i rumianek),
• wystrzeganie się spożywania obfitych posiłków przed snem,
• zredukowanie stresu,
• ograniczenie konsumpcji alkoholu,
• zaprzestanie palenia tytoniu.

Farmaceutka Irmina Turek dodaje:

„Co pić przy nadkwasocie żołądka? Najlepszym wyborem, który dodatkowo ograniczy nadkwasotę, jest picie wody. Najlepiej robić to stopniowo, małymi porcjami w ciągu dnia. Sprawdzą się również zaparzane kleiki z lnu, który to ma działanie powlekające i osłaniające na żołądek. Co więcej, ważne jest unikanie napojów działających wyjątkowo podrażniająco lub nasilających produkcję kwasu.

Wiesz już, że aby ograniczyć wydzielanie kwasu w żołądku, nie należy przesadzać ze spożywaniem alkoholu. Inną pomocną wskazówką jest unikanie napoi gazowanych tuż przed snem (gaz może lekko nasilać wydzielanie kwasu, a po położeniu się ułatwiać zarzucanie treści pokarmowej do przełyku)”.

Czego unikać przy nadkwasocie?

Mając problemy z nadkwasotą żołądka, lepiej pożegnaj się albo mocno ogranicz picie świeżych soków, szczególnie z ananasa, cytrusów czy pomidorów. Składniki takich soków dodatkowo zwiększają wydzielanie kwasu przez komórki błony śluzowej żołądka. Mogą potęgować uczucie palenia i pieczenia.

Dodatkowo związki chemiczne zawarte w świeżym ananasie mogą sprzyjać rozkładaniu się białek, a tym samym uszkadzać i podrażniać błonę śluzową żołądka i jeszcze bardziej narażać ją na działanie kwasu solnego.

Farmaceutka kontynuuje:

„Jeśli masz nadkwasotę, powinieneś unikać również naparów z mięty. Mogą one wprawdzie na początku złagodzić palenie w przełyku, jednak na dłuższą metę tylko nasilą objawy. Związki zawarte w olejku eterycznym wykazują działanie rozkurczowe i w ten sposób osłabiają zacisk zwieracza przełyku. Jeśli zwieracz nie odcina skutecznie drogi z żołądka do przełyku, dużo łatwiej dochodzi do zarzucenia treści pokarmowej i podrażnienia kwasem przełyku”.

Jak leczyć nadkwasotę farmakologicznie?

Na własną rękę możesz leczyć się krótkotrwale, natomiast przewlekle – tylko pod okiem lekarza. Wśród leków dostępnych bez recepty, które złagodzą pieczenie i ból wynikający z nadkwasoty, wyróżniamy poniższe pozycje.

1. Leki neutralizujące

Niewątpliwą zaletą tych preparatów jest to, że działają natychmiastowo i można je stosować nawet u kobiet w ciąży.

Farmaceutka Irmina Turek przestrzega:

„Kobiety w ciąży mogą stosować tylko niektóre spośród tych środków”.

Niestety ich działanie jest krótkotrwałe. Co więcej, mogą wchodzić w interakcje z innymi farmaceutykami. Warto również wspomnieć, że nie powinny być stosowane długotrwale u osób z zaburzoną funkcją nerek.

2. Leki zawierające ranitydynę lub famotydynę

Leki zawierające ranitydynę lub famotydynę hamują produkcję kwasu żołądkowego. W przeciwieństwie do preparatów neutralizujących mają silniejsze i dłuższe działanie. Jednak nie powinny być stosowane przez dzieci poniżej 16 roku życia ze względu na możliwość wystąpienia skutków niepożądanych. Nie warto sięgać po farmaceutyki z ranitydyną, jeśli jesteś nałogowym palaczem, ponieważ nikotyna powoduje osłabienie ich działania.

3. Leki zawierające omeprazol lub pantoprazol

Nazywane są łącznie inhibitorami pompy protonowej. To grupa leków najczęściej wybierana przez pacjentów i przepisywana przez lekarzy. Inhibitory pompy protonowej zmniejszają produkcję soku żołądkowego, który odpowiada za nadkwasotę. Leczenie tymi preparatami powinno być systematyczne, aż do zniknięcia dolegliwości.

Irmina Turek dodaje:    

„Leki na nadkwasotę żołądka z grupy inhibitorów pompy protonowej występują w tabletkach. Najczęściej zaleca się zażywać je rano na czczo przed pierwszym posiłkiem. Wtedy ich działanie jest najskuteczniejsze. W przypadku silnej nadkwasoty lekarz może zalecić zwiększenie dawek i częstości podawania tych leków.

Preparaty o działaniu neutralizującym można dostać w aptekach w formie tabletek do ssania lub płynnych zawiesin. Działają podobnie, ale wiele osób woli formę płynną ze względu na szybki początek działania i natychmiastowo wręcz pojawiające się uczucie ulgi. Kobiety w ciąży mogą sięgać po niektóre neutralizujące preparaty na zgagę, powinny natomiast unikać tych mających w składzie sole glinu”.

Kiedy nieleczona nadkwasota zaczyna być niebezpieczna? 

Nadkwasota żołądka zaczyna być groźna, gdy oprócz sporadycznych objawów w postaci zgagi i ucisku w brzuchu, pojawiają się:

• bolesne połykanie,
• spadek masy ciała,
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Przewlekła, nieleczona nadkwasota może doprowadzić do stanów zapalnych, wrzodów, a nawet nowotworu żołądka. Łatwy dostęp do leków powoduje, że pacjenci potrafią na własną rękę leczyć się latami. Czasami rozwiązanie problemu bywa banalne i dotyczy zmiany nawyków żywieniowych! Dlatego przyjrzyj się swojej diecie. Gdy to nie pomoże, weź pod uwagę, że nawracające dolegliwości żołądkowe mogą świadczyć o stanie chorobowym. W takim wypadku należy jak najszybciej zbadać się u specjalisty.

Irmina Turek radzi:

„Nie należy ignorować nawracającej zgagi, gdyż nieleczona nadkwasota może prowadzić do groźnych chorób”.

Źródła:

1.  Pace F., Bianchi Porro G. Choroba refluksowa. W: Bianchi P.G., Cremer M., Ramadori G. Gastroenterologia i hepatologia. Tom I. Wyd. I. Czelej, Lublin 2003
2. Wojtuń S., Gil J., Jałocha Ł., Błaszak A., Wojtkowiak M. Choroba refluksowa przełyku — rozpoznanie i leczenie. Polski Merkuriusz Lekarski 2009
3. Thor P.J. Choroby przełyku. W: Konturka S.J (red.). Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006
4. Rydzewska G., Milewski J. Choroba refluksowa żołądkowo-przełykowa — możliwości postępowania terapeutycznego. Nowa Klinika 2006