Spuchnięte oko u dziecka – jakie są przyczyny i jak zaradzić opuchniętym powiekom?

Opuchnięcie oka, nierzadko z towarzyszącym zaczerwienieniem powiek u dziecka, to objaw, który często niepokoi rodziców. Zwłaszcza jeśli nie doszło wcześniej do żadnego urazu. Opuchnięcie jednego lub obu oczu może wynikać z wielu przyczyn. Poznaj je i dowiedz się, jak postępować ze spuchniętą powieką.

Podpuchnięte oczy u dziecka – przyczyny

Podpuchnięte oczy u dziecka to objaw, w którym mamy do czynienia z jedno lub obustronnym obrzękiem powiek. Może on mieć wiele przyczyn – od schorzeń dermatologicznych, przez dolegliwości okulistyczne, aż do chorób narządów wewnętrznych. W diagnostyce różnicowej zawsze musimy zwrócić uwagę na czas pojawienia się oraz okres trwania dolegliwości, związek z urazem okolicy oka, a także współistnienie innych objawów.

Do możliwych przyczyn spuchnięcia oka u dziecka należą:

• Zapalenie spojówek, które może mieć swoje źródło w alergii i często współistnieje z alergią wziewną, a także być spowodowane przez zakażenie wirusowe lub bakteryjne. Do jego objawów, poza opuchnięciem oczu, należy przekrwienie spojówek, łzawienie, a w zakażeniu bakteryjnym – zaropiałe oczy u dziecka,
• Atopowe zapalenie skóry – powieki mogą być lekko opuchnięte, a pokrywająca je skóra staje się zaczerwieniona i sucha,
• Kontaktowe zapalenie skóry – to miejscowa reakcja skóry na czynniki drażniące np.: składniki kremów. Powieki są podrażnione, zaczerwienione i opuchnięte,
• Jęczmień u dziecka – na skutek zakażenia bakteryjnego gruczołu znajdującego się wewnątrz powiek dochodzi do powstania bolesnej, zaczerwienionej grudki w obrębie powieki,
• Gradówka – to przewlekły stan zapalny gruczołów łojowych zlokalizowanych w powiece. Charakteryzuje się obecnością niezapalnego guzka wyczuwalnego w powiece, który utrzymuje się przez ponad 2 tygodnie,
• Zapalenie woreczka łzowego – to częsta przyczyna opuchnięcia powieki u niemowląt z niedrożnością kanalików łzowych. Do objawów należy tkliwy guzek zapalny umiejscowiony w powiece dolnej, w okolicy kąta wewnętrznego,
• Przedprzegrodowe zapalenie tkanek oczodołu – to zapalenie tkanek oczodołu, objawiające się dużym zaczerwienieniem, tkliwością oraz bolesnością powieki. Chory zachowuje pełną ruchomość gałek ocznych. Nie stwierdza się również zaburzeń widzenia,
• Pozaprzegrodowe zapalenie tkanek oczodołu – najczęściej dochodzi do niego na skutek rozprzestrzeniania się zakażenia z zatok obocznych nosa. Charakteryzuje się zaczerwienieniem, obrzękiem oraz tkliwością zajętej powieki. Poza tym stwierdza się zaburzenie ruchomości gałek ocznych oraz ostrości wzroku. Dziecko gorączkuje i może być w ciężkim stanie,
• Guz wewnątrzgałkowy (u dzieci głównie siatkówczak) – choć rzadko towarzyszy mu obrzęk powiek, to współwystępujący z guzem wytrzeszcz gałki ocznej może dawać mylne wrażenie opuchniętych oczu. Rodzice powinni być wyczuleni na takie objawy, takie jak leukokoria, czyli biały odblask ze źrenicy oraz nagłe pojawienie się zeza,
• Zespół nerczycowy – to grupa objawów klinicznych oraz nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych, które mogą pojawić się w przebiegu niektórych chorób nerek. W zespole nerczycowym na skutek utraty białka przez nerki dochodzi do rozwoju obrzęków, które najczęściej lokalizują się na powiekach oraz podudziach,
• Opuchnięcie oka na skutek urazu mechanicznego.

Opuchnięte oczy u dziecka to objaw, który jest częstym powodem zmartwienia rodziców. Ze względu na liczne przyczyny mogące wywołać obrzęk powiek, a także bliskie sąsiedztwo gałek ocznych, zawsze wskazane jest odbycie konsultacji lekarskiej. Specjalista na podstawie objawów zgłaszanych przez chorego oraz badania okulistycznego, będzie mógł podjąć decyzję co do sposobu dalszego postępowania.

Spuchnięte oko u dziecka – co robić?

Sposób postępowania ze spuchniętym okiem u dziecka zależy od przyczyny, która go wywołała.

• Jedną z najczęstszych jest alergiczne zapalenie spojówek – nietypowy objaw alergii wziewnej, spowodowany przez uczulenie na alergeny, takie jak pyłki roślin, czy sierść zwierząt. W przypadku wystąpienia objawów alergii wskazane jest stosowanie doustnych leków na alergię dla dzieci, a także kropli do oczu na alergię. Po każdym potencjalnym kontakcie z alergenem konieczne jest użycie płynu do przemywania powiek, np.: ampułki soli fizjologicznej, który oczyści je z zalegających na ich powierzchni cząsteczek.
• Innego postępowania wymaga bakteryjne i wirusowe zapalenie spojówek. W pierwszym przypadku stosujemy krople do oczu z antybiotykiem, natomiast w drugim krople o działaniu przeciwzapalnym i nawilżającym. Wirusowe zapalenie spojówek najczęściej współistnieje z infekcją górnych dróg oddechowych, w której celem łagodzenia dolegliwości zaleca się podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych dla dzieci.
• Atopowe zapalenie skóry (AZS) oraz kontaktowe zapalenie skóry (KZS) to dwa schorzenia dermatologiczne, w których przebiegu nierzadko dochodzi do zajęcia delikatnej skóry powiek. Rodzice, których dzieci mierzą się z AZS, powinni przykładać szczególnie dużą wagę do codziennej pielęgnacji ich delikatnej skóry, stosując emolienty. W okresie zaostrzeń atopowego zapalenia skóry, a także w leczeniu kontaktowego zapalenia skóry powiek konieczne może być okresowe stosowanie maści sterydowej o słabej mocy lub maści zawierającej inhibitor kalcyneuryny – pimekrolimus lub takrolimus. Leczenie powinno odbywać się pod nadzorem lekarza.
• Przedprzegrodowe, a także pozaprzegrodowe zapalenie tkanek oczodołu to poważne schorzenia, które nierzadko wymagają hospitalizacji i dożylnego podawania antybiotyków. W przeciwnym razie może dojść do rozwoju groźnych powikłań, łącznie z sepsą, utratą wzroku, a nawet śmiercią.

Spuchnięte oko u dziecka – domowe sposoby

Domowe sposoby mają podstawowe zastosowanie w leczeniu jęczmienia. Jednak nie chodzi tutaj o popularne używanie złotej obrączki do rozcierania bolącej grudki na powiece.

• Jęczmień najczęściej ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni, ale aby wspomóc jego szybsze wyleczenie, warto zastosować ciepłe okłady na powierzchnię powieki połączone z delikatnym masowaniem powieki w kierunku jej brzegu.
• Pod wpływem ciepła dochodzi do poszerzenia przewodów wyprowadzających gruczołów powiek objętych stanem zapalnym. Ich ujście znajduje się właśnie na brzegu powiek, dlatego bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowy kierunek masażu.
• Jako okładu możesz użyć ciepłego kompresu z torebki z herbatą lub ciepłego ugotowanego na twardo jajka owiniętego w czystą ściereczkę.

Powyższe zabiegi nie sprawdzą się w przypadku gradówki. W leczeniu tego schorzenia zastosowanie mają zabiegi okulistyczne.

Podsumowanie

Obrzęk powiek u dziecka, to objaw, który zawsze jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Duża ilość możliwych przyczyn tego stanu, a także ryzyko potencjalnego uszkodzenia wzroku, to powody, dla których rodzice nigdy nie powinni podejmować leczenia samodzielnie na zasadzie prób i błędów. Powyższy artykuł jest jedynie skondensowanym źródłem informacji na temat możliwych przyczyn oraz sposobów postępowania w przypadku obrzęku powiek i nie powinien zastąpić porady lekarskiej.

Źródła:

1. Grałek, Stany zapalne powiek u dzieci – zasady postępowania, https://podyplomie.pl/pediatria/12161,stany-zapalne-powiek-u-dzieci-zasady-postepowania, [dostęp 18.10.2023 r.]
2. T. Carlisle, J. Digiovanni, Diagnostyka różnicowa chorób przebiegających z zaczerwienieniem i obrzękiem powiek, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/objawy-kliniczne/141711,diagnostyka-roznicowa-chorob-przebiegajacych-z-zaczerwienieniem-i-obrzekiem-powiek, [dostęp 18.10.2023 r.]
3. Świerczyńska-Krępa, Alergiczne zapalenie spojówek: ostre, okresowe i przetrwałe. Przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57892,ostre-okresowe-i-przetrwale-alergiczne-zapalenie-spojowek, [dostęp 18.10.2023 r.]