Zespół suchego oka - przyczyny, objawy i leczenie

Zespół suchego oka dotyka coraz więcej osób. Przejawia się między innymi pieczeniem, łzawieniem, świądem i przekrwieniem oczu. Dolegliwości odczuwają szczególnie osoby, które wiele godzin spędzają przed komputerem. Leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu nieprzyjemnych objawów.

Czym charakteryzuje się zespół suchego oka?

Kinga Zawiłowicz pisze:

„Suche oko może być wynikiem nieprawidłowo działającego systemu łzowego. Oczy mają za zadanie wytwarzać łzy, które utrzymują odpowiednią wilgotność narządu wzroku. Oprócz tego film łzowy wypłukuje ciała obce i zapobiega dostaniu się zanieczyszczeń oraz mikroorganizmów, co chroni przed rozwojem infekcji. Oczy nie są odpowiednio nawilżone, gdy ilość filmu łzowego jest niewystarczająca. 

Problem ten związany jest także z nadmiernym parowaniem lub nieprawidłowym składem łez. Ze względu na ich słabą jakość, mimo odpowiedniej ilości nie są w stanie zapobiec parowaniu i prawidłowo nawilżyć oczu. Wszystko to prowadzi do schorzenia zwanego zespołem suchego oka. W wyniku tych nieprawidłowości wysycha rogówka i spojówka”. A może irytuje Cię łzawienie oczu? Oto porady, jak je wyeliminować.

Zespół suchego oka – przyczyny

Zespół suchego oka obserwuje się między innymi w przebiegu chorób autoimmunologicznych (twardzina układowa, toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjogrena), przy zaburzeniach hormonalnych, w trakcie menopauzy, lub pod wpływem leków przewlekle stosowanych przez pacjenta. 

Kinga Zawiłowicz dodaje:

„Z badań wynika, że na tę dolegliwość cierpi około 15% populacji. Wielokrotnie pojawia się u osób powyżej 50 roku życia, ponieważ z wiekiem oko starzeje się i zmniejsza produkcję łez, co obniża wilgotność oczu. Zespół suchego oka dotyka częściej kobiet niż mężczyzn. Związane jest to ze zmianami hormonalnymi występującymi w trakcie ciąży, antykoncepcji lub w czasie menopauzy.

Problem ten pojawia się też, gdy przebywasz przez dłuższy czas w klimatyzowanych, suchych pomieszczeniach, w trakcie jazdy na rowerze oraz w wyniku stosowania soczewek kontaktowych. Na suchość oka wpływa też noszenie maseczek ochronnych, które kierują wydychane powietrze na oczy, co zwiększa ich przesuszanie”. Dokucza Ci pieczenie oczu? 10 sposobów, jak dbać o oczy w okresie grzewczym.

 Nadmierną suchością spojówek skutkują także czynniki, takie jak:

• zabiegi laserowej korekcji wzroku,
• palenie tytoniu,
• przebywanie w zadymionych pomieszczeniach,
• wielogodzinna praca przy komputerze.

Przeczytaj, jak wyglądają ćwiczenia oczu przy długim patrzeniu w ekran.

Zespół suchego oka – objawy

Kinga Zawiłowicz pisze:

„Jak rozpoznać, że dokucza Ci suche oko? Objawy to m.in. szczypanie, pieczenie, świąd, wrażliwość na światło oraz uczucie ciała obcego w oku. Dodatkowo Twoje oczy stają się ciężkie. Niekiedy dochodzi do niewyraźnego widzenia oraz bólu w trakcie noszenia soczewek kontaktowych. Pojawia się zmęczenie, przekrwienie, a także łzawienie oka.

Nadmierne łzawienie to mechanizm obronny. Polega na nadmiernej produkcji wodnistej cieczy, która zbyt krótko utrzymuje się na oku, a więc nie nawilża go odpowiednio. Gdy symptomy te dokuczają Ci bardzo często, udaj się do okulisty, aby ocenić przyczynę tego schorzenia”. Zobacz także, czy przekrwione oczy to groźny objaw.

Łzy to tylko z pozoru słone kropelki, pojawiające się wskutek smutku, bólu, lub gdy coś wpadnie do oka. W rzeczywistości, film łzowy pokrywający oko, to szczegółowo zaprojektowana bariera, chroniąca ten delikatny narząd przed światem zewnętrznym.

Film łzowy składa się z trzech warstw: zewnętrznej lipidowej (hamującej parowanie), środkowej wodnej (nawilżającej oko) oraz przylegającej bezpośrednio do oka – mucynowej. Tylko prawidłowo zbudowany film łzowy porządnie spełnia swoje funkcje ochronne, nawilżające i oczyszcza gałkę oczną.  Nadmierne wysychanie powierzchni oka  w zespole suchego oka, jest zarówno skutkiem zbyt małej ilość produkowanych łez, jak i ich nieprawidłowego składu.

Okulista po przeprowadzeniu badania i testów może stwierdzić, że łez jest po prostu zbyt mało i to jest przyczyną suchości oka. Leczenie takiego stanu wydaje się prozaiczne, ponieważ wystarczy, że zastosujesz preparaty tzw. substytuty łez, których zadaniem jest przywrócenie równowagi hydrolipidowej powierzchni oka. Przeczytaj również, jak działa luteina na oczy − czy naprawdę poprawia wzrok?

Zespół suchego oka – leczenie

Kinga Zawiłowicz pisze:

„Jak leczyć zespół suchego oka? Terapia zwykle polega na zmniejszeniu dyskomfortu związanego z objawami suchego oka, poprzez użycie środków nawilżających oczy w formie kropel lub maści do oczu. 

Krople do oczu to izotoniczne płyny dopełniające wilgotność filmu łzowego. Aplikujesz je kilka razy dziennie, w zależności od potrzeb. Na rynku dostępne są krople o różnej gęstości i lepkości. Najbardziej wodniste działają krótkotrwale, ale nie wpływają tak intensywnie na ostrość widzenia. Krople żelowe rozmazują obraz na kilka minut, lecz dłużej utrzymuje się na oku. Są to produkty, które kupisz bez recepty. 

Maść do oczu aplikujesz pod powieki do worka spojówkowego przed snem, ze względu na możliwość utrzymania produktu dłużej na powierzchni oka oraz krótkotrwałe zaburzenie widzenia. Preparaty te często zawierają witaminę A, której niedobór wpływa na zmniejszoną ilość płynu łzowego w oku. Heparyna, także nierzadko będąca składnikiem maści ocznych, łagodzi podrażnienia. Zwiększa także wilgotność oka, poprzez łączenie się z wodą, która dłużej utrzymuje się na powierzchni gałki ocznej”.

Jakie łzy oczy lubią najbardziej?

Na rynku dostępna jest bardzo szeroka gama sztucznych łez, dzięki czemu dobierzesz idealny dla Ciebie produkt. W skład tych preparatów wchodzą substancje czynne, takie jak kwas hialuronowy, glicerol, metyloceluloza, powidon, czy dekstran.

Najlepiej jest wybrać preparat, o składzie najbardziej zbliżonym do własnych łez. Unikaj przede wszystkim tych produktów, które zawierają konserwanty, ponieważ ich przewlekłe stosowanie stanowi przyczyny alergii.

Jak używać kropel do oczu?

Sztuczne łzy wkraplaj do oczu co kilka godzin. Pamiętaj o szczególnej higienie rąk przed i podczas zabiegu, by zminimalizować ryzyko wprowadzenia do oka bakterii i infekcji. Pomocne mogą okazać się preparaty w sterylnych, jednorazowych ampułkach. 

Sztuczne łzy mają też różną konsystencję, a tym samym inne funkcje. Preparaty bardziej wodniste są łatwiejsze w aplikacji, lecz wymagają częstszej aplikacji w porównaniu z preparatami żelowymi, które chronią oko na dłużej np. na czas nocnego wypoczynku. W zależności od stopnia wysychania oka, okulista pomoże Ci dobrać preparat o odpowiednim składzie oraz konsystencji, a także poinformuje Cię o najważniejszych zasadach, jakie musisz przestrzegać.

Zespół suchego oka – leczenie ziołami

Kinga Zawiłowicz opisuje kurację oka za pomocą ziół:

„Leczenie polega na łagodzeniu objawów suchego oka, stosując kompresy ziołowe z rumianku (działają przeciwzapalnie i łagodząco), nagietka (łagodzący) lub świetlika (zmniejszający obrzęk oraz stan zapalny). Nie zapominaj, że zioła mogą wywołać kontaktowe podrażnienie skóry, dlatego upewnij się wcześniej czy nie jesteś uczulony na dany produkt”. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule: Najlepsze zioła na oczy – co warto stosować?

Jak wyeliminować zespół suchego oka? Zmień szkodliwe nawyki!

Kinga Zawiłowicz podsumowuje:

„Zwróć uwagę, kiedy pojawia się suchość oka, aby zlikwidować przyczyny. Zmieniając nawyki, obniżysz prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu suchego oka. Gdy przebywasz długo w pomieszczeniu klimatyzowanym, często mrugaj i co jakiś czas na dłużej zamykaj oczy, aby zmniejszyć parowanie filmu łzowego. Zimą przydadzą Ci się nawilżacze powietrza, by utrzymać odpowiednią wilgotność. Łzy chronią przed infekcją, dlatego nieleczone suche oko prowadzi do stanów zapalnych lub uszkodzenia powierzchni oka. Gdy utrzymuje się przez dłuższy okres, może spowodować ścieranie i owrzodzenie rogówki”. 

W trakcie pracy na komputerze rób krótkie przerwy z dala od monitora. Nie przesiaduj w zadymionych pomieszczeniach, unikaj korzystania z basenów z chlorowaną wodą, chroń również oczy przed działaniem promieniowania ultrafioletowego – zainwestuj w okulary z filtrem! Nieocenionym zabiegiem pielęgnacyjnym dla naszych oczu jest zdrowy sen, dlatego dbaj o to, by codziennie się wysypiać. Zobacz też, co zrobić, kiedy doskwierają ci opuchnięte oczy.

Zespół suchego oka to dolegliwość, której leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów oraz unikaniu czynników zaostrzających problem. Pamiętaj jednak, by nigdy nie rozpoczynać leczenia bez konsultacji z lekarzem. Jeśli znajome Ci są opisane dolegliwości, skorzystaj z porady okulisty.

Źródła:

1. Lennecke K., Hagel K., Przondziono K., Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób, Redakcja wydania II polskiego Barbara Filipek. Wrocław 2012,
2. Pluta J., Binnewies-Stuelcken K., Misiuk-Hojło M., Bohater P., Choroby oczu. Opieka Farmaceutyczna, Medpharm, 2012,
3. Prost M., Zespół suchego oka, Centrum Okulistyki Dziecięcej w Warszawie. Medycyna Praktyczna.