Wapno na alergię – czy warto stosować wapń na objawy alergii?

Przyjmowanie wapna na alergię to temat, który niezmiennie budzi zainteresowanie zarówno wśród pacjentów, jak i specjalistów. Od wielu lat wapno jest powszechnie stosowane w celu łagodzenia dokuczliwych objawów alergii, zwłaszcza tych skórnych. Jednak czy rzeczywiście ma ono właściwości, które mogą pomóc w walce z alergią? Wyjaśniamy! 

Wapno a wapń – co warto wiedzieć? 

Zanim odpowiemy na pytanie, czy wapno ma jakikolwiek wpływ na alergię, warto wyjaśnić, czym różni się wapno od wapnia. Nazwy te w języku potocznym bywają używane zamiennie, choć w rzeczywistości odnoszą się do dwóch różnych substancji.    

• Wapno to ogólna nazwa związków chemicznych zawierających wapń, najczęściej w postaci tlenku wapnia CaO lub węglanu wapnia CaCO3. Wapno wykorzystywane jest do produkcji cementu i betonu, przygotowywania zapraw murarskich, produkcji szkła czy oczyszczania gazów przemysłowych. Na szeroką skalę stosowane jest również w rolnictwie do poprawy jakości gleby – reguluje jej pH i dostarcza roślinom niezbędne składniki odżywcze.  
• Wapń to makroelement oznaczany symbolem Ca, odgrywający istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych i kluczowy dla zdrowia człowieka. Pierwiastek ten bierze udział w wielu procesach – wpływa na pracę mięśni, układu nerwowego i krzepliwość krwi. Jest ponadto niezbędnym budulcem kości i zębów.  

Warto zdawać sobie sprawę, jakie funkcje pełni wapń w organizmie. 

• Około 99% wapnia w organizmie znajduje się w kościach i zębach, gdzie minerał ten pełni funkcję budulcową. Prawidłowy poziom wapnia jest niezbędny do utrzymania zdrowych kości oraz zapobiegania chorobom, takim jak osteoporoza. 
• Wapń jest potrzebny do uwalniania neuroprzekaźników i pozwala na przekazywanie impulsów między neuronami.  
• Jony wapnia umożliwiają przepływ impulsów elektrycznych do włókien mięśniowych, co prowadzi do ich kurczenia się i rozluźniania. Są kluczowe zarówno dla funkcji mięśni szkieletowych, jak i mięśni gładkich oraz mięśnia sercowego, 
• W przypadku uszkodzenia naczyń krwionośnych jest ważnym elementem krzepnięcia krwi. 
• Razem z innymi elektrolitami, takimi jak sód, potas i magnez, pomaga w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej organizmu,  
• Uczestniczy w utrzymaniu odpowiedniego pH krwi, pomaga w neutralizowaniu kwasów w organizmie i utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej. 

Niedobór wapnia w organizmie może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak krzywica u dzieci oraz osteoporoza u dorosłych, charakteryzująca się zmniejszoną gęstością kości i większym ryzykiem złamań. Brak wapnia może także powodować tężyczkę, w przebiegu której dochodzi do bolesnych skurczów mięśni. Z drugiej strony, nadmiar wapnia może być równie niebezpieczny. Prowadzi między innymi  do niewydolności nerek, rozwoju kamicy nerkowej, a także zaburzeń wchłaniania innych ważnych składników mineralnych. 

Czy wapno pomaga na alergię? 

W kontekście zdrowia, często mówi się o stosowaniu wapna, aczkolwiek pod pojęciem "wapno na alergię" kryją się preparaty zawierające wapń. Należy jednak pamiętać, że wapno nie jest tym samym, co suplementy zawierające wapń. Skąd przekonanie, że wapno pomaga na alergię? Wywodzi się ono z dawnych praktyk i tradycyjnych sposobów radzenia sobie z różnymi dolegliwościami, również skórnymi, takimi jak wysypka, pokrzywka czy świąd. Temu minerałowi przypisuje się właściwości łagodzące i przeciwzapalne, które potencjalnie mogą przynosić ulgę w objawach alergii. Czy rzeczywiście tak jest? 

• W istocie wapń odgrywa rolę w różnych procesach fizjologicznych, a jego niedobór sprzyja występowaniu niektórych problemów zdrowotnych, w tym reakcji alergicznych. To skłaniało niektórych do stosowania wapnia w leczeniu alergii. Nie ma jednak naukowych dowodów, które potwierdzałyby skuteczność wapnia w redukcji objawów alergii poprzez bezpośrednie działanie na mechanizmy reakcji alergicznej. 
• W niektórych preparatach przeciwhistaminowych wapń był stosowany jako dodatkowy składnik, co mogło wzmacniać przekonanie, że sam wapń ma działanie antyalergiczne. W rzeczywistości pełnił on jednak wyłącznie rolę składnika pomocniczego, a działanie antyalergiczne wynikało z obecności w leku na alergie skórne substancji leczniczej blokującej działanie histaminy. 

Alergia kontaktowa i inne rodzaje reakcji alergicznych skórnych wywoływane są bezpośrednim kontaktem z alergenem, jednak nie ma solidnych dowodów na to, że suplementacja wapnia redukuje objawy uczulenia. W terapii chorób alergicznych rekomendowane jest stosowanie leków przeciwhistaminowych. Blokują one receptory H1, co przeciwdziała działaniu histaminy — substancji wywołującej objawy alergiczne. Preparaty te skutecznie niwelują obrzęk, pokrzywkę, katar sienny czy zapalenie spojówek, które są typowe dla reakcji alergicznych.  

Podsumowanie 

Mimo że stosowanie wapna na alergię jest wciąż dość popularne, jego skuteczność w łagodzeniu objawów alergii nie została potwierdzona naukowo, a preparaty zawierające wapń nie są klasyfikowane jako leki na alergie skórne. W przypadku alergii zalecane są leki przeciwhistaminowe dostępne w aptece. Aby dobrać odpowiedni sposób leczenia, należy skonsultować się z lekarzem. 

Źródła:

1.  K. Matysiak, M. Matuszewski, W. Feleszko, Calcium preparations do not inhibit allergic reactions: a randomized controlled trial, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28724883/ [dostęp 04.09.2024 r.]
2. Ł. Szeleszczuk, M. Kuras, Rola wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność, https://prospects.wum.edu.pl/index.php/pps/article/view/104/82 [dostęp 04.09.2024 r.]
3. G. Durska, Czy wapń pomaga w leczeniu alergii?, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/lista/89720,czy-wapn-pomaga-w-leczeniu-alergii [dostęp 04.09.2024r.]