Hemoroidy u dziecka – przyczyny, objawy i leczenie. Sposoby na hemoroidy u dzieci

Hemoroidy, nazywane też guzkami krwawniczymi, występują u wszystkich ludzi. Są to sploty naczyniowe, znajdujące się w błonie podśluzowej okolicy odbytu. Zmiany w ich obrębie, takie jak przesunięcie czy powiększenie, są przyczyną żylaków odbytu, czyli choroby hemoroidalnej. Dolegliwości z nią związane kojarzą się zwykle z przypadłością osób dorosłych. Czy jest możliwe, żeby hemoroidy u dziecka dawały objawy?  

Czy dzieci mogą mieć hemoroidy? 

Hemoroidy są strukturami występującymi u wszystkich ludzi, także u dzieci, i są normalną częścią ludzkiego ciała. Są to sploty naczyń, które uwypuklają się nieco w głąb światła odbytu, ale nie wystają poza jego kanał. Hemoroidy najprawdopodobniej odpowiadają za wspieranie zwieracza odbytu w kontroli oddawania stolca i gazów. 

Chociaż jest to mniej częste niż u osób dorosłych, dolegliwości związane z żylakami odbytu mogą dotyczyć również dzieci. Możliwe jest występowanie: 

• Hemoroidów zewnętrznych – uwypuklają się pod skórą wokół odbytu, 
• Hemoroidów wewnętrznych – znajdują się w dolnej części odbytu, powyżej zwieracza dolnego odbytu. 

Sprawdź powiązane kategorie

Hemoroidy u dzieci – przyczyny 

Istnieją cztery teorie powstawania żylaków odbytu, z czego u dzieci znaczenie mają głównie dwie z nich: 

1. Teoria wzrostu aktywności zwieraczy odbytu – zwiększone napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu utrudnia swobodny odpływ krwi z hemoroidów, co prowadzi do ich powiększania się, 
2. Teoria naczyniowa – niewydolność naczyń krwionośnych doprowadza do zaburzonego przepływu krwi w splotach naczyniowych. 

Jakie czynniki przyczyniają się do powstawania żylaków odbytu u dziecka? 

• Przewlekłe zaparcia to najczęstsza przyczyna choroby hemoroidalnej u dzieci i młodzieży. Z zaparciami jest związany wzmożony wysiłek podczas oddawania stolca i długotrwałe siedzenie na toalecie. Zwiększony nacisk na hemoroidy doprowadza do zaburzenia przepływu krwi i powiększania się splotów naczyniowych. 
• Przewlekła niewydolność wątroby może przyczyniać się do żylaków odbytu nawet u bardzo małych dzieci. Krew, która w normalnych warunkach trafia do wątroby, w niewydolności tego narządu zostaje przekierowana do innych miejsc. Dodatkowy przepływ krwi w okolicy odbytnicy i odbytu zwiększa ciśnienie w splotach naczyniowych i prowadzi do ich poszerzenia. 
• Dieta uboga w błonnik pokarmowy i spożywanie zbyt małej ilości płynów – przyczyniają się do zaparć. 
• Otyłość. 
• Siedzący tryb życia. 
• Przewlekłe biegunki. 
• Predyspozycje genetyczne. 
• Choroby jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna). 

W grupie zwiększonego ryzyka krwawienia z żylaków odbytu są także dzieci przyjmujące tabletki na krążenie krwi i leki rozrzedzające krew. 

Hemoroidy u dzieci – objawy 

Najmłodsze dzieci nie są w stanie dokładnie sygnalizować odczuwanych dolegliwości. Na problemy z hemoroidami może wskazywać: 

• Grymaszenie i płacz podczas defekacji, 
• Wstrzymywanie oddawania stolca, 
• Pojawienie się jasnoczerwonych smug w kale, 
• Brudzenie bielizny stolcem i śluzem. 

Ważna jest też obserwacja okolicy odbytu u dziecka. Jak wyglądają hemoroidy u dzieci? Hemoroidy zewnętrzne to małe, czerwono-niebieskie guzki wystające poza granicę odbytu. Hemoroidów wewnętrznych nie widać gołym okiem. 

Starsze dzieci mogą się skarżyć głównie na: 

• Obecność jasnoczerwonej krwina stolcu, papierze toaletowym lub w misce klozetowej, 
• Ból i dyskomfort w okolicy odbytupodczas oddawania stolca i dłuższego przebywania w pozycji siedzącej – może nieco promieniować, lecz zwykle nie jest to ból kości ogonowej. 
• Świąd i pieczenie w okolicy odbytu, 
• Uczucie niecałkowitego wypróżnienia. 

Hemoroidy u dzieci – leczenie 

Jak leczyć hemoroidy u dzieci? Postępowanie w przypadku hemoroidów można podzielić na zachowawcze, interwencyjne i leczenie chorób przewlekłych. 

Leczenie schorzeń przewlekłych, które doprowadziły do choroby hemoroidalnej ma znaczenie przede wszystkim w zapobieganiu dalszemu powiększaniu i uwypuklaniu się guzków. Szczególne istotne jest opanowanie przewlekłego zapalenia wątroby i chorób jelit. 

Leczenie zachowawcze ma na celu poprawę codziennej jakości życia dziecka poprzez przyniesienie ulgi i uśmierzenie objawów, takich jak ból, świąd i krwawienie z odbytu. Ocena czasu trwania takiego postępowania jest trudna do ustalenia, bo zależy m.in. od przyczyny, która doprowadziła do powstania żylaków odbytu, a także determinacji dziecka i rodzica do stosowania się do zaleceń lekarskich. Jakie farmaceutyki można stosować? 

• Leki na zaparcia – laktuloza, makrogole, czopki glicerynowe. Uregulowanie wypróżnień i walka z zaparciami są kluczowe w łagodzeniu objawów hemoroidów u dzieci. 
• Czopki, kremy i maści na hemoroidy– zawierają substancje znieczulające miejscowo, tlenek cynku, hydrokortyzon i kwas hialuronowy. Leki dostępne są bez recepty, ale przed ich kupnem powinieneś porozmawiać z farmaceutą, żeby upewnić się, czy daną substancję można stosować u dzieci. Wiele preparatów jest dostępnych dopiero od 12. roku życia. 

Interwencyjne leczenie choroby hemoroidalnej u dzieci przeprowadzane jest rzadko, ale wiele osób, które w dzieciństwie zmagało się z żylakami odbytu, prędzej czy później zgłasza się na poradę do chirurga. 

Hemoroidy u dzieci – domowe sposoby 

Domowe sposoby na hemoroidy u dziecka mogą sprawdzić się przy łagodzeniu pierwszych objawów choroby, ale przy zaawansowanych zmianach wykazują się mniejszą skutecznością. Przed ich wykorzystaniem zaleca się konsultację z lekarzem! 

Do chwilowego uśmierzenia bólu, świądu i obrzęku można zastosować okłady z kostek lodu. Kostki lodu owiń najpierw w ścierkę lub ręcznik i zaleć dziecku, by tak przygotowany okład przytrzymało przez kilkanaście minut w okolicy odbytu. Mniejsze dzieci, które nie są w stanie tego zrobić same, będą potrzebowały pomocy rodzica. 

Warto również wprowadzić pewne zdrowe nawyki łazienkowe. Domowe sposoby na zaparcia u dzieci obejmują m.in. unikanie nadmiernego wysiłku podczas wypróżnień oraz zmiany dietetyczne. 

Hemoroidy u dzieci – zapobieganie 

Zapobieganie chorobie hemoroidalnej polega na wprowadzeniu do codzienności kilku prozdrowotnych działań. Mogą one ustrzec przed dokuczliwymi objawami w dzieciństwie, ale także później w dorosłości. Zwróć uwagę na: 

• Odpowiednie nawodnienie i dietę bogatą w błonnik – zapobiegają zaparciom, 
• Unikanie spożywania produktów mogących doprowadzać do zaparć, 
• Utrzymanie prawidłowej masy ciała, 
• Regularną aktywność fizyczna, 
• Unikanie długiego przebywania w pozycji siedzącej, 
• Dbanie o higienę miejsc intymnych. 

Podsumowanie 

Dolegliwości ze strony hemoroidów u dzieci są stosunkowo rzadkie, ale ich pojawienie się bez wątpienia jest źródłem dyskomfortu i stresu. Obserwuj uważnie swoje dziecko, zwłaszcza pod kątem przedłużających się zaparć i trudności z wypróżnieniem, które mogą skutkować powstaniem żylaków odbytu. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące oznaki lub dziecko zacznie zgłaszać objawy choroby hemoroidalnej, skonsultuj się z lekarzem. 

Źródła:

1. Jamshidi R., Pediatric and Congenital Colorectal Diseases in the Adult Patient: Anorectal Complaints: Hemorrhoids, Fissures, Abscesses, Fistulae – PMC, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5825861/#, [dostęp 25.05.2024 r.]
2. Noszczyk W., Chirurgia. Repetytorium, PZWL, Warszawa, 2018
3. Bradbury A.W., Garden O.J., Forsythe J.L.R., Parks R.W., Chirurgia, , Edra Urban & Partner, Wrocław, 2015
4. Socha P., Wiernicka A., Czy u dzieci występują żylaki odbytu? Co może być ich przyczyną i jak się je leczy?, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.3.11.5., [dostęp 25.05.2024 r.]
5. Dziekiewicz M., Jakie preparaty można stosować w leczeniu żylaków odbytu lub szczeliny odbytu u dzieci?, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.3.15.21., [dostęp 25.05.2024 r.]
6. Ciesielski, P., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna, http://www.mp.pl/social/chapter/B16.II.4.23.3, [dostęp 26.05.2024 r.]
7. Hemorrhoids in Babies: Causes, Signs & Treatments”, Cleveland Clinic, https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/22626-hemorrhoids-in-babies, [dostęp 26.05.2024 r.]