Zapalenie gardła u dziecka – objawy, leczenie i domowe sposoby. Ile trwa zapalenie gardła u dziecka?

Ból gardła, chrypka i trudności z przełykaniem – to mogą być objawy zapalenia gardła u dzieci. Ma ono podłoże infekcyjne ze szczytem występowania w okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. Jak walczyć z zapaleniem gardła u dzieci? Jakie domowe sposoby mogą pomóc? Sprawdź! 

Zapalenie gardła u dziecka – przyczyny 

Zapalenie gardła u dzieci to choroba infekcyjna. Zdecydowana większość przypadków powodowana jest przez patogeny wirusowe takie jak: 

• Rynowirusy,
• Adenowirusy, 
• Koronawirusy, 
• Wirus cytomegalii (CMV – cytomegalovirus), 
• Wirus Epsteina-Barr (EBV – Ebstein-Barr virus), 
• Wirusy grypy, 
• Wirusy paragrypy. 

Zakażenia bakteryjne stanowią do 30% przypadków zapaleń gardła. W większości są wywoływane przez paciorkowca Streptococcus pyogenes odpowiedzialnego za anginę paciorkowcową. 

Grzybicze zapalenie gardła u dzieci, w postaci kandydozy, występuje relatywnie rzadko. Zakażenie to jest efektem namnażania się drożdżaków, do którego dochodzi w stanach obniżenia odporności organizmu lub po długotrwałej antybiotykoterapii. 

Zapalenie gardła u dzieci rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Gdy chora osoba mówi, kaszle lub kicha, uwalnia do powietrza drobne kropelki z chorobotwórczymi patogenami. Do zarażenia dochodzi również poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą (np. pocałunki) i przedmiotami, których używała (np. sztućce, zabawki). 

Sprawdź powiązane kategorie

Zapalenie gardła u dziecka – objawy 

Objawy zapalenia gardła u dziecka zależą w dużej mierze od tego, jaki patogen doprowadził do rozwoju infekcji. 

• Wirusowe zapalenie gardła rozwija się zwykle stopniowo. 
• Objawy narastają do osiągnięcia maksimum nasilenia ok. 3-4 dnia, po czym powoli ustępują. Większe dzieci będą skarżyć się na uczucie drapania w gardle, ból gardła przy przełykaniu śliny oraz pokarmów i płynów.  
• Dodatkowo pojawia się chrypka, zaczerwienienie gardła, niewielkie powiększenie migdałków podniebiennych i powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.  
• Temperatura ciała może ulec nieznacznemu podwyższeniu. 
• Choroby wirusowe gardła mogą przebiegać ze współistniejącym obrzękiem błony śluzowej nosa i zatok. Pojawia się wówczas katar, uczucie zatkanego nosa, mowa nosowa oraz zatokowe bóle głowy. Spływająca po tylnej ścianie gardła z nosa i zatok wydzielina (flegma w gardle) powoduje dodatkowy dyskomfort i stymuluje kaszel. 
• U małych dzieci, które nie komunikują dobrze swoich dolegliwości, można dostrzec odmawianie przyjmowania pokarmów i płynów oraz ogólne rozdrażnienie. 

Szczególną postacią wirusowego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych jest mononukleoza zakaźna wywoływana przez wirusa EBV. Szczyt występowania mononukleozy to 15-25 lat, a w jej przebiegu pojawia się triada objawów: gorączka, ból gardła oraz powiększenie migdałów podniebiennych i węzłów chłonnych szyjnych. 

Angina paciorkowcowa, czyli bakteryjne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, ma bardziej dynamiczny przebieg niż infekcja wirusowa: 

• Szybkie narastanie objawów – w ciągu jednego dnia pojawia się: 
  • Bardzo silny ból gardła, 
  • Wysoka gorączka (nawet do 40℃), 
  • Powiększenie węzłów chłonnych, 
  • Trudności w mówieniu, przyjmowaniu jedzenia i picia. 
• Czasem pojawiają się również nudności, wymioty i bóle brzucha. 
• Migdałki podniebienne są powiększone i pokryte ropnym nalotem. 
• Bakteryjnemu zapaleniu gardła z reguły nie towarzyszy kaszel i objawy infekcji kataralnej. 

Grzybicze zapalenie gardła u dzieci występuje rzadko. Jego charakterystycznym objawem jest biały nalot na języku, policzkach, gardle i migdałkach podniebiennych. 

Zapalenie gardła u dziecka – leczenie 

Leczenie zapalenia gardła u dziecka ma charakter głównie objawowy. Jest wiele sposobów, by ulżyć dziecku i zmniejszyć odczuwane przez nie dolegliwości. Pamiętaj, że nie wszystkie leki dostępne dla dorosłych mogą być stosowane u dzieci. Ponadto, dawkowanie wielu leków jest zależne od masy ciała dziecka. Zachowaj szczególną ostrożność przy stosowaniu farmaceutyków u dzieci. 

W razie potrzeby możesz podawać dziecku leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. ibuprofen, paracetamol). Dostępne preparaty zwykle mają formę doustnych tabletek lub syropów. Jeśli dziecko ma problem z przyjmowaniem leków w formie doustnej, możesz rozważyć formę czopków doodbytniczych. Pamiętaj, że utrudnione przyjmowanie pokarmów i płynów grozi odwodnieniem! 

Miejscowo możesz podawać dziecku pastylki i tabletki do ssania z substancjami znieczulającymi i odkażającymi. Tabletki na ból gardła u dzieci to często kombinacje składników takich jak m.in.: 

• Ekstrakty roślinne (np. porost islandzki), 
• Chlorowodorek benzydaminy 
• Hydrochlorek benzydaminy, 
• Chlorowodorek lidokainy, 
• Hialuronian sodu. 

Dla najmłodszych dzieci dobrze sprawdzą się preparaty w formie sprayu. 

Gdy w gardle pojawia się flegma, konieczne może być zastosowanie tzw. mukolityków, czyli leków rozrzedzających wydzielinę z dróg oddechowych. Leki mają zwykle postać tabletek lub syropów. Należą do nich m.in.:  

• Acetylocysteina, 
• Erdosteina, 
• Ambroksol, 
• Bromheksyna. 

Zapalenie gardła u dziecka – domowe sposoby 

Domowe sposoby na zapalenie gardła u dziecka mogą stanowić dobry dodatek do leczenia farmakologicznego.  

Przede wszystkim zadbaj o dobre nawodnienie dziecka. Podawaj mu letnie lub nieco chłodne płyny, unikając tych gorących, które mogą podrażniać zmienioną zapalnie śluzówkę jamy ustnej. Jeśli Twoje dziecko nie będzie chciało przyjmować pokarmów i płynów, konieczne może być leczenie w ramach oddziału szpitalnego. 

Nawilżenie gardła uzyskasz również poprzez stosowanie w domu nawilżaczy powietrza. Dobrze sprawdzi się zarówno profesjonalny sprzęt, jak i ręczniki ułożone na kaloryferze, które schnąc, nawilżają powietrze. Korzystnie na wilgotność powietrza w pomieszczeniach wpływa obecność roślin doniczkowych. 

Domowe sposoby na ból gardła obejmują m.in. płukanie gardła roztworem wody z solą. W połowie szklanki letniej wody rozpuść łyżeczkę soli i taką mieszanką płucz gardło. Z tego sposobu skorzystają starsze dzieci. Korzyści można również odnieść z płukanek ziołowych z szałwii lekarskiej. 

Ile trwa zapalenie gardła u dziecka? 

Czas trwania zapalenia gardła u dziecka zależy od wywołującej je przyczyny, szybkości wprowadzenia i skuteczności leczenia oraz od stanu odporności dziecka. 

Zapalenie wirusowe zwykle narasta stopniowo i trwa od 3 do 7 dni. Objawy wycofują się powoli, nawet jeśli nie zostało wdrożone żadne leczenie objawowe. Wyjątkiem jest mononukleoza zakaźna, której objawy średnio utrzymują się około 16 dni, co nie jest typowe dla większości zakażeń wirusowych. 

Pełen rozwój objawów anginy paciorkowcowej trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin. Symptomy utrzymują się przez około tydzień. Skuteczna antybiotykoterapia skraca czas występowania objawów chorobowych i okres zakaźności, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. 

Nieleczone infekcje grzybicze mogą się utrzymywać przez wiele tygodni. 

Podsumowanie 

Zachorowania na zapalenie gardła u dziecka mają charakter sezonowy i związane są z kontaktem z osobami chorymi – głównie z rówieśnikami w szkole lub przedszkolu oraz z domownikami. Żeby zapobiegać infekcyjnemu zapalenia gardła u dzieci, od najmłodszych lat ucz swoją pociechę podstawowych zasad higieny. Nie posyłaj chorego dziecka do placówki szkolno-przedszkolnej. Jeśli ktoś z domowników choruje, ogranicz wspólne przebywanie w jednym pomieszczeniu. Zapalenie gardła u dziecka zwykle nie jest groźną przypadłością, ale może prowadzić do wystąpienia dokuczliwych dolegliwości. 

Źródła:

1. Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatria II, wyd.II, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2018
2. Ołdak E., Mononukleoza zakaźna, https://podyplomie.pl/pediatria/12157,mononukleoza-zakazna, [dostęp: 11.05.2024 r.]
3. R. Nurzyńska-Wierdak, Szałwia lekarska w tradycyjnych i współczesnych zastosowaniach leczniczych, https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/4591, [dostęp: 11.05.2024 r.]
4. Chandra S., Jaybhaye D.L., Johar S., Nagre A.S, Comparative effect of mixture of ginger and honey with dextromethorphan in dry cough in children, International Journal of Basic & Clinical Pharmacology, 2021