Czerwone policzki u dziecka – co oznaczają i kiedy powinny niepokoić?

Zmiany na skórze dziecka budzą niepokój rodziców, dlatego w tym artykule bliżej przyjrzymy się ich przyczynom. Zaczerwienione policzki mogą wskazywać zarówno na niegroźne dolegliwości, jak i poważniejsze problemy, które wymagają wdrożenia leczenia. Sprawdź, o czym świadczą czerwone plamy na policzkach u malucha i jak sobie z nimi poradzić!

Co oznaczają czerwone policzki u dziecka?

Plamy na policzkach u dzieci przybierają kolor od różowego po ciemnoczerwony. Ponadto różnią się kształtem – są płaskie lub wystają ponad powierzchnię skóry. Bardzo często zmianom towarzyszą inne objawy: świąd skóry, łuszcząca się skóra twarzy czy wypryski.

Wypieki na policzkach u dziecka to bardzo często przejściowy stan wynikający z działania niekorzystnych warunków atmosferycznych: mrozu, wiatru, czy wysokiej temperatury lub substancji drażniących w postaci kosmetyków do pielęgnacji lub środków piorących.  Po usunięciu czynnika drażniącego buzia malucha powraca do normalności. Zmiany pojawiają się także pod wpływem emocji czy dużego wysiłku fizycznego. U niemowląt czerwone policzki mogą być nieodłącznym elementem ząbkowania. Zaczerwienienia na twarzy to także jeden z objawów przewlekłych chorób toczących się w organizmie.

Kiedy należy udać się z dzieckiem do lekarza? Wizyta u specjalisty jest niezbędna, jeśli pomimo stosowania różnych metod stan policzków ulega pogorszeniu i wysypka widoczna jest w innych częściach ciała. Niepokojącym sygnałem skłaniającym do szybkiej konsultacji są także objawy ogólne w postaci osłabienia, gorączki, dreszczy, uporczywego świądu czy trudności z oddychaniem. Specjalista dokładnie oceni stan skóry na twarzy dziecka i w razie potrzeby wykona potrzebne badania i zleci odpowiednie leczenie.

Czerwone policzki u dzieci – przyczyny

Istnieje kilka potencjalnych przyczyn czerwonych policzków u dzieci. Objaw może być wywołany przez czynniki zewnętrzne. Zmiany są wówczas krótkotrwałe i ustępują samoistnie. Czasem jednak zaczerwienione policzki to oznaka toczących się stanów infekcyjnych i zapalnych, które wymagają leczenia.

Czerwone policzki mogą wskazywać na:

1. Ząbkowanie. Czerwone policzki u niemowląt mogą być jednym z objawów zwiastujących ząbkowanie. Maluch w tym okresie wydziela dużą ilość silny, która w kontakcie z delikatną skórą powoduje zaczerwienienia policzków. Dziecko zmaga się także z podwyższoną temperaturą ciała i jest płaczliwe. W tym przypadku raczej nie ma powodów do niepokoju. Kiedy ząb przebije dziąsło, temperatura spadnie, a buzia przybierze naturalny odcień. Warto ulżyć maluchowi aplikując na podrażnioną okolicę twarzy cienką warstwę kremu nawilżającego. Najlepiej wybierać specjalne kosmetyki dla dzieci.

2. Poparzenie słoneczne/wychłodzenie. Kolejnym czynnikiem, który może skutkować pojawieniem się czerwonych wybroczyn na policzkach, jest poparzenie słoneczne. Cienka skóra dzieci jest szczególnie wrażliwa i mniej odporna na promieniowanie UV.

3. Reakcja na substancje drażniące. Czerwona twarz bywa wynikiem reakcji na składniki chemiczne zawarte w kosmetykach czy detergentach do prania.

4. Atopowe zapalenie skóry (AZS). Czerwona twarz u dziecka może wystąpić także w przebiegu atopowego zapalenia skóry. AZS jest chorobą dziedziczną, jednak stosunkowo rzadko rozwija się u maluchów, których rodzice nie mają skłonności do alergii.

• Jednym z objawów schorzenia jest rumień na buzi u dziecka, a także czerwona, sucha i błyszcząca skóra w zgięciach łokciowych, kolanowych oraz na brzuchu.
• Do najczęstszych przyczyn atopowego zapalenia skóry zaliczana jest skaza białkowa – inaczej alergia na białko mleka krowiego, znajdujące się w mleku oraz w jego przetworach. Czerwone plamy na policzkach mogą być jednym z jej pierwszych symptomów, dodatkowo dołączają także objawy ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, biegunki).
• Stosunkowo częstą przyczyną AZS bywa również alergia wziewna (na pyłki roślin, czy kurz) lub alergia kontaktowa (na kosmetyki),

5. Rumień zakaźny (piąta choroba – jedna z pięciu chorób, które wywołują wysypkę u dzieci). Czerwone, grudkowate plamy na policzkach mogą być objawem rumienia zakaźnego – ostrej choroby wirusowej wywołanej przez parwowirus B19.

• Schorzenie objawia się charakterystycznym rumieniem na twarzy, który przybiera czerwono-fioletowe zabarwienie. Nos, broda i usta pozostają niezajęte. Dziecko wygląda jak spoliczkowane, stąd też wzięła się potoczna nazwa choroby – zespół spoliczkowanego dziecka.
• W przebiegu choroby obserwujemy także zaczerwienienie na ramionach, tułowiu, rękach i nogach. Najczęściej dziecko jest w bardzo dobrej formie, czasem może pojawić się niewysoka gorączka lub objawy przypominające przeziębienie.
• Rumień zakaźny przenoszony jest z chorego na drugą osobę drogą kropelkową i kontaktową. Do zakażenia może dojść także w trakcie ciąży – wirus negatywnie wpływa na rozwój płodu.
• U większości dzieci rumień zakaźny to choroba łagodna, która często przebiega bezobjawowo i ustępuje bez pozostawienia trwałych następstw i powikłań.

6.Trądzik różowaty. Choroba rzadko diagnozowana jest u dzieci, z reguły dopada osoby dorosłe. U pacjentów zmagających się z tą przypadłością dodatkowo w okolicy twarzy może zadomowić się nużeniec – pasożyt dający objawy skórne w postaci zaczerwienionych policzków, wyprysków, świądu czy stanów zapalnych.

Czerwone policzki u dziecka – jak sobie radzić?

Nie istnieje jedna uniwersalna rada, która pozwoli złagodzić problem czerwonych policzków u dziecka. Postępowanie w każdym przypadku zależeć będzie od źródła problemu.

• Jeśli czerwone policzki są jednym z objawów ząbkowania, można podać dziecku schłodzony w lodówce gryzak. W razie gorączki należy schładzać czoło malucha zimnymi kompresami (za pomocą bawełnianej ściereczki nasączonej chłodną wodą), a w razie tendencji do jej wzrostu podać leki przeciwgorączkowe.
• Przy alergiach kluczowe znaczenie ma wyeliminowanie czynnika uczulającego. W przypadku skazy białkowej konieczne jest całkowita rezygnacja z mleka i jego przetworów. Wskazane jest, aby maluch był pod opieką alergologa, który wdroży odpowiednie leki na alergię dla dzieci. Rodzice, rozszerzając dietę swojej pociechy, muszą zwracać szczególną uwagę na nowe produkty pojawiające się w jadłospisie. Najlepiej włączać każdy z nich po kolei, wówczas najłatwiej zorientować się, który z nich uczula.
• W AZS kluczowe znaczenie ma pielęgnacja skóry atopowej. Działania powinny uwzględniać używanie preparatów na atopowe zapalenie skóry, które zawierają witaminę E, pantenol oraz naturalne olejki roślinne. Bardzo dobrze sprawdzą się emolienty dla dzieci i niemowląt, które odbudują naruszoną strukturę skóry i zapewnią maluchowi odpowiednią ochronę przed czynnikami zewnętrznymi.
• W łagodzeniu objawów czerwonych policzków u dziecka należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią higienę rąk – warto uczyć dziecka od najmłodszych lat regularnego mycia rąk po zabawie w piaskownicy lub głaskaniu zwierząt.
• Równie istotna jest ochrona skóry przed słońcem. Jeśli czerwone policzki dziecka są spowodowane nadmierną ekspozycją na promienie słoneczne, obowiązkowo przed każdym wyjściem na zewnątrz należy aplikować na twarz i ciało krem z najwyższym filtrem UV oraz ubierać malucha w luźne ubrania, wykonane z przewiewnych materiałów.

Podsumowanie

Wszelkie zmiany na skórze zawsze budzą zaniepokojenie rodziców, szczególnie wtedy, gdy widać je w okolicy twarzy. Czerwone policzki u dziecka nie zawsze świadczą o procesach chorobowych, chociaż niekiedy są ich objawem. Warto obserwować, w jakich sytuacjach dochodzi do ich pojawienia się, aby łatwiej poznać przyczynę czerwonych plam i skutecznie ją wyeliminować.

Źródła:

1. Kalicki, L. Bartosiewicz, A. Grad i in., Manifestacje skórne wybranych chorób o etiologii wirusowej, Pediatr. Med. Rodz. 2009, p. 108-112
2. Millan, J. Mijas, Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka, Nowa Pediatria, 2017
3. Brzeziński, Dermatologia okresu noworodkowego – choroby skóry niewymagające leczenia, Przegląd Lekarski, no 2009/66/9, https://www.researchgate.net/publication/47632175_Dermatology_of_neonatal_period--skin_diseases_undemanding_of_treatment, [dostęp: 14.09.2023 r.]