Zbieractwo. Czym jest kompulsywny hoarding?
Nadmierne zbieractwo może prowadzić do trudności w porozumiewaniu się z bliskimi. Zwiększa także ryzyko kontuzji i upadków. Sprawdź, jak diagnozować i leczyć to schorzenie!
Spis treści
Zbieractwo to gromadzenie rzeczy bez końca. Różne przedmioty uszczuplają życiową przestrzeń „zbieracza”. Blaty, półki, stoły, parapety, szafki, schody i praktycznie wszystkie inne powierzchnie w domu są zapełnione niepotrzebnymi i na ogół mało wartościowymi rzeczami. Osoba dotknięta zaburzeniem doświadcza cierpienia na myśl o pozbyciu się choćby części z tych przedmiotów − stąd ich nadmierna akumulacja. Zobacz, czym jest patologiczne zbieractwo i jak można sobie z nim poradzić.
Spis treści:
- Zbieractwo − choroba
- Zbieractwo − choroba psychiczna?
- Zbieractwo − objawy
- Zbieractwo − przyczyny
- Zbieractwo − leczenie
Zbieractwo − choroba
Kompulsywny hoarding to zaburzenie, które polega na gromadzeniu rzeczy nieużytecznych i najczęściej mało wartościowych. Zbieractwo waha się od stopnia łagodnego do ciężkiego.
W niektórych przypadkach gromadzenie przedmiotów może nie mieć większego wpływu na Twoje życie. Jeżeli jednak taka aktywność jest nasilona i wpływa negatywnie na poziom funkcjonowania społecznego, np. zagraża bezpieczeństwu sanitarnemu, wywołuje uczucie wstydu (przez co izolujesz się od społeczeństwa), wtedy określa się ją jako zachowanie chorobowe.
Patologiczne zbieractwo może powodować wiele komplikacji, w tym:
- zwiększone ryzyko upadków
- urazy lub uwięzienie przez nagromadzone przedmioty
- konflikty rodzinne
- samotność i izolację społeczną
- niehigieniczne warunki stanowiące zagrożenie dla zdrowia
- zagrożenie pożarowe
- słabą wydajność pracy
- trudności prawne, w tym możliwość eksmisji
Sprawdź też, jak przygotować się na jesienną depresję.
Zbieractwo − choroba psychiczna?
Hoarding nie znalazł się w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Natomiast został uwzględniony jako zaburzenie (Hoarding Disorder) w amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5 z 2013 roku.
Kompulsywny charakter zaburzenia sprawia, że patologiczne zbieractwo staje się natręctwem, a gromadzenie przedmiotów wewnętrznym przymusem.
Zbieractwo − objawy
Objawy mogą obejmować:
- przesadne pozyskiwanie przedmiotów, które nie są potrzebne lub dla których nie ma miejsca;
- uporczywe trudności z wyrzuceniem lub rozstaniem się z rzeczami, niezależnie od ich rzeczywistej wartości;
- potrzebę zachowania tych przedmiotów i spore zdenerwowanie na myśl o ich usunięciu;
- tworzenie bałaganu do momentu, gdy zagracone pomieszczenia stają się bezużyteczne
Sprawdź też, czym jest nerwica natręctw.
Zbieractwo − przyczyny
Można wyróżnić kilka grup przyczyn zbieractwa. Czasem nakładają się one na siebie.
1. Choroby
Przyczyną absurdalnego nasilenia zbieractwa mogą być różne schorzenia. Badania problemu pokazują, że zaburzenie często dotyczy osób samotnych, odizolowanych czy borykających się z innymi zaburzeniami psychicznymi typu: depresja (ponad 50% badanych), stany lękowe, zaburzenia afektywne lub nerwice (75% zbieraczy), schizofrenia, otępienie.
2. Osobowość
Duże znaczenie ma również typ osobowości zbieracza. Najczęściej będzie ona anankastyczna lub lękowa. Do tego dochodzą określone cechy charakteru, w tym niezdecydowanie, perfekcjonizm, unikanie, zwlekanie, problemy z planowaniem i organizowaniem.
3. Stres
Jak mówi psychiatra S. Porczyk:
„(…) zbieractwo może nasilać się w sytuacjach stresowych, naruszających poczucie bezpieczeństwa.”
Może to być przejście na emeryturę, utrata pracy, śmierć bliskiej osoby, choroba lub inne traumatyczne przeżycie.
4. Historia rodziny
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że członkowie rodzin, w których wystepuje zaburzenie, sami będą borykać się z podobnym problemem.
Sprawdź też, jak radzić sobie z lękiem.
Zbieractwo − leczenie
Jak leczyć patologiczne zbieractwo, jeśli chorzy na ogół nie dostrzegają problemu? Ważna jest skuteczna i szczegółowa diagnostyka wykonana pod okiem psychologa lub najlepiej psychiatry. Leczenie nie jest łatwe, a sposób leczenia będzie zależał od przyczyn zaburzenia u danej osoby. Jeżeli dostrzegasz problem u bliskiej osoby warto pokazać jej udokumentowane historie kompulsywnego hoardingu. Uświadomienie sobie problemu to pierwszy krok na drodze do udanej terapii.