Nerwica lękowa – przyczyny, objawy i leczenie

Nieustanny lęk, intensywny niepokój, uczucie napięcia to tylko kilka objawów charakterystycznych dla nerwicy lękowej - najczęściej występującej formy zaburzeń nerwicowych, która dotyka ok. 5-8% populacji. Ciągłe napięcie emocjonalne może prowadzić do poważnych problemów w życiu osobistym oraz społecznym, dlatego tak ważne jest, aby w porę uzyskać niezbędną pomoc. Czym jest nerwica lękowa? Jakie są jej objawy? Gdzie szukać pomocy? Wyjaśniamy w tym artykule!

Co to jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa (inaczej uogólnione zaburzenie lękowe - GAD) to zaburzenie charakteryzujące się przewlekłym poczuciem lęku i zagrożenia bez uchwytnej przyczyny. 

• W odróżnieniu od epizodycznego lęku napadowego, który pojawia się nagle i trwa krótki czas, zespół lęku uogólnionego ma charakter ciągły. 
• Osoba zmagająca się z nerwicą lękową nie umie przypisać lęku do konkretnego czynnika, nie jest w stanie unikać tego, co wyzwala w niej negatywne emocje, dlatego żyje w ciągłym poczuciu napięcia emocjonalnego. 
• Choroba może objawiać się w dwóch rodzajach lęku: antypacyjnym oraz sytuacyjnym. 
• Charakterystyczną cechą lęku sytuacyjnego jest jego nieadekwatność w stosunku do faktycznego zagrożenia. Dzieje się tak na przykład, gdy dana osoba boi się przebywania w tłumie lub robienia zakupów. 
• W lęku antypacyjnym napięcie uaktywnia się w wyniku myślenia o konkretnym bodźcu, który uważa się za zagrożenie. Napięcie towarzyszy osobie w sytuacjach życia codziennego, co może prowadzić do silnych ataków paniki.

Zespół lęku uogólnionego należy do grupy zaburzeń psychicznych sklasyfikowanych w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną. Dzielą się one na dwie podstawowe grupy:

• Zaburzenia lękowe w postaci fobii (F40), takie jak: agorafobia, fobie społeczne, izolowanie w postaci fobii,
• Inne zaburzenia lękowe (F41), do których zaliczają się: zaburzenia lękowe z napadami lęku, epizodyczny lęk napadowy, zaburzenia lękowe uogólnione, zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane.

Nerwica lękowa - przyczyny

Podłoże schorzenia uznaje się za złożone i wieloczynnikowe. Przyczyny nerwicy lękowej są wypadkową interakcji wpływów środowiskowych, psychologicznych i biologicznych. Do cech predysponujących do rozwoju choroby należą:

• Deficyty opieki rodzicielskiej,
• Funkcjonowanie w patologicznych systemach społecznych,
• Zbyt wygórowane oczekiwania ze strony najbliższych,
• Nierozwiązane konflikty wewnętrzne,
• Uzależnienia,
• Nadmiar obowiązków, brak odpoczynku,
• Stresujące i traumatyczne sytuacje życiowe: rozstanie, rozwód, śmierć bliskiej osoby, napad, nowa praca, ważny egzamin czy wystąpienia publiczne,
• Indywidualne cechy osobowościowe - podatne na rozwój nerwicy lękowej są osoby charakteryzujące się nadmierną dbałością o szczegóły, chwiejne emocjonalnie i wrażliwe.

Jednoznaczne ustalenie przyczyny nerwicy lękowej nie zawsze jest możliwe, jej znalezienie poprzedza szczegółowy wywiad ze specjalistą.

Nerwica lękowa - objawy

Pacjenci oprócz doświadczania silnego lęku cierpią także na specyficzne objawy somatyczne, które mogą być mylnie związane z innymi chorobami. Prawdopodobieństwo zdiagnozowania nerwicy lękowej jest największe, jeśli poniższe symptomy występują przez co najmniej 6 miesięcy:

• Duszności,
• Zawroty głowy,
• Nieprzyjemne uczucie ścisku w gardle,
• Suchość w ustach,
• Nadmierna potliwość,
• Wymioty i biegunki,
• Wzmożone napięcie mięśniowe,
• Przyspieszone bicie serca,
• Zaburzenia snu.

Bardzo często objawy fizyczne nerwicy dotyczą równieżukładu pokarmowego i krążenia. Wówczas mówimy o nerwicy serca oraz żołądka. 

• Nerwica serca objawia się dusznościami, bólami w klatce piersiowej przyśpieszeniem akcji serca. Atak może łudząco przypominać objawy zawału. 
• Nerwica żołądkacharakteryzuje się bólami brzucha, odczuwalnym ściskiem w jamie brzusznej, nudnościami i wymiotami. Przewlekłe dolegliwości związane z atakami nerwicy mogą prowadzić do powstawania wrzodów żołądka.

Do nietypowych objawów nerwicy lękowej zaliczamy:

• Uczucie pieczenia w gardle - zestresowane ciało włącza mechanizmy obronne. Jednym z nich jest zwiększenie wydzielania kwasu żołądkowego, co wywołuje pieczenie w gardle. Może również prowadzić do rozwoju wrzodów żołądka,
• Szumy w uszach - atakowi nerwicy bardzo często towarzyszą szumy uszne. Po wykluczeniu stanów zapalnych, innych chorób neurologicznych, czy głuchoty można podejrzewać, że źródłem uporczywych dźwięków jest nerwica,
• Błysk w oku - nerwicy towarzyszą również dysfunkcje układu nerwowego, tzw. fotopsję, które sprawiają, że w polu widzenia chorego pojawiają się błyski. Są one wywołane nieprawidłową pracą siatkówki oka.

Uogólnione zaburzenia lękowe często współwystępują z innymi schorzeniami natury psychicznej. Do najczęściej diagnozowanych chorób towarzyszących należą:

• Depresja,
• Dystymia - depresja nerwicowa,
• Zespół stresu pourazowego,
• Fobia społeczna,
• Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,
• Alkoholizm.