Oczyszczanie płuc po rzuceniu palenia

Palenie papierosów to nałóg, który wyniszcza cały organizm. Z paleniem związane jest większe ryzyko nowotworów układu oddechowego, pęcherza moczowego czy chorób układu sercowo-naczyniowego takich jak zawał serca albo udar mózgu. Czy po rzuceniu palenia organizm się regeneruje? Czy istnieje coś takiego jak oczyszczanie płuc po rzuceniu palenia? Odpowiadamy na te pytania!

Płuca palacza − co się w nich dzieje?

Płuca to narząd, który jako pierwszy narażony jest na szkodliwe działanie dymu papierosowego. Czy wiesz, że w dymie papierosowym znajduje się ponad 5 000 substancji o działaniu toksycznym, rakotwórczym, teratogennym i szkodliwym? To właśnie z tymi związkami muszą zmierzyć się Twoje płuca, jeżeli palisz!

Gorące gazy, smoliste związki i inne toksyny wywołują w tkance płucnej stan zapalny i zaburzają ruchomość rzęsek – naturalnych „miotełek” oczyszczających drogi oddechowe. Na skutek palenia wspomniane rzęski przestają się ruszać na okres około 2 godzin, co powoduje, że drzewo oskrzelowe nie może być efektywnie oczyszczane.

Czy wiesz, dlaczego nałogowy palacz kaszle dopiero nad ranem? Przez noc, gdy palacz śpi i nie pali, rzęski odzyskują na nowo swoją ruchową funkcję i przysuwają śluz wraz z zanieczyszczeniami w górę drzewa oskrzelowego. To pobudza odruch kaszlowy i wywołuje tak zwany kaszel palacza.

Dodatkowo dym papierosowy nasila produkcję śluzu przez komórki gruczołowe. A to z kolei sprawia, że duże ilości śluzu zalegają w drzewie oskrzelowym, co sprzyja infekcjom. Można powiedzieć, że płuca palacza są w ciągłym stanie zapalnym, który palenie stale pogłębia. A jak wyglądają płuca po rzuceniu palenia?

Jak wyglądają płuca palacza?

Irmina Turek odpowiada na pytanie:

„U osoby palącej nałogowo przez lata dochodzi do szeregu zmian i uszkodzeń płuc. To, jak dokładnie wygląda układ oddechowy u palacza, zależy od tego, jak długo i jak dużo dziennie wypalał papierosów. Nie bez znaczenia są też indywidualne predyspozycje zdrowotne do wielu chorób i do radzenia sobie przez drzewo oskrzelowe z tysiącami różnych uszkadzających związków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym.

Szkodliwe składniki dymu tytoniowego to m.in. uszkadzające oskrzela substancje smoliste, drażniące gazy czy związki chemiczne o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Przykładowe substancje zawarte w dymie to chociażby cyjanowodór, ołów czy formaldehyd.

W płucach palacza uszkodzenia zaczynają się od zaburzeń pracy rzęsek w nabłonku oddechowym. Rzęski, czyli specjalistyczne wypustki znajdujące się na nabłonku dużej części drzewa oskrzelowego, służą do usuwania zanieczyszczeń z dróg oddechowych, które wpadają ze wdychanym powietrzem. Poprzez specjalne synchroniczne ruchy sprawiają, że śluz z dróg oddechowych przemieszcza się w stronę krtani i zawarte w nim zanieczyszczenia zostają odkrztuszone na zewnątrz.

Jeśli nie działają prawidłowo, nadmiar śluzu i toksyn zalega w drzewie oskrzelowym. Jest to niebezpieczne też dlatego, że im dłuższy kontakt z nabłonkiem związków rakotwórczych i toksycznych, tym większa szansa na trwałe uszkodzenia.

Inną zmianą, która występuje w płucach palacza, jest nadmierne wydzielaniu śluzu w drzewie oskrzelowym. Dzieje się tak w wyniku przerostu gruczołów śluzowych na skutek stałego drażnienia związkami chemicznymi zawartymi w dymie. Nadmiar śluzu i upośledzenie odprowadzania go z oskrzeli skutkuje w dalszym etapie:

• przewlekłym kaszlem,
• odkrztuszaniem nadmiaru wydzieliny,
• ale i stanem zapalanym w płucach
• oraz większym ryzykiem łapania infekcji dróg oddechowych i cięższego ich przebiegu.

Konsekwencjami palenia, często niezwiązanymi z tym nałogiem, są chrapanie, bezdech sennych, większe ryzyko wystąpienia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) czy też nawracające zapalenia i infekcje krtani. Ryzyko tych chorób i dolegliwości maleje wraz z oczyszczaniem płuc po rzuceniu palenia”.

Regeneracja płuc po rzuceniu palenia − czy jest możliwa?

Niestety spustoszenia stanowiące skutek wieloletniego palenia papierosów są w dużym stopniu nieodwracalne. Jeśli w wyniku palenia dojdzie do rozedmy płuc – czyli zmian strukturalnych – nie ma już od tego odwrotu.

Miąższ płucny nie naprawia się sam z siebie. Dlatego regeneracja płuc po paleniu jest niewielka. Najważniejsze, by jak najszybciej rzucić palenie! Zerwanie z nałogiem to jedyny sposób, żeby zapobiec dalszemu uszkadzaniu płuc.

Kiedy zaczyna się proces oczyszczania płuc po rzuceniu palenia? Praktycznie od razu − rzęski zaczynają się ruszać i wymiatają zalegający śluz, w którym rozpuszczone są substancje szkodliwe. Brak nowych porcji dymu powoduje, że dochodzi do stopniowego wygaszenia stanu zapalnego.

Zrób najważniejszy krok – rzuć palenie już dziś! 

Powrót do pełnego zdrowia po rzuceniu palenia nie zdarzy się z dnia na dzień − to pewne! Proces ten jest długotrwały i wymaga od pacjenta konsekwencji i determinacji. Każdy nawet mały dobry nawyk jest dużym krokiem w kierunku zdrowia. Pamiętaj, jeśli podejmujesz się rzucenia palenia poproś o pomoc swojego lekarza rodzinnego, który doradzi Ci, jak osiągnąć sukces.

Palenie tytoniu a COVID

Farmaceutka Irmina Turek pisze:

„W związku z uszkadzającym działaniem substancji zawartych w dymie tytoniowym na oskrzela i nabłonek dróg oddechowych palenie sprzyja cięższemu przebiegowi infekcji koronawirusem SARS-CoV-19. Płuca palacza są bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje i ciężej je znoszą niż płuca zdrowego człowieka. Samo palenie też sprzyja zakażeniu, gdyż łatwiej przenieść cząsteczki wirusa podczas palenia do dróg oddechowych”.

Nowotwór płuc a palenie

Irmina Turek kontynuuje:

„Najbardziej działającym na wyobraźnię powodem, dla którego wiele osób rozpoczyna walkę z nałogiem, jest rak płuc. Ryzyko wystąpienia tego typu nowotworu jest zdecydowanie wyższe u osób palących. Ten rodzaj raka to najczęściej występujący w Polsce nowotwór u mężczyzn i drugi co do częstotliwości nowotwór u kobiet.

Główną przyczyną nowotworu płuc są związki rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym. Oprócz nałogowych palaczy zwiększone ryzyko zachorowania mają również osoby palące biernie, czyli narażone na oddychanie dymem tytoniowym. Najczęściej problem ten dotyczy domowników mieszkających z palącą w domu osobą.

Najbardziej charakterystyczne objawy rozwijającej się choroby nowotworowej to przewlekły kaszel, duszności czy krwioplucie oraz niekiedy bóle w klatce piersiowej czy problemy z połykaniem pokarmów. Bardzo często w początkowym okresie choroby objawy są nieznaczne, przez co zwykle nowotwór diagnozuje się zbyt późno”.

Dieta bogata w antyoksydanty − jak oczyścić płuca po paleniu?

Dobra wiadomość jest taka, że były palacz również może wspomóc oczyszczanie płuc po rzuceniu palenia! Tu z pomocą przychodzą zdrowe nawyki żywieniowe, czyli zmiana diety. Staraj się wkomponować w dietę antyoksydanty, czyli wymiatacze wolnych rodników. Do substancji tych należą witamina C, E i A, flawonoidy i karotenoidy, które znajdują się w owocach i warzywach. Świeżo wyciskany sok warzywno-owocowy powinien na stałe zagościć w diecie byłego palacza.

Czy wiesz, że także zioła i przyprawy mogą pomóc w oczyszczeniu płuc po rzuceniu palenia? Doskonałym przykładem jest rozmaryn, który wykazuje właściwości rozgrzewające i rozluźniające drogi oddechowe. Dzięki temu poprawia cyrkulację powietrza oraz oczyszczanie z zalegających toksyn. Świeży rozmaryn możesz dodawać do potraw. W sklepach zielarskich znajdziesz też olejek rozmarynowy.

Działanie rozgrzewające i rozluźniające zalegający w oskrzelach śluz ma także imbir, który doskonale sprawdza się jako herbatka na jesienno-zimowe wieczory, najlepiej z dodatkiem cytryny.

Świeży czosnek ma mnóstwo leczniczych właściwości dzięki temu, że obfituje we flawonoidy, witaminy z grupy B, witaminę C, sole mineralne i olejki eteryczne (allicyna). Dzięki bogactwu drogocennych składników czosnek działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i przeciwnowotworowo, pobudza też produkcję śluzu w drogach oddechowych i wspomaga ich oczyszczanie.

Równie „ostry wymiatacz” to chrzan, o którego zdrowotnych właściwościach często się zapomina! Stanowi źródło synigryny działającej odkażająco, bakteriobójczo i wykrztuśnie, co jest kluczowe, jeżeli chcesz oczyścić płuca z zalegających toksyn. Ważny element oczyszczania organizmu stamowi też picie przynajmniej 2 litrów płynów dziennie. Najprościej w postaci wody mineralnej lub ziołowych naparów.

Oczyszczanie płuc po paleniu – ćwiczenia oddechowe

Irmina Turek podpowiada, jak wspomóc proces oczyszczania płuc:

„Jak długo oczyszczają się płuca po rzuceniu palenia? Badania pokazują, że nawet parę tygodni po rzuceniu palenia dawni nałogowcy odczuwają pozytywne zmiany podczas oddychania. Oczywiście to wierzchołek góry lodowej, a pełna regeneracja płuc może zachodzić latami i nie we wszystkich przypadkach jest w pełni możliwa. Oczyszczanie płuc po paleniu to żmudny i wolny proces.

Wiadomo jednak, że regularna aktywność fizyczna i ćwiczenia poprawiają wydolność krążeniowo-oddechową i sprzyjają lepszemu oczyszczaniu się płuc. Dodatkowo oprócz aktywnego życia i uprawiania sportu można wspomóc regenerację płuc, wykonując ćwiczenia oddechowe.

W tym celu możesz robić serię głębokich wdechów, po których po chwili wypuszcza się powietrze ustami, szybko i małymi partiami, po czym bierze się kolejny wdech. Najlepszym rodzajem aktywności dla byłych palaczy są ćwiczenia wydolnościowe poprawiające sprawność układu oddechowego”.

Czy płuca palacza się regenerują?

Irmina Turek dodaje:

„Zastanawia Cię, czy płuca się regenerują po zaprzestaniu palenia? Odpowiedź brzmi tak. Nie zawsze jednak jest to proces całkowity. Zależy on od tego, jak długo i dużo paliłeś oraz jakie zmiany i uszkodzenia zaszły w płucach. Z czasem po odstawieniu palenia rzęski znajdujące się na nabłonku dróg oddechowych zaczną lepiej działać, a nadmiar wydzieliny zostanie odkrztuszony. Nastanie równowaga i proces ten będzie działał sprawnie.

Jeśli jednak w wyniku przewlekłego stanu zapalnego doszło do zmian strukturalnych lub rozpoczął się proces nowotworzenia, to samo rzucenie palenia nie cofnie powstałych wcześniej zmian.

Palenie jest ryzykowne dla zdrowia z dwóch powodów. Po pierwsze, bezpośrednie działanie na błonę śluzową układu oddechowego substancji drażniących i toksycznych może trwale uszkodzić oskrzela. Po drugie, wdychanie związków rakotwórczych może być przyczyną choroby nowotworowej.

Od lat wiadomo, że palenie papierosów zwiększa szanse zachorowania na raka płuc, ale nie tylko. U nałogowych palaczy rośnie również ryzyko zachorowania na raka krtaniczy pęcherza moczowego oraz wystąpienia udaru mózgu, czy zawału serca. Ryzyko to jest tym większe, im dłużej i więcej palisz, a stopniowo maleje wraz z rzuceniem palenia”.

Jak rzucić palenie?

Irmina Turek zachęca:

„Sposobów jest wiele, ale każdy z nich do osiągnięcia pełnego sukcesu wymaga silnej woli. Na rynku dostępne są preparaty związane z nikotynową terapią zastępczą. To produkty zawierające nikotynę, których spożycie ma zmniejszać głód nikotynowy. Występują w formie gum do żucia, tabletek do ssania czy aerozoli lub plastrów transdermalnych.

Innym rodzajem walki z nałogiem są tabletki wspomagające rzucanie palenia. Zawierają w składzie cytyzynę. To alkaloid, który działa na układ nerwowy podobnie do nikotyny oraz wiąże się z receptorami nikotynowymi i znosi efekty jej odstawienia, obniżając głód nikotynowy. Całość terapii cytozyną obejmuje okres 25 dni”.

Wybierz życie bez papierosów

Niezależnie od tego, czy wykorzystasz silną wolę, czy skorzystasz ze środków wspomagających rzucanie palenia, najważniejsza jest Twoja świadoma decyzja. Rzuć palenie już dziś i skorzystaj ze wskazówek wspierających oczyszczanie płuc, by przez długie lata cieszyć się zdrowiem.

Źródła:

1. Panaszek B., Pluta J., Bohater P., Choroby dróg oddechowych. Opieka farmaceutyczna, Medpharm 2011.
2. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L., Farmakologia Goodmana i Gilmana, Lublin 2007.