Zapalenie płuc – znasz objawy? Nie pomyl go z grypą!

Jak rozpoznać zapalenie płuc? Początkowo objawy są klasyczne: osłabienie, temperatura i uczucie ogólnego rozbicia. Do tego zestawu dochodzi często kaszel i katar. Zwykłe przeziębienie czy grypę łatwo pomylić z tą dolegliwością. Dowiedz się, jak nie popełnić tego błędu.

Zapalenie płuc a przeziębienie i grypa

Kiedy dopadają Cię objawy infekcji wirusowej, biegniesz zapewne do apteki po witaminę C i jeden z leków wieloskładnikowych, które mają sprawić, że poczujesz się lepiej. Leczysz się „na własna rękę” i czekasz, aż wszystko odejdzie w zapomnienie. Nie zawsze jest to jednak właściwe rozwiązanie. Dlaczego? Warto baczniej obserwować swój organizm i nie bagatelizować sprawy, bo zwykłe przeziębienie lub grypę można pomylić z poważniejszą chorobą, czyli zapaleniem płuc (a dotyka ono aż 1 na 100 osób rocznie). Wtedy już potrzebna będzie interwencja lekarza. Nieleczone zapalenie płuc stanowi zagroźenie i może mieć poważne konsekwencje dla Twojego zdrowia.

Zobacz też, jak rozpoznać zapalenie płuc u dzieci: Zapalenie płuc u dzieci: objawy to duszność i drżenie skrzydełek nosa.

Rodzaje zapalenia płuc

Zapalenie płuc dzielimy za względu na miejsce zachorowania. Wiąże się to z florą bakteryjną, która je wywołuje.

Pozaszpitalne zapalenie płuc

Jak sama nazwa wskazuje, są to zachorowania, do których doszło poza szpitalem. W tym przypadku do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową, a podłoże choroby jest najczęściej bakteryjne. Odpowiada za nie często dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). Więcej o tym rodzaju zapalenia płuc przeczytasz tu: Płatowe zapalenie płuc − powód: Streptococcus pneumoniae.

Przyczyna choroby może być jednak inna − 1/3 zapaleń płuc spowodowana jest zakażeniem wirusowym, które najczęściej stanowi powikłanie toczącej się lub przebytej grypy.

Szpitalne zapalenie płuc

W momencie kiedy do rozwoju zapalenia płuc dochodzi w czasie 4 pierwszych dni pobytu w szpitalu, za zakażenie odpowiadają te same bakterie co w przypadku zakażeń pozaszpitalnych. Natomiast te, do których dochodzi po 4 dobie, wywołują bakterie żyjące w danym szpitalu – przysparzają wiele kłopotów, bo są oporne na wiele antybiotyków.

Objawy zapalenia płuc. Na co warto zwrócić uwagę?

Jak wspomniałam, początkowe objawy zapalenia płuc można z łatwością pomylić z inną infekcją wirusową. Co pozwoli rozpoznać chorobę?

Typowymi objawami zapalenia płuc są:

• gorączka,
• dreszcze,
• poty,
• uczucie ogólnego rozbicia,
• kaszel z odkrztuszaniem ropnej, żółtawej wydzieliny (tutaj już powinna Ci się zapalić czerwona lampka, bo sam kolor świadczy o bakteryjnym zakażeniu, które toczy się w Twoim organizmie),
• ból w klatce piersiowej (zlokalizowany jest najczęściej w bocznych jej częściach i nasila się podczas kaszlu i głębokich wdechów),
• w przypadkach ciężkich – duszności.

Przeczytaj także artykuł: Ból płuc przy oddychaniu. Co może oznaczać?.

Dodam, że opisane objawy mają zazwyczaj charakter ostry. Jeśli się utrzymują, to sygnał, żeby skonsultować się z lekarzem. Ten po wykonaniu odpowiednich badań takich jak: osłuchanie, zdjęcie RTG klatki piersiowej i odpowiednie badania laboratoryjne postawi diagnozę i przepisze odpowiednie antybiotyki (dostępne wyłącznie na receptę!). Szybka reakcja zabezpieczy Cię przed rozwojem choroby, hospitalizacją i ewentualnymi powikłaniami (jeśli zbyt długo będziesz zwlekał i leczył się na własną rękę).

Sprawdź, jak przygotować się do prześwietlenia płuc: RTG klatki piersiowej − co może powiedzieć o Twoim zdrowiu?.

Leczenie zapalenia płuc

Podstawowe leczenie zapalenia płuc to podanie antybiotyku, który lekarz dobiera „pod pacjenta”, uwzględniając jego wiek, istniejące uczulenia, stopień nasilenia choroby. Coraz częściej wykonuje się także antybiogram, tzw. terapię celowaną, która zapewnia ogromną skuteczność leczenia. Na podstawie wszystkich informacji lekarz dobiera odpowiednią substancję i postać leku.

Warto przypomnieć, że antybiotyki trzeba przyjmować zgodnie z zaleceniami, czyli przez określoną liczbę dni i w odpowiednich odstępach czasu. Nie powinniśmy zachowywać się np. tak: „Oj tam, już 4 dni biorę. Wszystko dobrze, nic mi nie jest” i przestajemy brać lek. Jeśli nie będziesz się pilnować, antybiotyk może nie zadziałać prawidłowo i dojdzie do powrotu choroby.

Inne zalecenia przy leczeniu zapalenia płuc

• Nie pracuj i dużo odpoczywaj – to bardzo ważne, choć trudne.
• Dużo, dużo płynów! Szczególnie podczas gorączki.
• W przypadku trudności z odkrztuszaniem przyjmuj leki rozrzedzające wydzielinę (m.in. acetylocysteinę, ambroxol , bromheksynę).
• Kojąco działają też inhalacje – nawilżają drogi oddechowe i ułatwiają oddychanie.
• I chyba nie muszę wspominać, że nie należy palić papierosów.

Dlaczego warto uważać? – powikłania zapalenia płuc

Zazwyczaj po szybkim wdrożeniu odpowiedniego antybiotyku objawy mijają i dochodzi do całkowitego wyleczenia. Niestety zdarzają się przypadki, gdy pacjent za późno trafia do lekarza lub zastosowany antybiotyk był nietrafiony. Wtedy pozostaje już tylko pobytu w szpitalu. Decyzję podejmuje oczywiście lekarz na podstawie stanu pacjenta.

Hospitalizacja jest wskazana, jeśli chory ma:

• ciężką niewydolność oddechową,
• rozległe zmiany zapalne,
• zaburzenia świadomości.

W tym przypadku rokowania są różne i zależą od stanu chorego i współistniejących chorób. W ciężkich przypadkach może dojść nawet do zgonu (w zależności od wieku, jest to od kilku do kilkunastu procent), dlatego nie czekaj z wizytą u lekarza. Innymi powikłaniami, które mogą się zdarzyć w czasie zapalenia płuc, są: płyn w opłucnej i ropniak opłucnej oraz ropień płuca.

Nieleczone zapalenie płuc − jakie może mieć skutki?

Farmaceutka Irmina Turek opisuje skutki nieleczonego zapalenia płuc:

„Nieleczone lub późno rozpoznane zapalenie płuc zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań, a co za tym idzie, trwałego uszczerbku na zdrowiu czy nawet zagrożenia życia. Kto ma większą podatność na powikłania po zapaleniu płuc? Przede wszystkim seniorzy, osoby z chorobami współistniejącymi, z niedoborami odporności lub zażywające leki immunosupresyjne oraz ludzie wyniszczeni i niedożywieni. Większe ryzyko powikłań występuje też u osób z ogólnoustrojowymi chorobami przewlekłymi takimi jak niewydolność serca czy nerek. Powikłania zapalenia płuc mogą umiejscowić się w układzie oddechowym lub też dotknąć innych części ciała.

Uszkodzenia w płucach, które może spowodować nieleczone zapalenie, to np. ropień płuc. To miejscowa martwica rozwijająca się w wyniku działania drobnoustrojów. W miąższu płuca tworzy się zbiornik ropy, który dobrze zobaczyć można za pomocą badania radiologicznego lub tomografii komputerowej. Powikłanie to objawia się gorączką i towarzyszącymi jej dreszczami oraz nadmierną potliwością. Dodatkowo choremu może doskwierać kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny. Żeby pozbyć się ropnia, lekarz zapisuje antybiotyki. Niestety w niektórych przypadkach konieczna może okazać się operacja.

Inne możliwe powikłania zapalenia płuc w obrębie układu oddechowego to wysięk w jamie opłucnej i ropniak opłucnej. W tym przypadku ropa zbiera się między ścianą opłucnej, która przylega do płuc a tą, która wyściela od wewnątrz klatkę piersiową. Zwykle objawy to, podobnie jak i w zapaleniu płuc, gorączka i dreszcze. Dodatkowo może pojawić się duszność. Aby skutecznie dopasować leczenie do infekcji, zwykle pobiera się próbkę płynu z opłucnej i poddaje badaniom mikrobiologicznym. Po poznaniu ich wyników odpowiedni antybiotyk podawany jest dożylnie. Często też konieczny staje się drenaż opłucnej, żeby ściągnąć nadmiaru wysięku.

Jak wspomniałam, powikłania po nieleczonym zapaleniu płuc wcale nie muszą dotyczyć tylko układu oddechowego. Bakterie odpowiedzialne za rozwój infekcji w płucach mogą z krwią dostać się do innych narządów. Tam również mogą tworzyć się ropnie. W takich okolicznościach symptomy bywają przeróżne. Wiele zależy od tego, który narząd został zaatakowany. Najczęściej leczenie opiera się na antybiotykach i terapii objawowej związanej z pracą konkretnego narządu.

Na skutek nieleczonego zapalania płuc może dojść też do zapalenia wsierdzia o podłożu bakteryjnym. Przez działanie drobnoustrojów powstają narośla na blaszkach zastawek serca. Efektem tego są zaburzenia w przepływie krwi w tym narządzie i w dużych naczyniach krwionośnych.

Nieleczone zapalenie płuc może prowadzić też do sepsy. To bardzo niebezpieczna reakcja ogólna organizmu na zakażenie. Zwykle jej objawy to wysoka gorączka, bardzo podniesione tętno i przyspieszony oddech. Zdarza się, że przebiega dynamicznie i prowadzi do niewydolności układu krążenia oraz uszkodzeń narządów. Stanowi to bezpośrednie zagrożenie życia. Sepsa wymaga natychmiastowego leczenia przeciwdrobnoustrojowego oraz objawowego tak, aby podtrzymać prawidłową prace narządów.

Żeby uchronić się przed powikłaniami, jak najszybciej zacznij skutecznie leczyć zapalenie płuc. Nie lekceważ objawów, które mogą na nie wskazywać i w razie wszelkich wątpliwości udaj się do lekarza”.

Jak zapobiegać zapaleniu płuc?

Bardzo ważny jest zdrowy styl życia:

• odpowiednia dieta,
• uprawianie sportu,
• niepalenie tytoniu.

Pamiętaj też o higienie jamy ustnej – tak, mycie zębów zabezpiecza przed jakimikolwiek zakażeniami układu oddechowego!

Możesz też poddać się szczepieniu przeciwko Streptococcus pneumoniae. Jeśli masz obniżoną odporność, jesteś osobą starszą lub cierpisz na choroby przewlekłe – zastanów się nad ta opcją. 

Źródła:

1. Lim W.S., van der Eerden M.M., Laing R. i wsp. Defining com-munity acquired pneumonia severity on presentation to hospital: an international derivation and validation study. Thorax 2003
2. Halm E.A., Fine M.J., Marrie T.J. i wsp. Time to clinical sta-bility in patients hospitalized with community-acquired pneumonia: implications for practice guidelines. JAMA 1998
3. Gruźlica i choroby Układu Oddechowego w Polsce w 2018r. Korzeniewska-Koseła M. (red.). Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Warszawa 2019