Biała zaraza grozi mieszczuchom? Gruźlica – profilaktyka

Wydaje się, że gruźlica jest archaiczną chorobą, którą znasz jedynie z książek i opowieści rodziców. Niestety tak nie jest. Gruźlica, zwana w dawnych czasach chorobą biedaków, pomimo że została opanowana, to w Polsce liczba jej przypadków jest większa niż w innych krajach Europy. Czym jest i jak postępować, kiedy się z nią zetkniemy? Jak wygląda gruźlica i profilaktyka białej zarazy? Przeczytaj i dowiedz się więcej.

Czym jest gruźlica?

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez prątki gruźlicy, zwane też prątkami Kocha - nazwa ta pochodzi od  nazwiska jej odkrywcy. Prątki te to bakterie bardzo oporne na działanie antybiotyków. I niestety jest to zła wiadomość dla zarażonych.

Bakterie atakują głównie dzieci i osoby w podeszłym wieku, czyli tych, u których odporność jest nieco słabsza niż przeciętnie.

Fot. Prątki gruźlicy pod mikroskopem

Jak można zarazić się gruźlicą?

Gruźlica rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Najczęściej można się nią zarazić się od innych chorych, czyli od tzw. osób prątkujących. Wydychają oni bakterie podczas mówienia czy śmiechu.

Choroba rzadko przenosi się przez jedzenie czy przez dotyk, choć jest to możliwe.

Jednak, jeżeli prątki gruźlicy dostaną się do Twojego organizmu, zostaną w nim już na zawsze. Mogą żyć w Tobie w uśpionej formie, co oznacza, że pewne prawdopodobieństwo rozwinięcia się z nich choroby istnieje całe życie. Ale spokojnie! Największe ryzyko zachorowania na gruźlicę występuje do 2 lat po zasiedleniu się w organizmie tego drobnoustroju. Potem sukcesywnie spada.

Jak objawia się gruźlica?

Gruźlica może mieć różną postać. W przypadku Polaków w około 95% jest to gruźlica płuc.

Objawami choroby są: osłabienie, apatia, senność, czasem też stan podgorączkowy. Jednak najbardziej charakterystycznym objawem jest kaszel, który utrzymuje się mimo standardowych, domowo-aptecznych metod leczenia.

Początkowo kaszel jest męczący i suchy. Potem przechodzi w kaszel mokry, z odkrztuszaniem plwociny, która w zaawansowanym etapie może zawierać krew. Możesz także czuć ból w klatce piersiowej oraz nocne poty.

Sprawdź syropy i tabletki na kaszel mokry.

Jeżeli zauważasz u siebie któryś z objawów, udaj się na wizytę u specjalisty.

Co robić, żeby nie dopadła Cię gruźlica? Profilaktyka

Źródłem choroby jest głównie zarażony, tzw. „prątkujący”. Trzeba więc unikać z takimi osobnikami kontaktu jak ognia! Jak więc wygląda zapobieganie gruźlicy? Oto 3 sposoby.

1. Identyfikacja i leczenie osób już zarażonych

Jeżeli zauważysz u siebie objawy gruźlicy, czas zgłosić się do lekarza. Ponieważ symptomy są jedynie poglądowe, na ich podstawie lekarz nie zdiagnozuje choroby. Żeby upewnić się, że to gruźlica, lekarz powinien zlecić badanie mikrobiologiczne plwociny.

Warto wiedzieć, że samo RTG i próba tuberkulinowa nie są definitywnym potwierdzeniem choroby!

Kiedy badanie potwierdzi obecność prątków gruźlicy, lekarz wdroży odpowiednie leczenie.

2. Zbadanie stanu zdrowia osób, które miały kontakt z osobami chorymi na gruźlicę

Profilaktyka gruźlicy polega na tym, aby kontrolować rozprzestrzenianie się bakterii.

Program profilaktyki gruźlicy przewiduje ustawa, która pokazuje ścieżkę działania w przypadku m.in. chorych na gruźlicę. Szybkie wykrycie chorych i wdrożenie odpowiedniego leczenia jest najlepszym zabezpieczeniem przed epidemią.

W 2010 r. aż 70% przypadków choroby wyłapano przez badanie osób, które miały kontakt z osobami chorymi!

Ustawa jest z dnia 5 grudnia 2008 roku i mówi, że:

Art. 27.

1. Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, określone na podstawie ust. 9 pkt 1, jest obowiązany do zgłoszenia tego faktu właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu określonemu na podstawie ust. 9 pkt

2. Zgłoszenia dokonuje się niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili powzięcia podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej.

Jedną z takich chorób zakaźnych jest właśnie gruźlica. Profilaktyka, zgodnie z ustawą, polega więc na tym, że osoby, które miały styczność z chorymi na gruźlicę w okresie prątkowania, podlegają nadzorowi epidemiologicznemu, badaniu klinicznemu, badaniom diagnostycznym, a w razie potrzeby profilaktycznemu stosowaniu leków. 

3. Zapobieganie gruźlicy szczepionką BCG

Jest ona najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowania na gruźlicę.

Szczepionka zawiera żywy prątek gruźlicy bydlęcej, który jest bardzo podobny do tego, który wywołuję chorobę u człowieka. W szczepionce zarazki zmienione są w taki sposób, żeby nie wywoływała choroby. Szczepionka od 1955 r. w Polsce jest obowiązkowa i bezpłatna.

Im wcześniej zaszczepi się nowonarodzone dzieci, tym lepiej. Podawana jest wszystkim noworodkom oraz powtórnie dzieciom w wieku 2, 6 i 12 lat, jeśli mają ujemny odczyn próby tuberkulinowej.

Czy szczepionka jest bezpieczna? Tak, jeśli poda się ją zdrowemu dziecku. Niestety, praktycznie zawsze wywołuje reakcje poszczepienną.

Wyglądać może ona tak:

• od razu po szczepieniu pojawia się pęcherzyk, znikający po kilku minutach,
• po 2-3 dniach może powstać czerwony guzek,
• 2-3 tygodnie po szczepieniu tworzy się naciek, który utrzymuje się kilka tygodni. Na jego powierzchni pojawia się owrzodzenie, które goi się samo nawet do 2-3 miesięcy, po czym odpada. Bardzo często zostawia charakterystyczną bliznę o średnicy 2-10 cm.

Nie zawsze jednak możemy zaszczepić dziecko.

Nie szczep dziecka, kiedy:

• dziecko jest wcześniakiem i waży poniżej 2000 g,
• przeszło ostrą infekcje w ostatnich czterech tygodniach,
• matka dziecka jest chora na gruźlicę,
• dziecko chorowało na gruźlicę,
• u dziecka występuje ciężki niedobór odporności.

Czy szczepionka sprawia, że nie dopadnie Cię gruźlica? Zapobieganie chorobie szczepionką jest bardzo skuteczne. Taka jedna dawka szczepionki stanowi ochronę przed najcięższymi postaciami gruźlicy oraz w dużym stopniu zmniejsza ryzyko zachorowania. Ochrona ta utrzymuje się prawdopodobnie kilkanaście lat. Przy czym podanie dodatkowej dawki nie zwiększa tej skuteczności.