Praca w ciąży − czy znasz swoje prawa?
Czy wiesz, że zasady pracy w ciąży regulują przepisy? Jakie prawa przysługują kobietom oczekującym dziecka? Kiedy należy poinformować pracodawcę o ciąży? Dowiedz się więcej!
Spis treści
Polskie prawo pracy chroni kobiety w ciąży w bardzo rozbudowany sposób. Kodeks pracy dokładnie reguluje dopuszczalny czas i warunki wykonywania pracy ciężarnej. Wiele kobiet zastanawia się, kiedy jest dobry moment na powiedzenie pracodawcy o ciąży. Oto najważniejsze aspekty praw pracowniczych kobiet ciężarnych.
Jakie prawa przysługują kobiecie ciężarnej w pracy?
Kobieta w ciąży jest szczególnie chroniona w prawie pracy.
Oto jakie prawa posiadasz, kiedy jesteś zatrudniona na umowę o pracę w ciąży:
- Nie możesz wykonywać tzw. prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, które mogą mieć niekorzystny wpływ Twoje zdrowie lub przebieg ciąży.
- Nie możesz pracować w godzinach nadliczbowych i nocnych (nawet jeżeli się na to zgodzisz!)
- Niedopuszczalne jest wysłanie Cię na delegację bez Twojej zgody.
- Możesz zwolnić się z pracy na badania zalecone przez lekarza (które nie mogą być wykonywane poza godzinami Twojej pracy), a pracodawca nie może Ci z tego tytułu potrącić wynagrodzenia.
Sprawdź też, jakie są najczęstsze dolegliwości ciążowe.
Ciąża a praca na produkcji
Jak już wspomniałam wcześniej, nie możesz pracować tak, jak dotychczas na produkcji, jeżeli:
1. Pracujesz w systemie 3-zmianowym (w nocy) lub w godzinach nadliczbowych.
W takim wypadku, pracodawca powinien zmienić Twój harmonogram pracy albo przenieś Cię na inne stanowisko. Twoje wynagrodzenie, w związku z tymi zmianami, nie powinno ulec zmniejszeniu.
2. Wykonujesz tzw. prace uciążliwe, niebezpieczne lub szkodliwe dla Twojego zdrowia i przebiegu ciąży.
Dokładny spis prac zabronionych w ciąży zawarty jest w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.
Są to między innymi:
- prace związane z podnoszeniem lub przenoszeniem ciężkich rzeczy;
- prace w hałaśliwych pomieszczeniach;
- prace wymagające kontaktu ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi lub chemicznymi;
- prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi -w tym tzw. prace w wymuszonym rytmie pracy (na przykład przy taśmie!).
Sprawdź też, jak się ubierać w ciąży, aby nie uciskać brzucha.
Podczas ciąży przysługuje Ci również zwiększona ochrona stosunku pracy. Co to oznacza?
- Jeżeli jesteś zatrudniona na czas nieokreślony i w okresie wypowiedzenia zaszłaś w ciążę, pracodawca jest zobowiązany do cofnięcia wypowiedzenia umowy, jeżeli tylko dostarczysz zaświadczenie lekarskie o ciąży.
- Jeżeli jesteś zatrudniona na czas określony, musisz w dniu zakończenia umowy być po trzecim miesiącu ciąży. Wtedy Twoja umowa ulega przedłużeniu do czasu porodu.
- Niestety, jeżeli pracujesz na umowie o zastępstwo, wtedy, wtedy nie ma możliwości jej przedłużenia do daty porodu.
Kiedy powiedzieć pracodawcy o ciąży?
Prawo nie określa tego, kiedy powinnaś powiedzieć w pracy o ciąży. Jest to Twoja indywidualna decyzja. Pamiętaj o tym, że od momentu, w którym powiesz pracodawcy o ciąży, obowiązują Ciebie i Twojego pracodawcę przepisy dotyczące czasu i sposobu pracy.
Jeżeli pracujesz w warunkach szkodliwych, warto jak najwcześniej powiedzieć pracodawcy o ciąży, bo od wtedy po stronie pracodawcy istnieje obowiązek zapewnienia Ci innej pracy (w bezpiecznych warunkach). Jeżeli nie jest w stanie tego zapewnić, wtedy pracodawca musi Cię zwolnić do domu z zachowaniem pełnego wynagrodzenia.
Sprawdź też, jakie są przywileje kobiet w ciąży.
Praca w ciąży - do którego miesiąca?
Do kiedy pracować w ciąży? Nie ma na to jednej dobrej odpowiedzi. Prawo nie przewiduje, do którego miesiąca ciąży można pracować. Wszystko zależy od Twojego stanu zdrowia i samopoczucia.
Prawda jest taka, że już od początku ciąży, jeżeli źle się czujesz, możesz przejść na zwolnienie chorobowe. Wprawdzie, lekarz nie może wystawić Ci zwolnienia L4 tylko z powodu ciąży, bo może to zrobić tylko w przypadku osoby chorej, a jak wiadomo ciąża to nie choroba!. W praktyce jednak, większość lekarzy bez problemu wystawia zwolnienia, jeżeli tylko pacjentka zgłosi jakieś dolegliwości związane z ciążą. Pamiętaj o tym, że zwolnienie L4 trzeba odnawiać u swojego lekarza co miesiąc.
Świadczenie podczas zwolnienia lekarskiego w ciąży wynosi 100% pensji jaką otrzymywałaś przeciętnie w ciągu 12 miesięcy przed wystąpieniem niezdolności do pracy.
Praca przy komputerze a ciąża
Polski prawodawca reguluje też kwestie, która dotyczy coraz większej liczby kobiet, czyli pracy przy komputerze. Jak więc wygląda zależność ciąża a praca przy komputerze?
Jeżeli Twoja praca wymaga patrzenia się na monitor, nie możesz pracować w ciąży więcej niż 8 godzin dziennie. Ponadto, po każdych 50 minutach pracy przed komputerem przysługuje Ci 10 minut przerwy. Przerwa ta musi być wliczona do Twojego czasu pracy.
Ciąża a praca na umowie cywilnoprawnej (umowa zlecenie lub umowa o dzieło)
Niestety, jeżeli nie jesteś zatrudniona na umowie o pracę, zdecydowana większość praw, o których pisałam powyżej, nie przysługuje Ci.